Loading AI tools
Türkiye'de yayımlanan günlük gazete (1986-2016) Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Zaman, 1986-2016 yılları arasında Türkiye'de yayımlanan günlük ulusal gazete.
Tür | Günlük gazete |
---|---|
Format | Berliner |
Sahibi | Feza Gazetecilik[1] |
İmtiyaz sahibi | Feza Gazetecilik[1] |
Baş editör | Kenan Kıran |
Kuruluş tarihi | 3 Kasım 1986 |
Siyasi görüşü | İslamcı[2] ve muhafazakâr[3][4] |
Dil | Türkçe |
Son yayım tarihi | 27 Temmuz 2016 |
Genel merkez | Zaman Gazetesi 34194 Yenibosna, İstanbul Türkiye |
Tiraj | 3.452 (2-8 Mayıs 2016)[5] |
Slogan | Farklı Gazete Kendinize Zaman ayırın Gerçekler Zaman'la anlaşılır |
Resmî site | Zaman |
Gazete, 3 Kasım 1986 tarihinde Fehmi Koru'nun yönetiminde yayın hayatına başlamıştır. 2001'den Ekim 2015'e kadar Ekrem Dumanlı Genel Yayın Yönetmenliği yapmıştır. Daha sonra, Cihan Haber Ajansı eski Genel Müdürü Abdülhamit Bilici Genel Yayın Yönetmeni olmuştur.[1] 4 Mart 2016 tarihinde İstanbul 6. Sulh Ceza Hakimliği talebiyle, Feza Gazetecilik'e kayyım atanması sonucunda Zaman gazetesinin de yönetimi değişmiştir.[6] 27 Temmuz 2016 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan 668 Sayılı KHK ile gazete kapatılmıştır.
3 Kasım 1986 tarihinde İhsan Arslan ve Alaattin Kaya tarafından Ankara'da Ulus Rüzgarlı Han'da İslami cephenin sesi olarak yayın hayatına başladı. 1987 yılında Fehmi Koru, Nabi Avcı, Hasan Öztürk gibi birçok çalışanının tasfiyesi ile gazete Fethullah Gülen Cemaati'nin kontrolüne geçti ve 1987 yılında İstanbul Yenibosna'daki eski merkezine taşındı.[8][9] Burada 18 yıl faaliyet gösterdikten sonra 2005 yılı Eylül ayında aynı semtte bulunan yeni binasına taşındı.
Zaman gazetesi, Türkiye ile birlikte 11 ülkede basılmakta ve 35 ülkede dağıtılmakta,[10] 10 farklı dilde ve 2 farklı alfabede sunulmaktaydı.[11] İnternette yayın yapan ilk Türk gazetesi olan Zaman'ın[12] yıllık tirajı 2001 yılında 200 binlerde iken, 2006 yılında ortalama 630 binlere, 2012 yılında günlük ortalama 1 milyonun üzerine çıkarak Türkiye’nin en çok okunan gazetesi olup 2013 yılı ile[13] başlayıp 2014 yılından itibaren[14] gazete okunma oranlarında büyük düşüş yaşanmıştır.[15][16][17]
Gazetenin yayın heyetinde; Genel Yayın Yönetmen Yardımcısı Mehmet Kamış, Genel Yayın Editörleri Veysel Ayhan, Ali Akkuş, Görsel Yönetmen Fevzi Yazıcı, Haber Müdürü Fatih Uğur, Ankara Yayın Temsilcisi Mustafa Ünal, Kültür Sanat Editörü Ali Çolak ve Sosyal Medya Editörü Salih Sarıkaya yer almaktaydı.[18]
Gazetenin son dönemlerindeki başlıca yazarları arasında Ekrem Dumanlı, Şahin Alpay, Ali Bulaç, Ahmet Selim, Ahmet Turan Alkan, Mümtaz'er Türköne, Hilmi Yavuz, Mehmet Kamış, Abdülhamit Bilici, M. Nedim Hazar, Bejan Matur, İhsan Dağı, Selim İleri, Mustafa Armağan, Abdullah Aymaz, Hekimoğlu İsmail, Nuriye Akman, Ali Çolak, Beşir Ayvazoğlu, İskender Pala, Nazan Bekiroğlu, Nevin Halıcı, Günseli Özen Ocakoğlu, Ahmet Çakır ve Okay Karacan yer almaktaydı. Gazete, 668 Sayılı KHK ile kapatılmıştır.
