Türkiye'deki Kırım Tatarları
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Türkiye'deki Kırım Tatarları Kırım, Dobruca, Bulgaristan ve Bucak bölgelerinden Türkiye'ye göç etmiş olan Kırım Tatarları ve Romanya Tatarları'dır.
Tarihçe
1783 yılından sonra Rus İmparatorluğunun Kırımı ilhak etmesiyle ayrı dönemlerde kafileler halinde Osmanlı Devleti topraklarına göç ettiler. Önce Dobruca (günümüzdeki Romanya'nın Karadeniz kıyı bölgesi ve Bulgaristan'ın kuzeydoğusu) ile Bulgaristan ve Balkanların diğer bölgelerine göç ettiler.
1853 - 1856 yılları arasındaki Kırım Savaşı döneminde ikinci, 93 Harbi'nden sonra ise üçüncü bir göç dalgasıyla Anadolu'ya yerleştiler.[2]
Dağılım
Peter Alford Andrews ve Rüdiger Benninghaus'a göre, Kırım Tatarlarının Türkiye'deki dağılımı: Eskişehir'de yaklaşık 36 köy, Ankara'da yaklaşık 4 köy ve Adana'da yaklaşık 3 köy olmakla beraber Anadolu'nun farklı bölgelerine yayılmışlardır. E.J. Klay'e göre, Çorum ilinin Kalecikkaya köyünde 500 kişi. Asimilasyon sonucunda zamanla çoğunluk nüfusuna karıştılar. İlaveten Edirne ili Havsa ilçesi Taptık köyü ile Kırklareli ili Babaeski İlçesi Kofalça (yeni adı Mutlu) köyünde Kırım Tatar göçü ile kurulmuştur.[2] Çorum ilinin Mecitözü ilçesine bağlı Beyözü köyü, 500 kişilik Tatar göçü ile kurulmuştur.
Diller
Türkiye'deki Kırım Tatarları "Kırım Tatarcası" konuşurlar. Kırım Tatarcası ise 3 şiveye ayrılır. Kırım'ın güney sahilinden gelenler Yalıboyu şivesi, Bahçesaray civarında Tat şivesi, steplerdan gelenler ise Çöl şivesini kullanırlardı. Karayca (Karaimce) artık Türkiye'de kullanılmamaktadır.[2] Türkiye'deki Kırım Tatarları'nın büyük bir bölümü "Çöl şivesi" konuşmaktadırlar.
Dinler
İslam dinine bağlıdırlar. Az sayıda Yahudi (Karaim ya da Kırımçak).[2]
Köyler
Aksaray ili
Amasya ili
Adana ili
- Ceyhan: Büyükburhaniye, Çakaldere, Altıkara, Büyük Mangıt, Çiftlikler, Kelemeti, Kesik, Kılıçkaya, Küçük Mangıt, Mercimek, Sirkeli, Toktamış, Yellibel, Yılankale[1]
Afyonkarahisar ili
Ankara ili
- Balâ: Ahmetçayırı[3], Tatarhöyük
- Elmadağ: Edige, Yenipınar mahallesi
- Gölbaşı: Ballıkpınar, Günalan, Taşpınar[3] Ahiboz, Gökçehöyük
- Haymana: Ahırlıkuyu[3], Çayraz, Çıngırlı
- Polatlı: Eskipolatlı, Karakaya, Karakuyu, Karapınar, Karayavşan, Sakarya, Taşpınar, Tatlıkuyu, Toydemir, Yenidoğan[3], Üçpınar
- Şereflikoçhisar: Akin, Şekerköy (ve bazı Nogaylar), Doğankaya, Karakaya, Abdülgediği[1][3]
Antalya ili
Artvin
Balıkesir ili
Bartın ili
- Kurucaşile: Başköy[1]
Bilecik ili
Bursa ili
- Mustafakemalpaşa: Aralık, Dorumtay, Yamanlı
- Karacabey: Bakırköy, Güngörmez, Hamidiye, Ovaesemen, Sazlıca
- Yenişehir: Beypınarı
- İnegöl: Eskiköy[1]
Denizli ili
Düzce ili
- Hamidiye: Günümüzde Kısmen Tatar veya Nogay yerleşimi.
- Nusrettin: Günümüzde Kısmen Tatar veya Nogay yerleşimi.
- Çay: Kısmen Tatar veya Nogay yerleşimi.
- Çilimli: Çilimli Merkez günümüzde kısmen Tatar veya Nogay yerleşimi. Birkaç köyde de Tatarlar veya Nogaylar var olabilir.
- Şerefiye: Kısmen Tatar veya Nogay yerleşimi.
