Loading AI tools
ทวีปในซีกโลกเหนือ จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
อเมริกาเหนือ (อังกฤษ: North America) เป็นทวีปที่มีพื้นที่ทั้งหมดอยู่ในซีกโลกเหนือและเกือบทั้งหมดในซีกโลกตะวันตก; เป็นอนุทวีปทางเหนือของทวีปอเมริกา[7][8] ทางเหนือติดกับมหาสมุทรอาร์กติก ทางตะวันออกติดมหาสมุทรแอตแลนติก ทางตะวันตกติดมหาสมุทรแปซิฟิก ทางใต้ติดกับทวีปอเมริกาใต้และทะเลแคริบเบียน
 | |
| พื้นที่ | 124,709,000 ตารางกิโลเมตร (48,150,000 ตารางไมล์) (อันดับ 3) |
|---|---|
| ประชากร | 592,296,233 (ค.ศ. 2021; อันดับ 4) |
| ความหนาแน่น | 25.7/กม.2 (66.4/ตร. ไมล์) (ค.ศ. 2021)[a] |
| จีดีพี (อำนาจซื้อ) | 30.61 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว ค.ศ. 2022; อันดับ 2)[1] |
| จีดีพี (ราคาตลาด) | 29.01 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว ค.ศ. 2022; อันดับ 2)[2] |
| จีดีพีต่อหัว | 57,410 ดอลลาร์สหรัฐ (ราว ค.ศ. 2022; อันดับ 2)[3] |
| ศาสนา | |
| เดมะนิม | ชาวอเมริกาเหนือ |
| ประเทศ | 23 รัฐเอกราช |
| ดินแดน | 23 ดินแดนที่ไม่เป็นเอกราช |
| ภาษา | อังกฤษ, สเปน, ฝรั่งเศส, ดัตช์, เดนมาร์ก, ภาษาพื้นเมือง และอื่น ๆ |
| เขตเวลา | UTC−10:00 ถึง UTC+00:00 |
| เมืองใหญ่ | รายชื่อพื้นที่เมือง:[6]
|
| รหัส UN M49 | 003 – อเมริกาเหนือ019 – ทวีปอเมริกา001 – โลก |
ทวีปอเมริกาเหนือมีพื้นที่ประมาณ 24,709,000 ตารางกิโลเมตร หรือคิดเป็น 16.5% ของผืนดินและคิดเป็น 4.8% ของผิวโลก ทวีปอเมริกาเหนือใหญ่เป็นอันดับ 3 ของโลกรองจากทวีปเอเชียและทวีปแอฟริกา[9] และมีประชากรเป็นอันดับ 4 ของโลกรองจากเอเชีย แอฟริกาและยุโรป[10] ในปี 2021 ประชากรประมาณ 592 ล้านคนในรัฐอิสระ 23 แห่งคิดเป็น 7.5% ของประชากรโลก ในคำศัพท์ภูมิศาสตร์ "อเมริกาเหนือ" สามารถหมายถึงแคนาดา สหรัฐอเมริกา เม็กซิโก และกรีนแลนด์ หรืออีกทางหนึ่งคือ แคนาดา กรีนแลนด์ และสหรัฐอเมริกา (เม็กซิโกจัดอยู่ในกลุ่มลาตินอเมริกา) หรือมีเพียงแค่แคนาดาและสหรัฐอเมริกา (กรีนแลนด์จัดอยู่ในกลุ่มอาร์กติกหรือยุโรป เนื่องจากเป็นส่วนหนึ่งของเดนมาร์ก และเม็กซิโกจัดอยู่ในกลุ่มลาตินอเมริกา)[11][12][13][14][15]