Zaman'da 12 yıl başyazarlık yapan Fehmi Koru, 1998'de Zaman'dan ayrılmış,[19] Kasım 2007'de ise Zaman Grubu'na bağlı olarak İngilizce yayın yapan Today's Zaman'da yazmaya başlamıştır.[20]Fehmi Koru Şubat 2011'de tekrar Zaman gazetesinde yazmaya başlamış,[21][22] Temmuz 2011'de ise Star'a geçmesi sebebi ile Zaman'daki yazılarını sonlandırmıştır.[23][24]
Gazetenin kuruluş kadrosunda yer alan diğer bir yazar olan Tamer Korkmaz ise 2007'nin sonlarında Zaman'dan ayrılmıştır.[25][26]
Etyen Mahçupyan, 2007'de Hrant Dink'in öldürülmesinin ardından Agos gazetesinin Genel Yayın Yönetmenliğini üstlenmesi sebebiyle sürekli yazılarını sonlandırarak misafir yazarlığa geçmiş, daha sonra tekrar normal yazarlığa başlamıştır.
Haziran 2008'de Taraf gazetesine transfer olan[27][28] Leyla İpekçi, Temmuz 2011'de Zaman gazetesindeki köşesine geri dönmüştür.[29]
Gazetenin uzun süreli diğer yazarlarından Nuh Gönültaş, 2002 sonlarında Tercüman gazetesine geçmesi, Eyüp Can 2004'te yeni oluşturulan Referans gazetesinin başına getirilmek üzere Doğan Grubu tarafından transfer edilmesi,[30][31] Nevval Sevindi Nisan 2007'de aktif siyasete atılması,[32] Alev Alatlı Şubat 2008'de gazete yayımlanması için gönderdiği bir yazının basılmaması,[33][34][35] Nihal Bengisu Karaca Şubat 2009'da[36] ve Elif Şafak, Nisan 2009'da[37] Gazete Habertürk'e geçmesi sebebi ile bu gazeteden ayrılmışlardır.
Hüseyin Hatemi ve Mehmet Şevket Eygi diğer eski yazarlardandır.
Dağıstan Çetinkaya ve Cem Kızıltuğ gazetenin başlıca çizerleridir.
3 Kasım 1986 yılında ilk sayısını çıkaran gazetenin logosu ve sayfaları siyah-beyaz iken, 18 Kasım 1994 tarihinde mizanpajı değişen Zaman, kırmızı bir logoyla çıktı. 3 Kasım 2001 tarihinde büyük bir değişime giren gazete, logosunu maviye çevirdi ve sayfa tasarımını değiştirdi.[38] En son değişiklik ise 20 Nisan 2009 tarihinde gerçekleşti. Logosunda az bir değişikliğe giden gazete, yine sayfa tasarımlarında değişime gitti.[39]
Gazetenin Genel Yayın Yönetmeni Ekrem Dumanlı, 2009 yılındaki tasarımdaki yenilik ile ilgili olarak daha dikkat çeken, daha rahat okunan, daha akılda kalan bir gazete olmak adına mizanpajın geliştirilmesi yoluna gidildiğini[40] ifade etmiş ve bu değişimle Zaman'ın kendine özgü yapısı bozulmadan haberi güçlendiren yeni bir dizayna sahip olduğunu savunmuştur.[41]
Gazete; gündem, ekonomi, dış haberler, televizyon, kültür-sanat, aile-sağlık, yorum ve spor başlıklı sayfalardan oluşur. "Yorum" sayfalarında yabancı gazete ve dergilerden çevirilere de yer verir.[42]
|
|
|
Gazetenin; Kitap Zamanı, Cuma, Cumartesi, Pazar, Bulmaca, Sektöreel ve Püff olmak üzere ücretsiz ek yayınları bulunmaktadır. 241. sayısı ile yerini Pazar ekine bırakan Turkuaz eki 2006 yılı sonlarında, 200'den fazla hafta sürdürülen Ailem, Arkadaşım ve Sporvizyon ekleri 2007 yılının ikinci yarısında, Gençlik eki ise 125. sayısının ardından Nisan 2009'da yayından kaldırılmıştır.