- Akçakoca: Akçakoca Merkeze ve merkeze yakın mahallerine, Çuhallı Çarşıya az miktarda Tatar veya Nogay hanenin yerleştiği bilinmektedir.[4][5][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15]
Çanakkale ili
Çorum ili
Edirne ili
Elazığ ili
Erzurum ili
Eskişehir ili
- Eskişehir: Boyacıoğlu, Gökdere, Kalkanlı, Karaçay, Karaçobanpınarı, Kireç[1][3]
- Alpu: Çardakbaşı, Çukurhisar (kısmen Kırım Tatarı), Esence (eski adı: Yellice, nüfusun yarısı Nogay ve 40 hane Kırım Tatarı), Fevziye, Gökçeoğlu (kısmen Kırım Tatarı), Güneli (eski adı: Mâmure, 45 hane Kırım Tatarı), Güroluk (eski adı: Kızılsuvat), Yeşildon[3], Aktepe, Işıkören[1]
- Çifteler: Osmaniye (eski adı: Kuruhöyük), Hayriye (eski adı: Şüngülhöyük), Ilıcabaşı, Yıldızören (eski adı: Mecidiyeköprüsü, kısmen Kırım Tatarı), Zaferhamit (kısmen Kırım Tatarı)[3]
- Mahmudiye: Akyurt (eski adı: Lütfiye), Güllüce (eski adı: Hayriye), Fahriye, Hamidiye (kısmen Kırım Tatarı), Mesudiye (eski adı: Taşlıhöyük), Şerefiye, Tokathan (Tokatmecidiye)[3], Yeniköy[1]
- Seyitgazi: Aksaklı, Yenikent (diğer adı: Yeniköy, Kırım Tatarcası: Cañköy)[3], Çukurağıl, Değişören[1]
- Sivrihisar: Karakaya (kısmen Kırım Tatarı), Ortaklar (eski adı: Aziziye, kısmen Kırım Tatarı), Paşakadın (eski adı: Burhanettin), Yaverören (Yaverviran)[3]
- Beylikova: Sultaniye, İkipınar[1]
Gaziantep ili
Giresun ili
İstanbul ili
- Çatalca: İzzettin köyü
- Çatalca: Bahşayiş köyü
- Çatalca: Sazlıbosna köyü
- Büyükçekmece: Ahmediye
- Gaziosmanpaşa: İmrahor
- Başakşehir: Şamlar[1]
Kayseri ili
İzmir ili
Kahramanmaraş ili
Karaman ili
Kastamonu ili
- Tosya: BüyükKızılca köyü
- Çatalzeytin: Kayadibi köyü
- İnebolu: Özlüce Köyü[1]
Kırklareli ili
- Mutlu, Babaeski: (80 hane Kırım Tatarı)
- Lüleburgaz: Ahmetbey, Celaliye, Emirali, Karamusul, Ovacık
- Merkez: Asılbeyli, Değirmencik, Üsküpdere[1]
Kırıkkale ili
- Karakeçili: Sulubük Köyü
- Polatyurdu Köyü
- Keskin: Yoncalı Köyü, Üçkuyu, Polatyurdu[1]
Kırşehir ili
Kocaeli ili
Konya ili
- Çumra: Seçme, Süleymaniye, Fethiye
- Kulu: Ağılbaşı (eski adı: Mandıra), Boğazören 2 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (eski adı: Köstengil), Kırkkuyu, Seydahmetli.[3][17]
- Sarayönü: Sarayönü Merkez ve Konar Köyü (Kirli Kuyu)
- Tuzlukçu: Köklüce Köyü (eski adı: Kaha), Tursunlu Köyü (eski adı: Dursunlu), Erdoğdu Köyü
- Akören: Ahmediye, Süleymaniye
- Merkez: Dokuz, Yağlıbayat[1]
Muğla ili
Muş ili
Nevşehir ili
- Kozaklı: Abdi, Kalecik
- Acıgöl: Kozluca
- Hacıbektaş: Köşektaş[1]
Ordu ili
Rize ili
- Pazar: Hisarlı köyü, Alçılı
- Merkez: Anbarlık, Balıkçılar
- İkizdere: Demirkapı, Zafer
- Güneysu: Ortaköy
- Derepazarı: Sarıyer
- Çamlıhemşin: YukarıŞimşirli[1]
Sakarya ili
Samsun ili
Sinop ili
Sivas ili
Tekirdağ ili
- Muratlı: Ballıhoca - Köydeki Tatarların çoğunun soyadı Elma ile bitmektedir; Birelma, İkielma, Üçelma şeklinde
- Hayrabolu: Emiryakup
- Çerkezköy: Karaağaç
- Malkara: Sarıyer, Kozyörük, Batkın, Ahievren
- Çorlu: Türkgücü, Şahbaz, Önerler, Sarılar, Deregündüzlü
- Marmaraereğlisi: Yakuplu, Sultanköy
- Merkez: YukarıKılıçlı, Karabezirgan, AşağıKılıçlı[1]
Tokat ili
Trabzon ili
Yozgat ili
- Sorgun: Tuzlacık[18] adındaki köy Kırım ve dolaylarından gelmiş Kırım Tatarlarından oluşmuştur. Çok eski dönemde Türk(Osmanlı)-Rus savaşları neticesi Rus işgaline giren Kırım'da yaşayan Tatarlar Türkiyeye göç etmiştir. Son yıllarda Tuzlacık köyündeki Kırım Tatarları çevre yerlere göç etmişler ve köydeki Tatar nüfusu hem azalmış hem de yerli Türkmenlerle kaynaşarak erimeye başlamıştır.[19]
- Yerköy: Beserek[20] köyü 1861 yılında Kırım Tatar Türkleri tarafından kurulmuştur. Kırım Tatarcası köy halkı tarafından halen konuşulmaktadır.
- Merkez: Kırım mahallesi
- Saraykent: Balkaya mahallesi[1]
Yalova ili
Zonguldak ili
Kaynakça
Ayrıca bakınız
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.