Larnaka xalqaro aeroporti
From Wikipedia, the free encyclopedia
Larnaka xalqaro aeroporti – Glafcos Clerides[lower-alpha 1] (IATA: LCA, ICAO: LCLK) – Kiprning Larnaka shahridan 4 km (2.5 mi) janubi-gʻarbda joylashgan xalqaro aeroporti. Larnaka xalqaro aeroporti Kiprning asosiy xalqaro havo darvozasidir va Kipr Respublikasi tomonidan nazorat qilinadigan hududdagi ikkita tijorat aeroportidan kattasi, ikkinchisi esa orolning janubi-gʻarbiy sohilidagi Pafos xalqaro aeroportidir. Aeroportga hozirgi nomi Kiprning sobiq prezidenti (1993 – 2003) Glafcos Clerides sharafiga 2016-yil iyul oyida berilgan[3].
| Larnaka xalqaro aeroporti Διεθνής Αερολιμένας Λάρνακας Larnaka Uluslararası Havalimanı | |||
|---|---|---|---|
 | |||
 | |||
| IATA kodi: LCA – ICAO kodi: LCLK | |||
| Qisqacha bayon | |||
| Egasi/Operator | Hermes Airports Ltd. | ||
| Xizmat doirasi | *Larnaka | ||
| Joylashuvi | Larnaka | ||
| Havo yoʻli tuguni | *Cyprus Airways
| ||
| Markazi | |||
| Dengiz sathidan balandligi | 3,35 m / 11 ft | ||
| Koordinatalari | 34°52′44″N 033°37′49″E | ||
| Vebsayti | |||
| Uchish/qoʻnish yoʻlaklari | |||
| Uzunligi | Yuzasi | ||
| m | ft | ||
| 04/22 | 3,000 | 9,823 | Asfalt |
| Maʻlumotlar | |||
| Yoʻlovchilar soni (2022) |  6,037,053 | ||
| Parvozlar soni (2011) | 50,329 | ||
| Yuk tonnaji (2008) | 37,529 | ||
| Manba: Hermes Airports[1], Yevronazoratdagi Aeronavtika axborot nashri Kipr[2] | |||
Larnaka aeroporti 1974-yilning 20-iyulida Turkiya tomonidan Kiprga bostirib kirilganidan keyin Nikosiya xalqaro aeroportini yopishga majbur boʻlgandan keyin shoshilinch ravishda rivojlantirildi[4]. U qurilgan maydon (Larnaka Tuzli koʻli yaqinida) ilgari 1930-yillarda aerodrom[5] va keyinchalik Britaniya kuchlari tomonidan harbiy inshoot sifatida foydalanilgan. Larnaka Xalqaro 1975-yil 8-fevralda faqat cheklangan infratuzilma obyektlari va uchib ketish va kelish uchun alohida zallarni oʻz ichiga olgan yigʻma binolar toʻplami bilan ochildi. Yangi aeroportdan foydalangan birinchi aviakompaniyalar British Midland aviakompaniyasidan ijaraga olingan Viscount 800 samolyotlaridan foydalangan Cyprus Airways va NAMC YS-11 samolyotlaridan foydalangan Olympic Airways edi. Dastlab, Larnaka Xalqaroning uchish-qoʻnish yoʻlagi reaktiv samolyotlar uchun juda qisqa edi[6].
Kiprning asosiy sayyohlik yoʻnalishi sifatidagi maqomi shuni anglatadiki, havo qatnovi yiliga 5 milliondan ortiq yoʻlovchiga oʻsib bormoqda[7]. Bu aeroport dastlabki moʻljallangan sigʻimidan ikki baravar koʻp. Shu sababli, 1998-yilda aeroportni yanada rivojlantirish va uning quvvatini oshirish uchun tender oʻtkazildi (quyiga qarang). Kengaytirishning allaqachon tugallangan elementlariga yangi boshqaruv minorasi, oʻt oʻchirish stansiyasi, uchish-qoʻnish yoʻlagini kengaytirish va qoʻshimcha maʼmuriy idoralar kiradi. B4 yoʻlini yangilash orqali atrofdagi yoʻllar tarmogʻi yaxshilandi; yangi terminal yaqinida yangi tutashuv qurildi. Yangi terminal 500–700 m (1,600–2,300 ft) ga yaqin qurilgan eski terminaldan gʻarbda, yangi boshqaruv minorasiga ulashgan, yangi apronlar va reaktiv yoʻllar bilan. Eski terminal binosi qisman buzib tashlanishi va yuk tashuvchi markaz sifatida qayta taʼmirlanishi rejalashtirilgan boʻlib, hozirda davlat rahbarlari, boshqa VIPlar va xususiy samolyot operatorlari uchun shaxsiy terminal sifatida foydalanilmoqda[6].