6 Şubat 2006 tarihinde yayın hayatına başlayan ve kitap eleştiri ve tanıtımlarının yer aldığı aylık gazete ekidir. Her ayın ilk pazartesi günü Zaman ile birlikte satılmıştır.[43]
GENAR Araştırma Şirketi'nin yaptığı Türkiye Toplum ve Siyaset Araştırması'nın 2009 yılı 1. çeyrek raporuna göre, %12,2 ile Türkiye'nin en güvenilir gazetesi olduğu ifade edilmiştir.[44] Ayrıca Konsensus Araştırma Şirketi'nin yaptığı "Türkiye Gündemi-Ocak 2011" başlıklı anket çalışmasında "Sizce en tarafsız gazete hangisidir?" sorusuna verilen cevaplara göre, %10.8 ile ankete göre Türkiye'de en tarafsız gazetedir.[45] Bu dönemde gazete Fethullah Gülen'e yakınlığı ile bilinmekteydi.[46] Zaman gazetesinin, 2011 yılında günlük tirajı 950.000 ile 960.000 bandı arasında değişmekteydi.[47][48] Gazetenin tiraj denetimi dünyadaki tiraj denetim örgütlerinin federasyonu IFABC'nin de kurucu üyesi olan BPA tarafından yapılmaktadır. 18 Nisan 2011 günü, gazetenin günlük net tirajının bir milyonu aştığı duyurulmuştur.[49] 5 Mart 2016'da Kayyım tarafından el konulmadan önce Şubat ayı ortalama tirajı 650.000 civarındaydı.[50] El konulduktan sonra günlük ortalama tirajı 3000 civarına düşmüştür.[5]
Gazete, 35 ülkede 10 farklı dilde, 2 farklı alfabede yayınlanmakta ve 10 ülkede basılmaktadır.[51] Aynı zamanda Türkiye'nin ilk internet sitesine sahip gazetesidir.[12] Görselliği ile çeşitli konularda defalarca SND tasarım ödülü almıştır.
4 Mart 2016 tarihinde İstanbul 6. Sulh Ceza Hakimliği talebiyle Feza Gazetecilik'e kayyım atanması sonucunda Zaman gazetesinin de yönetimi değişmiştir.[6] Hakimlik bu kararını "şirketin Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması'nın faaliyetleri kapsamında ve örgüt faaliyetlerine destek olacak şekilde kullanıldığı yönünde kuvvetli deliller bulunması" gerekçesine dayandırdı.[52] Akabinde, gazetenin Yenibosna'daki merkezi önünde toplanan eylemcilere polis müdahale etti.[4][53][54]
Zaman'ın tirajı Uluslararası tiraj denetim kurulu BPA Worldwide tarafından denetlenmektedir.[55] 2011 Mayıs ayının 2. haftası ortalama tirajı 996.352 olarak belirlenmiştir.[56]
2004'te bazı ulusal süreli yayın ve reklam şirketleri tarafından kurulan ABC Türkiye Tiraj Denetim Kurulu (ABC Türkiye) 2005'te kendisine üye olan Zaman'ın tirajını abone sistemi nedeni ile onaylamamıştır. Bunun üzerine Zaman ABC Türkiye'ninde bağlı olduğu uluslararası tiraj kurulları federasyonu IFABC'ye ve Rekabet Kurumu'na başvurmuştur.[57] ABC Tiraj Denetleme Kurulu, Zaman'ın tirajının abone sistemi nedeni ile onaylanmadığını açıklamıştır.[58] Zaman ise abonelik sisteminin tüm dünyada en yaygın ve modern gazete satış yöntemi olduğunu iddia etmiş[59] ve BPA Worldwide'ı kendini denetlemesi için Türkiye'ye davet etmiştir. Dünyadaki tiraj denetim örgütlerinin federasyonu IFABC'nin de kurucu üyesi olan BPA ekibi, 8 Mayıs 2007 tarihli raporunda Zaman'ın hafta içi ortalama 609 bin, Pazar günü ise 678 bin satış yaptığını tespit etmiştir.
