İslam İşbirliği Teşkilatı

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), (Arapça: منظمة المؤتمر الإسلامي, İngilizce: The Organisation of Islamic Cooperation, OIC, Fransızca: Organisation de la Coopération Islamique, OCI) Eylül 1969 tarihinde Fas'ın başkenti Rabat'ta toplanıp İslam ülkelerini çatısı altında toplamak üzere İslam Konferansı Teşkilatı adıyla kurulan 57 üyeye sahip, uluslararası hukuk tüzel kişiliğini haiz bir uluslararası teşkilattır.

İslam İşbirliği Teşkilatı Arapça: منظمة التعاون الإسلامي (Arapça) İngilizce: Organisation of Islamic Cooperation (İngilizce) Fransızca: Organisation de la coopération Islamique (Fransızca)
Üye ülkeler   Reddedilen ülkeler   Gözlemci ülkeler
Kuruluş	21 Ağustos 1969 (55 yıl önce) (1969-08-21)
Merkez	Cidde, Suudi Arabistan
Üyeler	Birliğe üye ülkeler
Resmî diller	Arapça, İngilizce, Fransızca
Genel sekreter	Hüseyin İbrahim Taha
Resmî site	oic-oci.org
Eski adı	İslam Konferansı Örgütü (İKÖ)[1]

2011 yılında Kazakistan'ın başkenti Astana'da düzenlenen İslam Konferansı Teşkilatı'nın 38. Dışişleri Bakanları toplantısında alınan karar gereğince örgütün ismi İslam İşbirliği Teşkilatı olarak değiştirildi.

Tarihçe

Church of God adlı tarikata bağlı Denis Michael Rohan adında Avustralyalı bir Hristiyan'ın 21 Ağustos 1969 tarihinde 1969 Mescid-i Aksa'yı kundaklamayı denemesinden sonra İslam ülkeleri başkanları BM'de daimi olarak temsil de edilen İslam Konferansı Teşkilatını kurdular. Pakistan'daki ikinci toplantılarında İslam Kalkınma Bankası'nın kuruluş planı gündeme getirildi. Bunun ardından İKÖ maliye ve ekonomik işleri bakanları 1973 yılında katıldıkları Cidde toplantısında mali ve parasal bir müessesenin kuruluşunun önemini vurguladılar. Nihayet İslam Konferansı Teşkilatı'nın 20 Ekim 1975 tarihli zirve toplantısında İslam Kalkınma Bankası'nın kuruluş planı onaylandı. Bugün İslam ülkelerinin tek çatı altında toplandığı tek kuruluş sıfatına sahiptir.

25 Eylül 1969 tarihinde Cidde, Suudi Arabistan'da kurulan örgütün 57 üyesi bulunmaktadır, Türkiye kuruluşundan beri üyedir.^[2]

Organizasyon

Siyaset yapan en yüksek organı olan, üye devletlerin devlet başkanları ve hükûmet yetkililerinin katıldığı ve her üç yılda bir yapılan İslam Zirvesi'nde alınan kararların işleyişini incelemek için üye ülkelerin dışişleri bakanları her yıl toplanır. Organizasyonun yönetici organı ise daimi sekreterya, iki organın kararlarının uygulanması ile görevlendirilmiştir ve merkezi Suudi Arabistan'ın Cidde şehrinde yer alır. Şu anki genel sekreter 17 Kasım 2021'den beri Çad'lı diplomat Hüseyin İbrahim Taha tarafından yürütülmektedir.^[3]

Genel sekreterler

İslam İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreterleri[4]
Sıra	İsim	Ülke	Görev başlangıcı	Görev bitişi
1	Ahmed Seku Ture	Gine	1969	1971
2	Tunku Abdül Rahman	Malezya	1971	1974
3	Hasan El-Tuhami	Mısır	1974	1975
4	Amadou Karim Gaye	Senegal	1975	1979
5	Habib Chatty	Tunus	1979	1984
6	Seyid Şerifüddin Pirzade	Pakistan	1984	1988
7	Hamid Algabid	Nijer	1988	1996
8	Azeddine Laraki	Fas	1996	2000
9	Abdulvahed Belkeziz	Fas	2000	2004
10	Ekmeleddin İhsanoğlu	Türkiye	2004	2014
11	İyad bin Emin Medeni	Suudi Arabistan	2014	2016
12	Yusuf Bin Ahmed El Useymim	Suudi Arabistan	2016	2021
13	Hüseyin İbrahim Taha	Çad	2021	günümüz

