İslam İşbirliği Teşkilatı Parlamento Birliği

İslam İşbirliği Teşkilatı Parlamento Birliği (İSİPAB) (İngilizce: Parliamentary Union of the Organization of Islamic Cooperation Member States, Fransızca: 'Union Parlementaire des Etats Membres de l'OCI, Arapça:اتحد مخالس الدول الأضاء في منظمه التعاون الإسلامي),İslam ülkeleri arasında dayanışmanın arttırılması amacıyla kurulan İslam İş Birliği Teşkilatı (İİT)’nın parlamento ayağını oluşturur. İİT’ye üye ülkelerin parlamentolarından heyetlerin bir araya geldiği bir platformdur. Ancak, İİT’ye üye olup da İSİPAB’a henüz üye olmamış beş ülke vardır.

Genel Bilgiler

Parlamentolar Arası Birlik’ in 9-10 Eylül 1998 tarihlerinde Moskova’da düzenlenen Genel Kurul’u esnasında yapılan 1. Koordinasyon ve 14-15 Aralık 1998 tarihlerinde Tahran’da yapılan 2. Koordinasyon toplantılarında oluşturulan kurucu tüzüğün 15-17 Haziran 1999 tarihlerinde Tahran’da yapılan Kurucu Konferans’ta kabul edilmesi ile kurulmuştur. Merkezi İran’ın başkenti Tahran’dadır. Birliğin çalışma dilleri Arapça, Fransızca ve İngilizce ’dir. Birliğin hukuki dayanağı olan İSİPAB İç Tüzüğü 20 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 17 Haziran 1999’da kabul edilmiştir. Ancak, bu tüzük 19 Ocak 2011 değiştirilmiştir. Bu Tüzük, birliğin hedeflerini şu şekilde sıralamaktadır:

• İslam Medeniyetinin farklı yönlerinin vurgulayarak kutsal İslam ilkelerinin tanıtılması ve yayılması,
• Her ülkenin anayasası ve koşulları göz önüne alınarak, tüm üye devletlerde İslami danışma(şura) ilkesinin uygulanmasının geliştirilmesi ve desteklenmesi,
• Uluslararası arenada ve uluslararası örgütlerde İİT üye ülkelerinin parlamentoları arasında kapsamlı ve yararlı iş birliği ve koordinasyon için bir çerçeve sağlanması,
• Üye parlamentolar ve üyeleri arasında toplantı ve diyalogların arttırılması, parlamenter tecrübenin teatisi, üye devletlerin çıkarları doğrultusunda ekonomik, kültürel, sosyal ve politik konuların müzakere edilmesi, kültürel, politik ve ekonomik egemenliği empoze etme girişim ve tehditlerine karşı müdahale etme ve karşı durabilmesi ve bu konular üzerinde uygun kararlar ve tavsiyeler alınması,
• Ortak hedefler oluşturma amacıyla diğer parlamento, hükümet veya sivil toplum örgütleriyle ilişkilerin, iş birliğinin ve koordinasyonunun güçlendirilmesi,
• Adalet temelinde insan hakları ve insani ilkelere saygının arttırılması ve savunulması, bununla birlikte barışın tesisi için dünya halkları arasında koordinasyonun güçlendirilmesi.

Üyelik ve Temsil

Birliğe, İİT üyesi ülkelerin parlamentoları üye olabilmektedir. Üyelik mevcut üye parlamentoların üçte ikisinin olumlu oyu ile kazanılır. İSİPAB’a şu an için 52 ülke parlamentosu üyedir.

