Loading AI tools
TCDD Taşımacılık tarafından sunulan yüksek hızlı tren hizmeti Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Yüksek Hızlı Tren ya da kısaca YHT, Türkiye'de TCDD'ye ait yüksek hızlı demiryolu hatları üzerinde TCDD Taşımacılık tarafından işletilen yüksek hızlı tren setleri ile sunulan yüksek hızlı demiryolu hizmetidir.
İlk hizmete giren YHT hattı olan Ankara - Eskişehir YHT'nin ilk seferi 13 Mart 2009'da saat 09.40'ta Ankara Garı'ndan Eskişehir Garı'na içinde dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da bulunduğu bir trenle yapmıştır. Bu sefer ile Türkiye, Avrupa'da 6. ve dünyada 8. yüksek hızlı tren kullanan ülke olmuştur.[2] İlk YHT hattını takiben 13 Haziran 2011'de Ankara - Konya YHT hattının ticarî sefer denemesi yapılmıştır. Trenin bu denemede 287 km/sa hıza ulaştığı ve Ankara-Konya arasını dönemin parasıyla 500 TL'lik bir enerji masrafıyla kat ettiği kaydedilmiştir.[3] Hat, 23 Ağustos 2011'de hizmete girmiştir. Peşinden 25 Temmuz 2014'te Ankara - İstanbul YHT ve İstanbul - Konya YHT hatları (Pendik'e kadar) hizmete girmiştir.[4] 12 Mart 2019 tarihinde ise Marmaray projesi kapsamında Gebze - Halkalı arasındaki demiryolu hattının tamamlanması ile YHT seferleri İstanbul Boğazı'nın altından geçerek Halkalı'ya kadar yapılmaya başlanmıştır.[5] 8 Şubat 2022'de Konya - Yenice yüksek standartlı demiryolu'nun Konya - Karaman kesimiyle birlikte Ankara - Karaman YHT ve İstanbul - Karaman YHT hatları da hizmete girmiştir. 26 Nisan 2023'te Ankara-Sivas yüksek hızlı demiryolu hizmete girmiş ve beraberinde Ankara - Sivas YHT seferleri başlamıştır.[6] Açıldıktan 1 yıl sonra da İstanbul-Sivas YHT seferleri başlamıştır.
TCDD hızlı tren servisinin adını belirlemek bir için anket yapmış, ankette yüksek oy alan "Türk Yıldızı", "Turkuaz", "Kardelen", "Yüksek Hızlı Tren", "Çelik Kanat", "Yıldırım" gibi isimler arasından Yüksek Hızlı Tren adında karar kılındığını açıklamıştır.[7]
TCDD tarafından işletilen 9 adet YHT hattı bulunmaktadır. Aşağıdaki tabloda hatların teknik özet bilgileri gösterilmiştir.[8]
| Hat | Başlangıç İstasyonu | Bitiş İstasyonu | Uzunluk | İstasyon Sayısı | Süre | Sefer sıklığı | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ankara – Eskişehir YHT[9] | Ankara YHT | Eskişehir | 282,429 kilometre (175,493 mi) | 4 | 1 saat 24 dakika | Her gün Ankara kalkışlı 3, Eskişehir kalkışlı 6 sefer | İşletmeye alınan ilk YHT hattı |
| Ankara – İstanbul YHT[10] | Ankara YHT | İstanbul-Söğütlüçeşme | 621,717 kilometre (386,317 mi) | 12 | 4 saat 20 dakika | Her gün karşılıklı 11 sefer | Trenler tüm istasyonlarda durmamaktadır. |
| Ankara YHT | İstanbul-Halkalı | 655,490 kilometre (407,303 mi) | 14 | 5 saat 36 dakika | Her gün karşılıklı 2 sefer | Marmaray Tüneli'ni kullanmaktadır. | |
| Ankara – Konya YHT[11] | Ankara YHT | Konya | 317,267 kilometre (197,141 mi) | 5 | 1 saat 45 dakika | Her gün Ankara kalkışlı 5, Konya kalkışlı 6 sefer | |