Aeroportning Yevropa, Afrika, Rossiya va Yaqin Sharq oʻrtasidagi geografik joylashuvi uni ushbu manzillar oʻrtasidagi transport va parvozlar uchun aviakompaniya markazi sifatida osonlashtiradi[8] [9] [10]. Hozirda 50 dan ortiq aviakompaniyalar tomonidan mahalliy, mintaqaviy va xalqaro yoʻlovchi va yuk tashish xizmatlarini koʻrsatadi[11].Taʼkidlash joizki, Gulf Air haftasiga ikki marta Nyu-York-JFK ga toʻxtovsiz xizmat koʻrsatardi[12].
Ruminiyaning „Blue Air“ lou-koster aviatashuvchisi 2020-yil sentyabr oyida oʻzining Larnakadagi bazasini yopishini eʼlon qildi[13].
Aeroportda bitta asosiy yoʻlovchi terminali mavjud. Uchib ketish yuqori qavatda, kelganlar esa podvalda joylashtiriladi. Eski terminal „VIP terminal“ boʻlib xizmat qiladi, u davlat rahbarlarining tashrifi, ayrim xususiy aviatsiya va yuk tashish uchun moʻljallangan. Aeroport barcha yoʻlovchi samolyotlari uchun bitta katta aprondan foydalanadi. Yoʻlovchi terminalining konseptual meʼmoriy dizayni Fransiyadagi Sofréavia bilan Aeroports de Paris (ADP) dagi fransuz meʼmorlari tomonidan ishlab chiqilgan[14].
2006-yilda Larnaka va Pafos aeroportlarini 650 million yevroga yangilash ishlari yakunlandi[15]. Xalqaro tenderda Fransiya boshchiligidagi Hermes Airports guruhi gʻolib chiqdi. Konsorsium tarkibiga Bouygues Batiment International (22%), Egis Projects (20%), Kipr savdo korporatsiyasi (mahalliy chakana savdo guruhi – 10%), Iacovou Brothers (mahalliy pudratchi – 10%), Hellenic Mining (10%), Vancouver Airport Services (10%), Irlandiyaning Dublin Airport Authority (Aer Rianta International) (10%), Charilaos Apostolides (mahalliy qurilish kompaniyasi-5%) va Nitsa Côte d’Azur aeroporti (3%) kiradi. Hermes Airports yangi yoʻlovchi terminallarini qurdi va 25 yillik imtiyoz ostida ikkala aeroportda uchish-qoʻnish yoʻlaklarini kengaytirishni rejalashtirmoqda[16].
Yangi terminal binosi 2009-yil 7-noyabrda ochildi[17]. Unda 16 ta reaktiv yoʻl (bortga chiqish koʻprigi), 67 ta roʻyxatdan oʻtish punkti, 8 ta oʻz-oʻzini roʻyxatdan oʻtkazish kiosklari, 48 ta joʻnab ketish eshigi va 2450 ta toʻxtash joyi mavjud. Yangi terminal yiliga 7,5 million yoʻlovchiga xizmat koʻrsatishi mumkin. Infratuzilmada shuningdek, yirik muhandislik angarlari, yuk terminali va yengil samolyotlarga yoqilgʻi quyish va taʼminlash uchun alohida inshootlar mavjud. Yuk samolyotlari va xususiy samolyotlar koʻpincha toʻxtab turadigan ikkinchi, kichikroq apron mavjud. Shuningdek, uchish maktablari uchun kichikroq samolyotlar va asosiy ikkita aprondan alohida xususiy samolyotlar uchun joylar mavjud.