İSİPAB Üyeleri	Ülkeler	Parlamentolar	1999
1	Arnavutluk Cumhuriyeti	Halk Meclisi	1999
2	Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti	Ulusal Halk Meclisi/Ulusal Konsey	1999
3	Azerbaycan	Ulusal Meclis	1999
4	Bahreyn Krallığı	Temsilciler Meclisi/ Şura Konseyi	1999
5	Bangladeş Halk Cumhuriyeti	Bangladeş Parlamentosu	1999
6	Benin Cumhuriyeti	Ulusal Meclis	1999
7	Burkina Faso	Ulusal Meclis	1999
8	Kamerun Cumhuriyeti	Ulusal Meclis	1999
9	Çad Cumhuriyeti	Ulusal meclis	1999
10	Fildişi Sahili Cumhuriyeti	Ulusal Meclis	1999
11	Cibuti Cumhuriyeti	Ulusal meclis	1999
12	Mısır Arap Cumhuriyeti	Halk Meclisi/ Danışma Konseyi	1999
13	Gabon Cumhuriyeti	Ulusal Meclis/ Senato	1999
14	Gine Cumhuriyeti	Ulusal Meclisi	1999
15	Gine-Bissau Cumhuriyeti	Ulusal Halk Meclisi	1999
16	Guyana Cumhuriyeti	Ulusal Meclis	1999
17	Endonezya Cumhuriyeti	Temsilciler Meclisi	1999
18	İran	İslam Danışma Meclisi	1999
19	Irak Cumhuriyeti	Temsilciler Meclisi	1999
20	Ürdün Haşimi Krallığı	Ulusal Meclis	1999
21	Kazakistan	Temsilciler Meclisi	1999
22	Kuveyt Devleti	Ulusal Meclis	1999
23	Kırgızistan	Halk Meclisi	1999
24	Lübnan Cumhuriyeti	Ulusal Meclis	1999
25	Libya Cumhuriyeti	Halk Kongresi	1999
26	Malezya	Temsilciler Meclisi/Senato	1999
27	Mali Cumhuriyeti	Ulusal Meclis	1999
28	Moritanya İslam Cumhuriyeti	Ulusal Meclis/Senato	1999
29	Fas Krallığı	Temsilciler Meclisi/ Danışma Konseyi	1999
30	Mozambik Cumhuriyeti	Cumhuriyet Meclisi	1999
31	Nijer Cumhuriyeti	Ulusal Meclis	1999
32	Umman Sultanlığı	Danışma Konseyi/ Devlet Konseyi	1999
33	Pakistan İslam Cumhuriyeti	Ulusal Meclis/Senato	1999
34	Filistin Devleti	Yasama Konseyi	1999
35	Katar Devleti	Danışma Konseyi	1999
36	Suudi Arabistan Krallığı	Danışma Konseyi	1999
37	Senegal Cumhuriyeti	Ulusal Meclis	1999
38	Sierra Leone Cumhuriyeti	Sierre Leone Parlametosu	1999
39	Sudan Cumhuriyeti	Ulusal Meclis ve Eyaletler Konseyi	1999
40	Suriye Arap Cumhuriyeti	Halk Meclisi	1999
41	Yemen Cumhuriyeti	Temsilciler Meclisi ve Danışma Konseyi	1999
42	Togo Cumhuriyeti	Ulusal Meclis	1999
43	Tunus Cumhuriyeti	Temsilciler Meclisi ve Danışma Meclisi	1999
44	Türkiye	Türkiye Büyük Millet Meclisi	1999
45	Türkmenistan	Türkmenistan Meclisi	1999
46	Uganda Cumhuriyeti	Uganda Parlamentosu	1999
47	Birleşik Arap Emirlikleri Devleti	Federal Ulusal Konsey	1999
48	Tacikistan	Temsilciler Meclisi ve Ulusal Meclisi	2006
49	Somali Cumhuriyeti	Millî Meclis	2007
50	Afganistan İslam Cumhuriyeti	Ulusal Meclis	2008
51	Gambiya	Ulusal Meclis	2009
52	Maldivler	Meclis/ Halk Meclisi	2012

Parlamentolar, İSİPAB Tüzüğü gereği parlamento başkanı ve dört parlamenterden oluşan delegasyonlarca temsil edilir.

Gözlemciler

Bölgesel ve uluslararası örgütler ile Müslüman topluma sahip ülke parlamentoları İSİPAB bünyesinde gözlemci statüsü alabilirler. Gözlemciler İSİPAB konferanslarına katılabilir, görüş bildirebilir ancak oylamaya katılamazlar. Şu an için Birliğin yirmi iki gözlemci üyesi bulunmaktadır. Gözlemciler şunlardır:

• İslam İş Birliği Teşkilatı(İİT)
• Parlamentolar Arası Birlik(PAB)
• Arap Parlametolar Arası Birliği
• Magreb Arap Birliği
• Afrika Parlamenter Birliği
• Asya Parlamenter Asamblesi(APA)
• Arap Ligi
• Afrika Birliği
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti(KKTC)
• Uluslararası Kızılhaç Komitesi
• Bağımsız Devletler Topluluğu Parlamenter Asamblesi
• Avrasya Ekonomik Topluluğu Parlamento Birliği
• Akdeniz Parlamenter Asamblesi
• İslam Konferansı Gençlik Forumu
• İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi(IRCICA)
• İslâm Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu(ISESCO)
• Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi(KEİPA)
• Türkçe Konuşan Ülkeler Parlamento Birliği(TÜRKPA)
• Avrasya Ekonomik Toluluğu Parlamenter Assemblesi
• Moro Ulusal Özgürlük Cephesi(MNLF)
• İslam Ülkeleri İstatistiki, Ekonmil ve Sosyal Araştırmalar ve Eğitim Merkezi
• Belarus-Rusya Parlamenter Assamblesi

Organları

İSİPAB, faaliyetlerini Tüzükte belirtilen dört ana organ üzerinden yürütür. Bunlar;

• Konferans
• Genel Komite
• İcra Komitesi
• Genel Sekreterlik'tir.