Kendilerine yapılan başvuru sonrasında Rekabet Kurumu ise, ABC Türkiye'nin "çoğulculuk, şeffaflık ve objektiflik ilkelerinin gereklerini karşılamaktan uzak olduğu" gerekçesiyle kendisine verilen menfi tespit belgesini 1 Mayıs 2005'ten itibaren geçersiz olduğunu açıklamıştır. Ayrıca bütün medya kuruluşlarının yönetimde eşit temsil edileceği, abonelik sistemi ile çalışan gazetelere de ayrımcılık oluşturmayacak yeni denetim standartlarının belirlenmesi için ABC Türkiye'ye 7 Eylül 2007'e kadar süre tanıdı. Uyarıları yerine getiremeyen ABC Tiraj Denetleme Kurulunun tüm faaliyetleri 7 Eylül 2007'de askıya alınmıştır.[55][57][60][61]
Hürriyet gazetesi yazarı Mehmet Yakup Yılmaz 20.06.2008 tarihli yazısında[62] ve 23.06.2008 tarihli yazısında[63] Zaman'ın bedava dağıtıldığını ve tirajının gerçekleri yansıtmadığını söylemiştir. Bunun üzerine Feza Gazetecilik Avukatı imzalı tekzip Mehmet Yakup Yılmaz'ın köşesinden yayınlanmıştır.[64]
Zaman gazetesi, "Bahar Kampanyası" adı altında bir çalışma başlatarak tirajını 2011 yılında 1 milyonun üzerine çıkarmayı hedeflemektedir. Bazı günler günlük baskı sayısı 1 milyonun üzerinde olan gazete bu kampanyayla birlikte Yeni Bahar isimli bir dergiyi de okurlarına sunmuştur. Yıllık abone olan okurlara ücretsiz olarak ulaştırılacak olan bu dergiyle aboneliğe teşvik edilmesi düşünülmektedir.[65]
Gazetenin Genel Yayın yönetmeni Ekrem Dumanlı, 18 Nisan 2011 günü Zaman gazetesinin günlük net tirajının 1 milyon hedefine ulaştığını duyurmuş ve bu tirajın BPA Worldwide tiraj denetim kuruluşu tarafından teyit edildiğini belirtmiştir.[49] Ayrıca Yeni Bahar dergisinin yanı sıra bu hedefe ulaşmada Türkiye'yi Ankara, Erzurum, İzmir, Gaziantep, İstanbul ve bu illerin çevre illeri gibi bölgelere böldüklerini ve her bir bölgede 1 milyona ulaşmak adına hedefler verildiğini belirtmiş ve kendi hedeflerine ulaşan ilk bölgelerin Ankara ve Erzurum ile çevre illeri olduğunu belirtmiştir.[49]
Zaman gazetesi 1994 yılından kapanana kadar ana merkezi New York olmak üzere Amerika'da yayımlanmaktadır. Zaman, New York'un dışında New Jersey, Washington ve Chicago gibi Türklerin yoğun olarak yaşadığı birçok eyalette okuyucuya ulaştırılmaktaydı.[118]
ABD dışında; Almanya, Avusturya, Avustralya, Azerbaycan, Nahçıvan, Gürcistan, Başkurdistan, Bulgaristan, Belçika, Danimarka, Fransa, Hollanda, Birleşik Krallık, İspanya, İsviçre, Kazakistan, Kırgızistan, Kuzey Kıbrıs, Makedonya, Ukrayna, Moldova, Moğolistan, Rusya, Romanya, Tataristan, Tacikistan ve Türkmenistan'da da yayınlanmıştı.[1][10][11][119]
ABD'de günlük olarak yayımlanan ve Amerika Birleşik Devletleri'nde baskıya giren ilk Türk gazetesi.[120] 1994 yılında haftalık olarak yayına başlayan gazete, 2004 yılından itibaren günlük olarak satılmaya devam etmiştir. 2011 yılında format değiştiren gazete, tekrar haftalık yayın yapmaya başlamıştır. Bu tarihten itibaren İngilizce ağırlıklı olan gazetenin adı da "Zaman Weekly" olarak güncellenmiştir. 2012 yılında ise İnternet gazetesi olarak yayın hayatında revizyona gitmiştir.[kaynak belirtilmeli]
Avrupa'da günlük olarak yayımlanan ve Avrupa'da baskıya giren ilk Türk 1994 yılında haftalık olarak satılan gazete, 2004 yılından itibaren günlük olarak satılmaya başlanmıştır. Zaman Avrupa Yayın Yönetmeni Abdullah Aymaz'dir. Basım merkezi Almanya, Offenbach'dir.
Azerbaycan'da günlük olarak yayımlanan ve Azerbaycan'da baskıya giren ilk Türk 1994 yılında haftalık olarak satılan gazete, 2004 yılından itibaren günlük olarak satılmaya başlanmıştır.
