Kafkas dilleri

Kafkas dilleri, Kafkasya'da yaşayan halklarının konuştuğu dillere verilen genel addır. Kafkasya'nın yerli dilleri, birbirlerinden köken açısından bağımsız kabul edilen Kuzeydoğu, Kuzeybatı ve Güney Kafkas dil aileleridir.^[1] Buna ek olarak Hint-Avrupa, Türk, Moğol ve Sami dilleri de Kafkasya'da konuşulan diğer dil aileleridir.^[1]

Yerel diller

Kafkasya'nın yerel dil değişkelerinin gruplandığı üç dil ailesi mevcuttur:

• Kuzeybatı Kafkas dilleri: Adigece, Kabardeyce, Ubıhça, Abhazca ve Abazaca
• Kuzeydoğu Kafkas dilleri: Nah (Çeçence, İnguşça, Batsça vb.) ve Dağıstan dilleri
• Güney Kafkas dilleri: Lazca, Gürcüce, Megrelce vb.

Bu dilleri İber-Kafkas dilleri gibi adlar altında birlikte ele almayı öneren çalışmalar da yapılmıştır, ancak bu geniş ölçüde kabul edilmeyen bir teoridir. Aşağıda Kafkas dillerinin karşılaştırılması verilmiştir.

Türkçe	Gürcüce	Zan dili (Lazca ve Megrelce)	Nah dilleri (Çeçence ve İnguşça)	Dağıstan dilleri (Avarca ve Lezgice)	Adigabze - Adigece
kedi	kata	katu	cicig	ketu	chedu/chetu
cuma günü	paraskevi	paraske	peraska	-	merem/bereskeshxo
şarap	ğvino	ğvini	vino	ğino	sane, shaghir
gelin	nusaida	nusa	nus	nus	nıse
saban	gutani	gutani	guotan	kutan	pxhe'ash
kiraz	bali	buli	bal	bagli	baliy arıse/shendırıghu

Diğer diller

Hint-Avrupa

Ermenice Kafkasya bölgesinde en yaygınca konuşulan Hint-Avrupa dilinden biridir ve Ermenilerin ana dilini oluşturur. Buna ek olarak Rusya'nın güneyinde yer alan Osetya'da yaşayan Osetlerin dili Osetçe, Kafkasya bölgesinde yaşayan Kürtlerin dili Kürtçedir. Azerbaycan'da yaşayan Talışların ve Tatların konuştukları Talışça ve Tatça bu bölgede konuşulan İrani dillerdir. Az da olsa Pontus Rumcası konuşan kişi de bulunmaktadır. Bu diller dışında Slav dillerinden olan Rusça ve Ukraynaca'da Kafkasların Rusya kısmında anadil olarak, diğer bölgelerde ise yabancı dil olarak yaygınca konuşulmaktadır. Kafkasya'daki insanların üçte biri Rusça veya Ukraynaca konuşmaktadır.

Türki diller

Azerice, Kafkasya'da 9 milyon konuşucusu ile en çok konuşulan Türki dildir. Bu dile ek olarak Karaçay-Balkarca, Kumukça, Nogayca, Türkçe de konuşulmaktadır.

Diğer

Kalmukça, Kafkasya'da konuşulan tek Moğol dilidir. Ayrıca bölgede Aramice kökenli Süryanice ve Bohtan dilleri de konuşulmaktadır. Bu semitik diller dışında Arapçanın bir lehçesi olan Şirvani Arapçası da Azerbaycan'ın bazı kısımlarında konuşulmaktadır.

Kaynakça

1. Anderson, Stephen R. (2012). Languages : a very short introduction (1. bas.). Oxford, B.K.: Oxford University Press. ISBN 978-0199590599.