Üye parlamentoların tamamının katıldığı Konferans yukarıda bahsedilen hedeflere yönelik konuları müzakere eder, buna uygun karar ve tavsiyeleri kabul eder. Konferansın gündemi İcra Komitesinin teklifi üzerine Genel Komite tarafından belirlenir. 2011'de yapılan tüzük değişikliği ile birlikte Konferansın yılda bir kez toplanması öngörülmüştür. Şu ana kadar yedi kez olağan, iki kez de olağanüstü Konferans düzenlenmiştir:

• Kurucu Konferans, Tahran, İran, 15-17 Haziran 1999
• 2. Olağan Konferans, Rabat,Fas Krallığı, 27-28 Eylül 2001
• 3. Olağan Konferans, Dakar, Senegal Cumhuriyeti,9-10 Mart 2004
• 4. Olağan Konferans, İstanbul, Türkiye,12-13 Nisan 2006
• 5. Olağan Konferans, Kahire,Mısır Arap Cumhuriyeti, 30-31 Ocak 2008
• 6. Olağan Konferans, Kampala,Uganda Cumhuriyeti, 30-31 Ocak 2010
• 1. Olağanüstü Konferans, Şam, Suriye Arap Cumhuriyeti, 30 Haziran 2010
• 2. Olağanüstü Konferans, Abu Dabi, Birleşik Arap Emirlikleri, 19 Ocak 2012
• 7. Olağan Konferans, Palembang, Endonezya Cumhuriyeti, 24-31 Ocak 2012

Genel Komite Birliğin her üyesinin gönderdiği ikişer parlamenterden oluşur. Konferansın yeri ve tarihini belirler, Birliğin taslak bütçesini inceler, Birliğin hesaplarının incelenmesi için iki denetçi atar ve Tüzükte belirtilen diğer görevleri yerine getirir. Şu ana kadar on altı Oturum 4 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gerçekleştirmiştir.

İcra Komitesi önceki, şu anki ve bir sonraki konferansı düzenleyecek heyetlerden birer kişi ve coğrafi konuma göre belirlenmiş on iki üyeden oluşur. Görev süresi bir yıldır. Genel Komite ve Konferans için taslak gündem oluşturur, Genel Komite ve Konferans tarafından kabul edilen karar ve tavsiyelerle ilgili sekretarya faaliyetlerini gözlemler ve Tüzükte belirtilen diğer işleri yapar. Yılda en az iki kere toplanır. Şu ana kadar otuz bir toplantı 4 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gerçekleştirmiştir.

Üyeler arasında iletişimi sağlamak, İSİPAB ve İİT arasında iş birliğini güçlendirmek, Birliği mali açıdan yönetmek, birliğin arşivini tutmak, Konferans ve Genel Komitede görüşülecek konularla ilgili gerekli belge ve raporları sağlamak, birlik üyelerini kabul edilen tavsiye ve kararlarla ilgili bilgilendirmek ve bunların uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almakla görevlendirilen Genel Sekreterlik, Konferans tarafından seçilen bir Genel Sekreter başkanlığında bu görevleri yerine getirir. Genel Sekreter dört yıllığına seçilir. Birliğin ilk Genel Sekreteri 2000-2008 yılları arasında iki dönem görev yapan İbrahim Ahmet Auf’tur. 2008 yılında bu görevi devralan Mahmut Erol Kılıç 2012 yılı Ocak ayında ikinci defa seçilmiştir.

Daimi İhtisas Komisyonları

İSİPAB Tüzüğü, üyeleri Konferans tarafından seçilen dört daimi ihtisas komisyonu kurmuştur. Bunlar:

1. Siyasi ve Dış İlişkiler Komisyonu
2. Ekonomik İşler ve Çevre Komisyonu
3. İnsan Hakları, Kadın ve Aile İşleri Komisyonu
4. Kültürel ve Hukuki İşler, Medeniyetler ve Dinler Arası Diyalog Komisyonu

Tüzükte belirtilen bu dört komisyonun yanı sıra Birliğin Ocak 2012’de Endonezya’da düzenlenen Konferansında alınan bir kararla Filistin Daimi Komisyonu kurulmuştur. Yılda en az bir kere toplanan komiteler bir yıllığına Konferans tarafından görevlendirilen 12’şer üyeden oluşur.

Kaynakça

https://web.archive.org/web/20120603031144/http://www.puic.org/english/

http://www.tbmm.gov.tr/ul_kom/ikopab/genel_bilgi.htm 12 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

http://www.tbmm.gov.tr/ul_kom/ikopab/tuzuk.htm 12 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Ayrıca bakınız

http://www.oic-oci.org 4 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

http://www.tbmm.gov.tr/ul_kom/ikopab/turk_grubu.htm 28 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.