| Ankara – Karaman YHT[12] | Ankara YHT | Karaman | 419,562 kilometre (260,704 mi) | 7 | 2 saat 40 dakika | Her gün karşılıklı 2 sefer | |
| Ankara – Sivas YHT | Ankara YHT | Sivas | 393,705 kilometre (244,637 mi) | 10 | 2 saat 33 dakika | Her gün karşılıklı 2 sefer | |
| İstanbul – Eskişehir YHT[13] | İstanbul-Söğütlüçeşme | Eskişehir | 279,658 kilometre (173,771 mi) | 9 | 3 saat | Her gün karşılıklı 1 sefer | |
| İstanbul – Konya YHT[14] | İstanbul-Söğütlüçeşme | Konya | 673,021 kilometre (418,196 mi) | 11 | 4 saat 50 dakika | Her gün karşılıklı 5 sefer | |
| İstanbul – Karaman YHT[15] | İstanbul-Halkalı | Karaman | 741,543 kilometre (460,773 mi) | 15 | 6 saat 39 dakika | Her gün karşılıklı 1 sefer | Marmaray Tüneli'ni kullanmaktadır. |
| İstanbul – Sivas YHT | İstanbul-Söğütlüçeşme | Sivas | 1.026,717 kilometre (637,972 mi) | 9 | 7 saat 14 dakika | Her gün karşılıklı 1 sefer | Aktarmasız ekspres YHT Hattı |
Şu anda, YHT servisinde çalışan toplam 31 adet olmak üzere iki tip yüksek hızlı tren seti vardır:
13 Nisan 2018'de on adet Velaro tren seti alımı için Siemens ile sözleşme imzalandı. Bu sözleşme ile Türk Velaro filosu 17 sete çıkacaktır.[17]
Ayrıca Eskişehir - Ankara hattında test amaçlı kullanılmak üzere İtalya'dan iki adet ETR 500 Y2 tipi tren seti kiralanmıştır. Operasyon hızı 300 km/sa olan[18] setler ile 14 Eylül 2007'deki test sürüşleri sırasında 303 km/sa hız yapılarak Türkiye rekoru oluşturulmuştur.[19]
Her sette, önde ve arkada kontrol kabinli vagonlar, ekonomi sınıfı ve business sınıfı yolcu vagonları bulunur. Oturma düzenleri business sınıfta arka arkaya 3 koltuk (bir tarafta 1, diğer tarafta 2) ve ekonomi sınıfında arka arkaya 4 koltuk (her iki tarafta 2) şeklindedir. Toplamda 419 yolcu kapasiteli olan setlerde 55 business, 354 ekonomi sınıf, 8 kafeterya ve 2 tekerlekli sandalye bölümü bulunmaktadır. Ayrıca, bazı HT80000 setlerinde 4 koltuklu business class vagonları vardır.[2][20]
Otomatik kayar kapılar, vagonlar arasında geçiş sağlar. Bagaj, koltukların üstündeki üst kısımlara, vagon girişlerindeki özel bölümlere veya koltukların altına yerleştirilebilir. Birinci sınıf vagonlarda, Wi-Fi hizmeti ve dizüstü bilgisayar için güç girişleri mevcuttur. Tüm setlere tekerlekli sandalyeyle erişilebilir (yalnızca ekonomi sınıfında özel yer vardır). Ekonomi sınıfında koltuklar kumaş kaplıdır ve ses konnektörleri ve katlanabilir masalara sahiptir. Business sınıfta deri kaplı koltuklar ve 4 farklı kanalda en az 4 saat yayın yapabilen görsel ve işitsel yayın sistemi, tüm vagonlarda tavanda yol bilgisi ve reklam yayını yapan LCD ekranlar bulunmaktadır. Setlerde bulunan tuvaletler engelli yolcuların da ihtiyacının giderilmesini sağlayacak şekilde özel tasarlanmıştır. Tren ve platformlar, engellilerin rahat bir şekilde seyahat edebilecekleri şekilde tasarlanmıştır. Setler, yolculuk esnasında dışarıdan düşük gürültü gelmesini sağlayacak ses yalıtımına ve yolcuların olası kulak rahatsızlıklarının önlenmesi için basınç dengeleme sistemine sahiptir.[2][20]