ไม่ทราบแน่ชัดว่าทวีปอเมริกาเหนือมีมนุษย์กลุ่มแรกเมื่อใด เป็นที่ทราบกันว่ามนุษย์อาศัยอยู่ในทวีปอเมริกาเมื่ออย่างน้อย 20,000 ปีก่อน[16] แต่มีหลักฐานต่าง ๆ ชี้ให้เห็นว่าอาจเป็นไปได้ก่อนหน้านั้น[17][18] ยุคพาลีโอ-อินเดียนในอเมริกาเหนือเกิดขึ้นหลังยุคน้ำแข็งครั้งสุดท้าย และกินเวลานานถึงประมาณ 10,000 ปีก่อน ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นยุคโบราณ คลาสสิกสเตจมีช่วงเวลาประมาณคริสต์ศตวรรษ 6 ถึง 13 ชาวนอร์สเป็นชาวยุโรปกลุ่มแรกที่เริ่มสำรวจและตั้งอาณานิคมในพื้นที่ต่าง ๆ ในอเมริกาเหนือ
ปี ค.ศ. 1492 การเดินทางสำรวจของคริสโตเฟอร์ โคลัมบัส นำไปสู่การแลกเปลี่ยนข้ามมหาสมุทรแอตแลนติก รวมถึงการอพยพและการเข้ามาตั้งถิ่นฐานของชาวยุโรปในช่วงยุคแห่งการสำรวจและช่วงต้นของยุคกลาง ทำให้รูปแบบวัฒนธรรมและชาติพันธุ์ในปัจจุบันสะท้อนให้เห็นถึงปฏิสัมพันธ์ของการตั้งอาณานิคมของยุโรปในอเมริกาเหนือ เช่น ชาวผิวขาว ชาวพื้นเมือง ทาสชาวแอฟริกาและกลุ่มชนรุ่นหลัง
การล่าอาณานิคมของยุโรปในอเมริกาเหนือทำให้ชาวอเมริกาเหนือส่วนใหญ่พูดภาษายุโรป เช่นภาษาอังกฤษ ภาษาสเปน และภาษาฝรั่งเศส วัฒนธรรมของภูมิภาคนี้มักสะท้อนถึงวัฒนธรรมตะวันตก อย่างไรก็ตาม พื้นที่ส่วนเล็ก ๆ ของอเมริกาเหนือในแคนาดา สหรัฐอเมริกา เม็กซิโก และอเมริกากลาง ยังมีชาวพื้นเมืองที่ยังคงยึดมั่นในวัฒนธรรมและประเพณีทางภาษาก่อนยุคอาณานิคมยุโรป
ทวีปอเมริกาเหนือเป็นทวีปที่พบใหม่ แต่พบว่ามีชนชาวเอเชียอพยพผ่านเข้าไปในอเมริกาเหนือทาง ช่องแคบแบริง เมื่อประมาณ 35000-12000 ปีก่อนคริสต์ศักราช ซึ่ง คือชาวอเมริกัน-อินเดียน โดยมีการค้นพบเครื่องมือหินเป็นหลักฐาน ต่อจากนั้นมีการอพยพลงใต้ ทำให้เริ่มมีชนเผ่าพื้นเมืองตั้งแต่เหนือสุดลงไปสู่ทางทิศใต้ของอเมริกาเหนือ
แผ่นดินผืนใหญ่ของทวีปประกอบไปด้วย 2 ประเทศใหญ่คือ แคนาดาและสหรัฐ พื้นที่ทางใต้ของทวีปซึ่งมีพื้นที่เล็กกว่าซึ่งอาจเรียกเป็นภูมิภาคย่อยว่าอเมริกากลาง ในภูมิภาคอเมริกากลางนี้ประกอบได้ด้วย เบลีซ, คอสตาริกา, เอลซัลวาดอร์, กัวเตมาลา, ฮอนดูรัส, เม็กซิโก, นิการากัว และปานามา นอกจากพื้นที่บนผืนทวีปแล้วยังมีหมู่เกาะจำนวนมากซึ่งอยู่ใกล้ ๆ กับแผ่นดินใหญ่ของทวีปดินแดนหมู่เกาะที่อยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้ของแผ่นดินใหญ่มักจะถูกเรียกรวม ๆ กันว่า แคริบเบียน ซึ่งประกอบไปด้วยประเทศอิสระคือ แอนทีกาและบาร์บิวดา, บาฮามาส, บาร์เบโดส, คิวบา, ดอมินีกา, สาธารณรัฐโดมินิกัน, กรีเนดา, เฮติ, จาเมกา, เซนต์คิตส์และเนวิส, เซนต์ลูเชีย, เซนต์วินเซนต์และเกรนาดีนส์ และตรินิแดดและโตเบโก และดินแดนภายใต้ความคุ้มครองได้แก่ แองกวิลลา (ดินแดนของสหราชอาณาจักร), อารูบา (ดินแดนของเนเธอร์แลนด์), หมู่เกาะเคย์แมน (ดินแดนของสหราชอาณาจักร), กัวเดอลุป (ดินแดนของฝรั่งเศส), มาร์ตีนิก (ดินแดนของฝรั่งเศส), มอนต์เซอร์รัต (ดินแดนของสหราชอาณาจักร), เกาะนาแวสซา (ดินแดนของสหรัฐ), กือราเซา (ดินแดนของเนเธอร์แลนด์), ปวยร์โตรีโก (ดินแดนของสหรัฐ), หมู่เกาะเติกส์และเคคอส (ดินแดนของสหราชอาณาจักร), หมู่เกาะบริติชเวอร์จิน (ดินแดนของสหราชอาณาจักร), หมู่เกาะเวอร์จิน (ดินแดนของสหรัฐ) และซินต์มาร์เติน (ดินแดนของเนเธอร์แลนด์)
หมู่เกาะซึ่งอยู่ในมหาสมุทรแอตแลนติกก็ถือเป็นส่วนหนึ่งในทวีปอเมริกาเหนือด้วยได้แก่ เบอร์มิวดา (ดินแดนของสหราชอาณาจักร), กรีนแลนด์ (ดินแดนของเดนมาร์ก) และแซ็งปีแยร์และมีเกอลง (ดินแดนของฝรั่งเศส)
ทวีปอเมริกาเหนือตั้งอยู่ในเขตซีกโลกเหนือระหว่างละติจูด 7 องศา 15 ลิปดาเหนือถึง 83 องศา 38 ลิปดาเหนือ และระหว่างลองจิจูด 55 องศา 42 ลิปดาตะวันตกถึง 172 องศา 30 ลิปดาตะวันตก ทวีปอเมริกาเหนือมีพื้นที่ประมาณ 22,063,997 ตารางกิโลเมตร เป็นทวีปที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 3 ของโลก รองจากทวีปเอเชียและทวีปแอฟริกาตามลำดับ บริเวณที่กว้างที่สุดของทวีป คือ ตั้งแต่ช่องแคบเบริงถึงเกาะนิวฟันด์แลนด์ ส่วนบริเวณที่ยาวที่สุดของทวีป คือตั้งแต่คาบสมุทรบูเทียถึงคอคอดปานามา ซึ่งเป็นส่วนที่แคบที่สุดของทวีป คือกว้างประมาณ 74 กิโลเมตร ทวีปอเมริกาเหนือ มีรูปร่างคล้ายสามเหลี่ยมหัวกลับ คือมีฐานกว้างอยู่ทางด้านเหนือและปลายแหลมอยู่ทางตอนใต้
ประเทศในทวีปอเมริกาเหนือมีทั้งหมด 23 ประเทศ โดยแบ่งออกส่วน 3 ส่วนคือ
ทวีปอเมริกาเหนือมีอาณาเขตติดต่อดังนี้
| จุดที่สุดในทวีปอเมริกาเหนือ | สถานที่ | รัฐ/ประเทศ |
|---|---|---|
| จุดเหนือสุด: | แหลมมอริสเจซุป | กรีนแลนด์ |
| จุดใต้สุด: | แหลมมาเรียโต | เบรากวัส/ปานามา |
| จุดตะวันออกสุด: | แหลมเซนต์ชาร์ลส์ | นิวฟันด์แลนด์และแลบราดอร์/แคนาดา |
| จุดตะวันตกสุด: | แหลมพรินซ์ ออฟเวลส์ | อะแลสกา/ สหรัฐ |
| ยอดเขาที่สูงที่สุด: | ยอดเขาเดนาลีหรือแมกคินลีย์ | อะแลสกา/สหรัฐ |
| แม่น้ำที่ยาวที่สุด: | แม่น้ำมิสซิสซิปปิ | สหรัฐ |
ทวีปอเมริกาเหนือมีลักษณะทางกายภาพเป็นแผ่นดินใหญ่และเกาะขนาดต่างกันจำนวนมาก มีพื้นที่เป็นอ่าว ทะเล ซึ่งเป็นส่วนของมหาสมุทรอาร์กติก มหาสมุทรแอตแลนติก และมหาสมุทรแปซิฟิก บนแผ่นดินใหญ่มีพื้นที่เป็นเทือกเขา ทิวเขา ที่ราบสูง ที่สูง ที่ราบ และอื่นๆ แบ่งลักษณะภูมิประเทศได้ 7 เขต ดังนี้