Yoʻlovchi
Quyidagi aviakompaniyalar Larnakaga muntazam va charter reyslarini amalga oshiradi[18]:
| Aviakompaniya | Manzillar |
|---|---|
| Aegean Airlines[19][20][21] | Afina,  Saloniki Mavsumiy: Iraklion Mavsumiy charter: Tel-Aviv, Yerevan |
| Air Serbia[22] | Belgrad |
airBaltic,  Latviya [23] | Riga |
AirSeven,  Daniya[24] | Mavsumiy charter:  Oslo |
Arkia,  Isroil[25][26] | Tel-Aviv Mavsumiy:  Hayfa |
| Austrian Airlines[27] |  Vena |
BH Air,  Bolgariya [28][29][30] | Mavsumiy charter: Burgas,  Skopye,  Sofiya |
Bluebird Airways,  Gretsiya [31] | Mavsumiy: Tel-Aviv |
BRA,  Shvetsiya[32][33][34] | Mavsumiy charter: Bergen,  Billund, Kopengagen, Stavanger, Trondheim,  Umeå |
| British Airways[35] | London–Hitrou |
| Bulgaria Air, Bolgariya [36] | Mavsumiy: Sofiya |
Buzz,  Polsha[37] | Mavsumiy charter:  Katovitse, Poznań, Varshava–Shopen, Vrotslav |
Chair Airlines,  Shveysariya [38] | Mavsumiy:  Syurix |
Condor,  Olmoniya[39] | Mavsumiy:  Dusseldorf, Frankfurt, Syurix |
Cyprus Airways,  Kipr [40][41][42] | Afina,  Bayrut, Dubay–Xalqaro, Milan–Malpensa, Parij–Sharl de Goll, Rim–Fiumichino, Syurix, Tel-Aviv, Yerevan Mavsumiy: Bazel/Mulhouse, Iraklion, Praga, Preveza/Lefkada, Qohira, Rodos, Saloniki, Santorini, Skiatos Mavsumiy charter:  Bergamo,  Bratislava, Piešťany |
easyJet,  Birlashgan Qirollik[43] | Bazel/Mulhouse, Berlin,  Liverpul, London–Gatvik, London–Luton, Parij–Sharl de Goll Mavsumiy: Birmingem[44], Bristol, Milan–Malpensa, Venetsiya |
| Edelweiss Air, Shveysariya [45] | Syurix |
| Egyptair[46] | Qohira |
| El Al, Isroil[47] | Tel-Aviv |
| Emirates[48][49] | Dubay–Xalqaro,  Malta |
| Enter Air, Polsha[50] | Mavsumiy: Gdańsk Mavsumiy charter: Katovitse, Poznań, Varshava–Shopen |
| Eurowings, Olmoniya[51] | Dusseldorf Mavsumiy: Berlin, Kyoln/Bonn, Graz, Hamburg, Praga, Stokgolm–Arlanda, Zalsburg, Shtutgart |
Finnair,  Finlandiya [52] |  Helsinki |
FlyOne,  Moldova [53][54] | Yerevan Mavsumiy: Kishinyov |
| Georgian Airways[55] | Tbilisi |
Gulf Air,  Bahrayn[56] | Afina, Bahrayn |
| Helvetic Airways, Shveysariya [57] | Mavsumiy: Bern, Syurix |
| HiSky, Moldova [58] | Mavsumiy charter:  Buxarest–Otopeni, Kluj-Napoca |
| Israir Airlines, Isroil[59][60] | Tel-Aviv Mavsumiy: Hayfa |
Jazeera Airways,  Quvayt [61] | Mavsumiy: Kuvayt |
| Jet2.com, Birlashgan Qirollik[62] | Mavsumiy: Birmingem, Bristol, East Midlands,  Edinburg, Glazgo, Lids/Bradford, London–Stansted, Manchester, Nyukasl |
| Jettime, Daniya[63][64][65] | Mavsumiy charter: Billund, Helsinki, Kopengagen, Luleo, Malmö, Norrköping, Olborg, Örebro, Oslo, Växjö |
| LOT Polish Airlines[66] | Mavsumiy charter: Katovitse |
| Lufthansa[67] | Frankfurt, Myunxen |
| Middle East Airlines[68] | Bayrut |
Neos,  Italiya[69] | Mavsumiy: Tel-Aviv |
Norwegian Air Shuttle,  Norvegiya [70][24] | Oslo, Stokgolm–Arlanda Mavsumiy: Kopengagen, Helsinki Mavsumiy charter: Trondheim |
| Novair, Shvetsiya[71] | Mavsumiy charter: Stokgolm–Arlanda |
| Qatar Airways[72] | Doha |
Royal Jordanian,  Iordaniya [73] |  Amman–Qirolicha Aliya |
| Ryanair[74] | Vena |