Güvenlik açısından, hız ve mesafe kontrol sinyal ekipmanları ve olası kazalarda vagonların üst üste tırmanmalarını önleyen dizayna sahiptirler. 1 tane makinistlerin bulunduğu bölümde 4 tane de tren dışı olmak üzere toplam 16 kameranın bulunduğu trende, uçaklardakine benzer şekilde "hadise kaydedici" de vardır. Ayrıca, makinistlerin ani bayılması ya da ani ölümlere karşı treni durduran 'Totman' cihazı ve arızaları anında tespit eden SICAS bilgisayarı mevcuttur. Tren hareket ettikten sonra giriş kapılarının otomatik olarak kilitleyen sistem, kızaklama önleme sistemi, acil durum freni, arıza ve bilgi aktarımı için GPRS modülü, giriş kapılarında sıkışmayı önleyen engel tespit sistemi ve yangın tespit sistemi de trenlerdeki diğer güvenlik sistemleridir.[2][21]
TCDD Taşımacılık tarafından Konya Garı ve Eskişehir Garı kalkış ve varışlı olarak çeşitli illere YHT saatleri ile uyumlu bağlantı tren ve otobüs seferleri düzenlenmektedir. Bunlar şu şekildedir:[22]
YHT, Ankara - İstanbul YHD ve Ankara-Sivas YHD hatlarında azami 250 km/sa, Polatlı - Konya YHD hattında azami 300 km/sa hızda çalışmaktadır. Ancak YHT, Ankara - İstanbul arasında yüksek hızlı demiryolunun henüz tamamlanmamış, Pamukova - Arifiye arası gibi bazı kesimlerinde 160 km/sa hız ile çalışmaktadır.[23] Bunun yanı sıra, özellikle Ankara ve İstanbul'da olmak üzere merkez istasyona yaklaşılırken ve bazı kentsel bölümlerde de hız kısıtlamaları uygulanmakta ve yolculuk süreleri artmaktadır. Aynı zamanda, operasyonel olarak Ankara'da Başkentray ve İstanbul'da Marmaray ile ortak raylar kullanılabilmekte ve dolayısıyla yolculuk süresi artabilmektedir.[24]
YHT hizmetinde genellikle 1 tren mühendisi (bazı trenlerde 2), bir tren yöneticisi (bazı seyahatlerde yoktur), iki tren görevlisi ve bir kafe görevlisi vardır. Birinci sınıf yolculara, biletlerini alırken satın almaları durumunda koltuklarında yemek ikram edilir. Trenlere erişirken, yolcular havaalanlarında olduğu gibi bir güvenlik kontrolünden geçmelidir.[25]
Setlerin bakımı Ankara Eryaman YHT Garı'nın bitişiğinde bulunan Etimesgut Yüksek Hızlı Tren Ana Bakım Deposu'nda yapılmaktadır.[26] Tesis, 2017 yılında faaliyete geçmiş, 50 bin metrekaresi kapalı 300 bin metrekare alana kurulmuştur. YHT setlerine, rutin dışı bir durum gelişmezse, plan dahilinde 3 veya 4 gün arayla bakım yapılmaktadır.[26]
13 Aralık 2018[27] tarihinde saat 06.30'da Ankara YHT Garı'ndan kalkan Konya yönüne doğru hareket eden yüksek hızlı trenin Ankara'nın Yenimahalle ve Etimesgut ilçelerinin arasında yer alan Marşandiz Tren İstasyonu'nda yol kontrolü yapan kılavuz lokomotifle çarpışması sonucu Marşandiz hızlı tren kazası meydana gelmiştir.[28][29] 206 yolcunun bulunduğu trende 47 kişi yaralanmış, 9 kişi de yaşamını yitirmiştir.[30][31][32]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
