Gence
Azerbaycanda şehir Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Gence, 1935-1989 Kirovobad (Azerice: Gəncə) Azerbaycan'ın en kalabalık ikinci şehridir. Eski bir yerleşim yeri olan Gence, Rus İmparatorluğu döneminde Çar I. Aleksandr'ın eşine atfen şehrin ismi Elizavetpol olarak değiştirilmiştir (1804-1918), 1920-1935 arasında Gence, 1935-1991 arasında Kirovabat olarak adlandırılmış, şehir 1989'da tekrar Gence ismine kavuşmuştur. Bakü'nün 360 km batısında, Gence Çayı'nın iki yakasında yer almaktadır.
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Şubat 2021) |
| Gence Gəncə Kirovabad | |
|---|---|
 | |
 Arma | |
 | |
| Ülke |  Azerbaycan |
| İdare | |
| • Vali | Niyazi Bayramov |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 170 km² |
| Rakım | 408 m |
| Nüfus (2015) | |
| • Toplam | 300 600 |
| • etnik yapı | %98 Azeri %2 diğer |
| Zaman dilimi | UTC+04.00 (AZT) |
| Alan kodu | (+22) |
Resmî site ganja-ih.gov.az | |
1139 senesinde Gence'de baş vermiş deprem sonucu Kapaz Dağı yerle bir olmuş ve dört bir tarafı Küçük Kafkas Sıradağları ile çevrili olan büyük dağ gölü Göygöl Gölü oluşmuştur.
1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı sırasında 1578'de Osmanlı'nın eline geçen şehir, 3 Temmuz 1606'da Şah I. Abbas tarafından geri alınmıştır.
Gence 1747-1804 yıllarında Gence Hanlığının merkezi olmuş, 1804 yılında Rus İmparatorluğu tarafından alınmış, 1826-1828 yılları arasında Rusya'nın elinden alındıysa da 1828 yılında kesin olarak Rusya İmparatorluğu topraklarına ilhak edilmiştir.
1918 yılında ise, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin başkenti olmuştur. 1991'de Azerbaycan'ın bağımsızlığını kazanmasından sonra bu ülkenin ikinci büyük şehridir.
Gence bölgesi Gence'nin batı yarısını ve Kuşkara, Sevinc ve Yeni Gence kasabaları içine alır.
Şehirdeki Gence Şehir Stadyumunda Kapaz futbol takımı mücadele etmektedir.
Arap kaynaklar 'gence' adının kökeninin arapçaya farsçadan geçen ve farsçada 'hazine' anlamına gelen 'kenz' sözcüğünden türediğini ve şehrin Araplar tarafından kurulduğunu öne sürer.
Azerbaycanlı kaynaklar ise şehrin bölgeye yerleşen Türk boyları tarafından kurulduğunu ve Han'ın yaşadığı yer olması dolayısıyla 'gence' sözcüğünün Türkçedeki 'kan, kağan, han' sözcüklerinden 'Kanca, Kançe' olarak türetildiği ve Gence'ye evrildiği öne sürer. Ayrıca Rus işgali öncesinde yerli halkın Gence'nin güney bölgesindeki dağlık alanları 'Han Yurt' olarak adlandırdığı da kaydedilmiştir.[1]
Gence, tarih boyu Güney Kafkasya'nın en önemli şehirlerinden olmuştur. Gence şehri tarihte Sasani İmparatorluğu, Şeddâdîler, Büyük Selçuklu Devleti, Gürcistan Krallığı, İldenizliler, Harezmşahlar Devleti, İlhanlılar, Timur İmparatorluğu, Kara Koyunlular, Ak Koyunlular, Safeviler, Osmanlı İmparatorluğu, Afşar Hanedanı, Zend Hanedanı, Kaçar Hanedanı, Rus İmparatorluğu, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği ve son olarak da Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bir parçası olmuştur. Ayrıca bir dönem Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'ne başkentlik yapmıştır.[1]
Selçuklu fethi
11. yüzyılın ortalarında Albanya, Selçuklular tarafından fethedildi. Tebriz'in ele geçirilmesinden sonra 1054 yılında Tuğrul Bey Gence'ye doğru hareket etti. Gence hükümdarı Şeddad hanedanından Emir Şavur, Tuğrul Bey'in hükümdarlığını kabul etti.
Büyük Gence Depremi
30 Eylül 1139'da meydana gelen deprem şehri neredeyse tamamen yıkmış ve şehrin biraz daha güneydeki yeni yerine taşınmasına neden olmuştur. Bu büyük deprem sonucunda; Göygöl, Maralgöl, Zaligöl, Ağgöl, Şamlıgöl, Ördekgöl, Ceyrangöl ve Garagöl gölleri oluşmuştur.[1]
| 1825 | 1833 | 1840 | 1856 | 1897 | 1912 | 1915 | 1920 | 1923 | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2004 | 2011 | 2013 | 2020 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 10 800 | 11 100 | 7800 | 10 900 | 33 600 | 59 600 | 63 400 | 40 700 | 38 900 | 57 400 | 98 900 | 116 100 | 189 500 | 231 900 | 278 000 | 320 000 | 316 000 | 322 900 | 335 600 |
| # | Belediyelerin adı | Nüfus |
|---|---|---|
| 1 | Kepez belediyesi | 300.000 |
| 2 | Nizami belediyesi | 200.469 |
| 3 | Hacıkend belediyesi | 460 |
![[icon]](#/media/Dosya:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Gence'nin 10 tane kardeş şehri bulunmaktadır.[2]
Gence Arkeoloji Müzesi
Gence belediyesi
Gence belediyesi
Gence Bulvarı
Gence şehir merkezi
Cevathan Caddesi (Eskiden Gence Caddesi ve daha önce Sabir Caddesi)
Şah Abbas Camii
Şah Abbas Camii ve Cavad Han türbesi(sağda)
Imamzade türbesi
_2.jpg)
Wikimedia Commons'ta Gence ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
- Şair Nizamî’nin kenti Gence 15 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