İslam Zirvesi Konferansları

Numara	Tarih	Ülke	Şehir	Referans
1.	22-25 Eylül 1969	Fas	Rabat
2.	22-24 Şubat 1974	Pakistan	Lahor	[5]
3.	25-29 Ocak 1981	Suudi Arabistan	Mekke ve Taif	[6]
4.	16-19 Ocak 1984	Fas	Kazablanka
5.	26-29 Ocak 1987	Kuveyt	Kuveyt Şehri	[7]
6.	9-11 Aralık 1991	Senegal	Dakar	[8]
7.	13-15 Aralık 1994	Fas	Kazablanka
8. (Olağanüstü)	23-24 Mart 1997	Pakistan	İslamabad
9.	9-11 Aralık 1997	İran	Tahran
10.	12-13 Kasım 2000	Katar	Doha
11. (Olağanüstü)	4-5 Mart 2003	Katar	Doha	[9]
12.	16-17 Ekim 2003	Malezya	Putrajaya
13. (Olağanüstü)	7-8 Aralık 2005	Suudi Arabistan	Mekke
14.	13-14 Mart 2008	Senegal	Dakar	[10]
15. (Olağanüstü)	14-15 Ağustos 2012	Suudi Arabistan	Mekke	[11]
16.	6-7 Şubat 2013	Mısır	Kahire	[12]
17. (Olağanüstü)	6-7 Mart 2016	Endonezya	Cakarta	[13]
18.	14-15 Nisan 2016	Türkiye	İstanbul	[14]
19. (Olağanüstü)	13 Aralık 2017	Türkiye	İstanbul	[15]
20. (Olağanüstü)	18 Mayıs 2018	Türkiye	İstanbul	[16]
21.	31 Mayıs 2019	Suudi Arabistan	Mekke	[17]

Komiteler

İslam İşbirliği Teşkilatı'nın başlıca organları şunlardır;

• Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (COMCEC-İSEDAK)
• Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Daimi Komitesi (COMSTECH)
• Enformasyon ve Kültürel İşler Daimi Komitesi (COMIAC)
• Daimi Mali Komite
• Kudüs Komitesi
• Ekonomik, Kültürel ve Sosyal Sorunlar İslami Komitesi

Destekleyici kurumlar

• İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC), Ankara, Türkiye.
• İslami Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA), İstanbul, Türkiye.
• İslam Teknoloji Üniversitesi, Dakka, Bangladeş.
• İslami Ticaret Geliştirme Merkezi, Kazablanka, Fas.
• İslami Fıkıh Akademisi, Cidde, Suudi Arabistan.
• Islamsate İslami Ağı, Riyad, Suudi Arabistan ve Pakistan.
• İslami Dayanışma Fonu Yönetici Bürosu ve Vakfı, Cidde, Suudi Arabistan.
• Nijer İslami Üniversitesi, Niamey, Nijer.
• Uganda İslami Üniversitesi, Mbale, Uganda.

Uzmanlaşmış kurumlar

• İslami Kalkınma Bankası (IDB), Cidde, Suudi Arabistan.
• İslami Eğitim, Bilim ve Kültürel Organizasyonu (ISESCO), Rabat, Fas.
• İslami Devletler Yayın Organizasyonu (ISBO) ve Uluslararası İslam Haber Ajansı (IINA), Cidde, Suudi Arabistan.

Bağlı enstitüler

• İslami Ticaret ve Sanayi Odası (ICCI), Karaçi, Pakistan.
• Dünya İslam Ekonomi Forumu (WIEF), Kuala Lumpur, Malezya.
• İslami Başkentler ve Şehirler Organizasyonu (OICC), Cidde, Suudi Arabistan.
• İslami Dayanışma Oyunları Spor Federasyonu, Riyad, Suudi Arabistan.
• Uluslararası İslâm Âlemi Komitesi (ICIC), Bingazi, Libya.
• İslami Gemi Birliği (ISA), Cidde, Suudi Arabistan.
• Uluslararası Arap-İslami Okullar Dünya Federasyonu, Cidde, Suudi Arabistan.
• İslami Bankalar Uluslararası Birliği (IAIB), Cidde, Suudi Arabistan.
• İslam İş Birliği Gençlik Forumu, (ICYF) İstanbul, Türkiye.
• İslami Bankalar ve Finansal Kurumlar Genel Kurulu (CIBAFI), Manama, Bahreyn.
• Standartlar ve İslam Ülkeleri Metroloji Enstitüsü (SMIIC), İstanbul, Türkiye.

Ayrıca bakınız

• İslam İşbirliği Teşkilatı bayrağı
• İslam İşbirliği Teşkilatı üye ülkeleri listesi
• İslam İşbirliği Teşkilatı-Türkiye ilişkileri