| Scandinavian Airlines[75][76][77][71] | Oslo Mavsumiy: Kopengagen, Stokgolm–Arlanda Mavsumiy charter: Bergen, Gyoteborg |
| Sky Express, Gretsiya [78][79][80] | Afina, Saloniki |
Smartwings,  Chexiya [81] | Mavsumiy: Bratislava, Košice, Praga |
| Sunclass Airlines, Daniya[82][83][84][85] | Mavsumiy charter: Billund, Gyoteborg, Helsinki, Kopengagen, Malmö, Norrköping, Oslo, Sandefjord, Stokgolm–Arlanda, Växjö |
| Swiss International Air Lines, Shveysariya [86] | Mavsumiy: Jeneva |
| Transavia[87] | Amsterdam |
| TUI Airways, Birlashgan Qirollik[88] | Mavsumiy:  Belfast–Xalqaro[89], Birmingem, Bristol, East Midlands, Kardiff, London–Gatvik, Manchester, Nyukasl |
TUI fly Belgium, .svg){kind=small} Belgiya[90] | Mavsumiy:  Brussel |
| TUI fly Deutschland, Olmoniya[91] | Mavsumiy: Dusseldorf, Frankfurt, Hannover |
| TUI fly Nordic, Shvetsiya[63][65] | Mavsumiy charter: Billund, Gyoteborg, Norrköping, Stokgolm–Arlanda |
| Tus Airways, Kipr [92][93] | Dubay–Xalqaro[94], Iraklion, Parij–Sharl de Goll, Tel-Aviv Mavsumiy: Bratislava, Korfu, Kefaloniya, Preveza/Lefkada, Xanya Mavsumiy charter: Košice |
Vueling,  Ispaniya [95] | Mavsumiy:  Barselona |
| Widerøe, Norvegiya [24] | Mavsumiy charter: Bergen |
| Wizz Air[96][97][98] | Abu-Dabi, Afina, Ar-Riyod, Belgrad,  Bove, Budapesht, Buxarest–Otopeni,  Dammam,  Debretsen, Gdańsk, Jidda, Katovitse, Kopengagen, Krakov, Kutaisi, London–Gatvik, London–Luton, Praga, Rim–Fiumichino, Saloniki, Sofiya, Suchava, Tel-Aviv, Varna, Varshava–Shopen, Vena, Vilnyus, Vrotslav, Yassi, Yerevan Mavsumiy: Kluj-Napoca |
Yuk
| Aviakompaniya | Manzillar |
|---|---|
| CAL Cargo Air Lines, Isroil[99] |  Atlanta, Lyej, Nyu-York–JFK, Tel-Aviv |
| Challenge Airlines, Belgiya[100][101] | Lyej, Tel-Aviv |
| DHL Aviation, Olmoniya[102] | Bresha, Leypsig/Halle, Milan–Malpensa, Piza, Venetsiya |
EgyptAir Cargo,  Misr[103] | Ostend/Bruges, Qohira |
FedEx Express,  AQSh[104][105] | Afina, Lyej, Parij–Sharl de Goll, Rim–Fiumichino |
| Lufthansa Cargo, Olmoniya[106][107] | Afina, Frankfurt, Milan–Malpensa |
| Poste Air Cargo, Italiya[108] | Milan–Malpensa, Rim–Fiumichino, Tel-Aviv |
| Royal Jordanian Cargo, Iordaniya [109][110] | Amman–Qirolicha Aliya, Lyej,  Maastrixt/Axen |
| Swiftair, Ispaniya [111][112] | Afina |
| UPS Airlines, AQSh[113][114] | Kyoln/Bonn, Istanbul, Tel-Aviv |
| Yoʻlovchilar soni | Oʻzgarishi, foizda | |
|---|---|---|
| 2006 | 4 927 986 | — |
| 2007 | 5 284 159 | 7,2% |
| 2008 | 5 488 319 | 3,8% |
| 2009 | 5 169 224 |  5,8% |
| 2010 | 5 367 724 | 3,8% |
| 2011 | 5 507 552 | 2,6% |
| 2012 | 5 166 224 | 6,1% |
| 2013 | 4 863 577 | 5,8% |
| 2014 | 5 247 291 | 7,8% |
| 2015 | 5 330 914 | 1,5% |
| 2016 | 6 637 692 | 24,5% |
| 2017 | 7 734 290 | 16,5% |
| 2018 | 8 067 037 | 4,3% |
| 2019 | 8 229 346 | 2,0% |
| 2020 | 1 679 816 | 79,6% |
| 2021 | 3 592 011 | 113,4% |
| 2022 | 6 037 053 | 68% |
| 2023 | 8 073 932 | 33,7% |
Aeroportga avtomobil, taksi va jamoat transporti tizimi orqali borish mumkin. Limasol[115], Nikosiya, Protaras, Paralimni va Aya Napa shaharlariga avtobuslar qatnovi mavjud[116]. Aeroportda Larnakaning turli joylariga mahalliy avtobuslar qatnaydi.