ได้แก่ เทือกเขาที่วางตัวขนานกับชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิกในแนวเหนือ - ใต้ ตั้งแต่เหนือสุดไปจนใต้ของทวีป และต่อเนื่องลงไปถึงเทือกเขาแอนดีสในทวีปอเมริกาใต้ ประกอบด้วยเทือกเขาสูงสุดสลับซับซ้อนหลายแนว ที่สำคัญเช่น เทือกเขาร็อกกี, เทือกเขาอะแลสกา, เทือกเขาบรุกส์, เทือกเขาโคสต์, และเทือกเขาเชียร์เนวาดา ในสหรัฐ เทือกเขาแมกเคนซีในประเทศแคนาดา เทือกเขาเชียร์รามาเดรออกซิเดนตัลในประเทศเม็กซิโกมียอดเขาแมกคินลีย์บนเทือกเขาอะแลสกาเป็นยอดเขาที่สูงที่สุดในทวีปอเมริกาเหนือ คือ มีระดับความสูง 6,194 เมตร จากระดับทะเลปานกลาง
ในระหว่างเทือกเขาสูงที่ต่อเนื่องกันจะพบที่ราบสูงคั่นอยู่ระหว่างเทือกเขา ที่สำคัญเช่น ที่ราบสูงอะแลสกา, ที่ราบสูงเกรตเบซิน, ที่ราบสูงโคโลราโด ในสหรัฐ ที่ราบสูงบริดิชโคลัมเบียในประเทศแคนาดา ที่ราบสูงแม็กซิโกในประเทศแม็กซิโก
เป็นพื้นที่ของหินฐานทวีปซึ่งกำเนิดในมหายุคพรีแคมเบรียน (Precambrian) มีอายุมากกว่า 541 ล้านปีมาแล้ว ครอบคลุมพื้นที่เป็นบริเวณกว้าง นับตั้งแต่ลุ่มน้ำแมกเคนซีไปทางตะวันออกจนถึงคาบสมุทรแลบราดอร์ เนื่องจากมีธารน้ำแข็งปกคลุมพื้นที่มาเป็นเวลานาน จึงผ่านการครูดถูบนผิวหินจากการกระทำของธารน้ำแข็ง ทำให้ในปัจจุบันเกิดเป็นภูมิประเทศ 3 แบบ ดังนี้
มีตะกอนเป็นเศษหิน ทราย และดินที่ธารน้ำแข็งพามาสะสมอยู่ในพื้นที่ราบ
มีทะเลสาบขนาดเล็กและใหญ่บริเวณตอนใต้ของที่ราบอ่าวฮัดสัน เกิดจากกระบวนการกระทำของธารน้ำแข็ง ได้แก่ กลุ่มทะเลสาบเกรตเลกส์ ทะเลสาบเกรตแบร์ และทะเลสาบวินนิเพก
เป็นพื้นที่ที่มีความสูงเหลืออยู่จากการกร่อนโดยธารน้ำแข็ง มีภูเขาสูงและทะเลสาบ จำนวนมาก
ตั้งอยู่ด้านทิศตะวันออกของทวีปทอดแนวขนานกับชายฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติก กำเนิดจากการยกตัวขึ้นของชั้นหิน ทำให้เปลือกโลกสูงขึ้นเป็นเทือกเขาแอปพาเลเชียน เมื่อประมาณ 400 ล้านปีที่แล้ว ประกอบด้วย ทิวเขาต่างๆ ได้แก่ ทิวเขาไวต์ ทิวเขากรีน ทิวเขาแคตสกิลล์ ทิวเขาแอลลิเกนี ทิวเขาบลูริดจ์ และทิวเขาคัมเบอร์แลนด์
เป็นที่ราบเชิงเขากว้างใหญ่ด้านทิศตะวันออกของระบบเทือกเขาร็อกกี เกิดจาก เศษหิน ทราย และดินที่แตกกระจัดกระจายอยู่เชิงเขาแล้วถูกกระแสน้ำของแม่น้ำสายต่างๆ พาตะกอน กรวด หิน ทรายสะสมตัวทิ้งไว้ เนื่องจากกระแสน้ำลดปริมาณและความเร็วลง
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