FETÖ/PDY terör örgütüne kaynak sağladığı ve propagandasını yaptığı gerekçesi ile kapatılmıştır.[121]
1992 yılının kasım ayından beri Bulgaristan'da haftalık gazete olarak çıkmaktadır. Katalog numarası 304'tür. Bayilerde satılmayan gazete abonelik usulüyle evlere dağıtılmaktadır. Bulgaristan'ın her tarafına ulaşmaktadır. Hem Türkçe hem de Bulgarca basılan gazete 24 sayfadır. 12 sayfa Türkçe, 12 sayfa Bulgarca olarak basılmaktadır. Gazetenin basım merkezi Sofya'dır.
Benelux ülkelerinde Türkçe yayımlanan günlük gazetedir.[122] Dynamique BVBA tarafından yayınlanan gazetenin editörlüğünü Mete Öztürk yapmaktadır.[123]
Romanya'da faaliyet gösteren haftalık Türk gazetesidir. Zaman gazetesi, Romanya'da 1993 yılında yayın hayatına başladı. 5.000 tirajla haftalık olarak yayınına devam etmektedir.[kaynak belirtilmeli]Romanya'nın 41 vilayetine Romanya Posta şirketi yoluyla dağıtılır.[kaynak belirtilmeli]Türkçe olarak yayın yapmaktadır.
4 Mart 2016'da Zaman gazetesi, kamuoyundaki "Zaman'a kayyım atanacağı" iddiaları üzerine yayımladıkları yazıda “Türkiye'nin en yüksek tirajlı gazetesi Zaman, iki yılı aşkın süredir akreditasyon, vergi incelemesi, reklam verene müdahale ve okurları tehdit gibi ağır baskılar yaşıyor. Şimdi ise el koyma ve kayyım atama tehdidi ile karşı karşıyayız.” diyerek kaygılı olduklarını açıklamıştı.[124] Gazetenin Genel Yayın Yönetmeni Abdülhamit Bilici de Twitter hesabından Zaman'a sahip çıkma çağrısında bulundu.[125]
İlerleyen saatlerde Zaman gazetesi ve Cihan Haber Ajansı'nında bünyesinde bulunduğu Feza Gazetecilik A. Ş.'ne “Fethullahçı Terör Örgütü'ne destek olunduğu yönünde kuvvetli deliller bulunduğu[kaynak belirtilmeli]” gerekçesiyle İstanbul 6. Sulh Ceza Hakimliği kararıyla kayyım atandı. Kararın duyulmasının ardından gazete okurları ve çalışanlar, Zaman'ın Yenibosna'daki binası önünde toplandı ve protestoya başladı.[126] Ayrıca Today's Zaman Genel Yayın Yönetmeni Sevgi Akarçeşme, kayyım heyeti gelmeden önce ertesi günün baskısını yetiştirebilmek amacıyla çalışmalara başlandığını açıkladı.[127] Atanan kayyımların gazeteci Sezai Şengönül, Av. Tahsin Kaplan ve Av. Metin İlhan olduğu açıklandı. Kayyımlardan Av. Metin İlhan’ın sosyal medya paylaşımlarında AK Parti ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a olan hayranlığını belirttiğini ve Twitter sayfasındaki kapak fotoğrafında Başbakan Davutoğlu ve Erdoğan’ın yan yana çekilmiş bir karesini seçtiği, gazeteci Şengönül’ün ise Avni Özgürel’in sahibi olduğu Birleşik Basın internet sitesinin şef editörü olduğu ve amatör şiirler yazdığı basında yer aldı.[128]
Kayyım heyetinin yönetimi devralmasının ertesi gününde, gazetenin Genel Yayın Müdürü Abdülhamit Bilici ve Today's Zaman Genel Yayın Müdürü Bülent Keneş işten çıkartıldı.[129] Diğer gazete çalışanları binaya kimlik kontrolü yapılarak alındı.[130] Zaman gazetesinden kayyım kararıyla işten çıkarılan editör ve gazetecilerin bir kısmı, 6 Mart 2016'da Yarına Bakış ve ve 20 Nisan 2016 tarihinde Yeni Hayat adlı gazete kurdular.[kaynak belirtilmeli]
Zaman'a kayyım kararının açıklanmasından sonra çeşitli siyasi partiler, Dünya Gazeteler Birliği, Sınır Tanımayan Gazeteciler, Türkiye Gazeteciler Sendikası gibi gazete örgütleri, Freedom House, Human Rights Watch gibi uluslararası kuruluşlar ve başta Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere çeşitli yabancı devlet temsilcileri bu karara tepki gösterdi.[131][132]
|
|
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.