- 1977-yil 13-oktyabrda Palma-de-Malyorkadan Frankfurtga uchayotgan Lufthansa 181-reysi 91 yoʻlovchi va ekipajning toʻrt nafar aʼzosi bilan Falastinni ozod qilish xalq fronti (PFLP) tomonidan oʻgʻirlab ketilgan va oʻz navbatida Rim, Larnaka, Bahrayn va Dubay aeroportlariga yoʻnaltirilgan va qoʻngan[117]. Keyin Boeing 737 Somalining Mogadishu aeroportiga uchishga majbur boʻldi, u yerda Gʻarbiy Germaniyaning antiterror boʻlinmasi samolyotga bostirib kirdi, uch nafar bosqinchini oʻldirdi, birini hibsga oldi va barcha yoʻlovchilarni qutqardi. Parvoz kapitani avvalroq yetakchi terrorchi tomonidan oʻldirilgan.
- 1978-yil 19-fevralda Misr komandolari Larnakadagi asfaltda Kipr maxsus kuchlari bilan oʻq uzdilar. Misrning 17 komandosi halok boʻldi.
- 1988-yil 5-aprelda Kuwait Airways aviakompaniyasining 422-reysi, Kuwait Airways Boeing 747 samolyoti Tailanddan Kuvaytga ketayotganda oʻgʻirlab ketilgan. Samolyotni Eronga uchishga majbur qilgandan soʻng, qaroqchilar ekipajni samolyotni gʻarbga Jazoirga olib borishga majbur qilishgan, ammo samolyot yoqilgʻi quyish uchun Larnakaga qoʻngan. Ikki kuvaytlik garovga olingan samolyotni oʻgʻirlaganlar tomonidan oʻldirilgan va ularning jasadlari aeroportning uchish-qoʻnish yoʻlagiga uloqtirilgan. Kipr hukumati 12 garovga olinganlarni ozod qilishga muvaffaq boʻldi; evaziga ular samolyotni reaktiv yoqilgʻi bilan taʼminlashga kelishib oldilar. Jazoirda 1988-yil 20-aprelda samolyotni olib qochish tugadi[118].
- 2016-yil 29-mart kuni EgyptAir aviakompaniyasining Airbus A320-232 SU-GCB tomonidan boshqariladigan 181-reysi Burj al-Arab aeroportidan Qohira xalqaro aeroportiga parvoz qilayotganda oʻgʻirlab ketilgan. Samolyot Larnakaga qoʻndi[119]. Qaroqchi portlovchi kamar taqqanini daʼvo qilgan, biroq keyinchalik uning soxta ekanligi maʼlum boʻlgan[120].
Nazorat vazifalarini bajaradigan Hermes Airports xususiy kompaniyasi[121] aʼzolarining tayyorgarligi va ularga rioya qilishlarini sinash maqsadida Larnaka xalqaro aeroportida yashirin mashq oʻtkazildi[122] [123] [124] [125] [126] [127] [128]. 2023-yil 9-mart kuni ertalab soat 8.00 dan 11.00 gacha oʻzini tinch yoʻlovchi sifatida koʻrsatgan ikki politsiyachi tomonidan qoʻgʻirchoq portlovchi moslama va taqiqlangan xavfli materiallar, masalan, pichoqlar aniqlanmasdan xavfsizlik tekshiruvidan muvaffaqiyatli oʻtdi. Mashq politsiyaning mamlakatdan chiqish pasport nazoratidan soʻng boʻlib oʻtdi, bu yerda xususiy kompaniya xodimlari qoʻshimcha tekshiruv sifatida jismoniy tekshiruvdan oʻtkazdilar. Operatsiya aeroport xavfsizligi boʻyicha politsiya direktori tomonidan fuqaro aviatsiyasi maʼmuriyati yoki aeroport operatorini xabardor qilmasdan topshirilgan.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
