స్కాండియం

స్కాండియం (Scandium ఒక రసాయన మూలకము. దాని సంకేత సూచకము Sc. పరమాణు సంఖ్య 21. ఇది వెండిలాగా మెరిసే ఒక లోహము. ఇది మూలక రూపంలో ప్రకృతిలో లభించదు. కాంపౌండ్‌ల రూపంలో అరుదైన ఖనిజంగా స్కాండినేవియా ప్రాంతం లోను, ఇతర స్థలాలలోను లభిస్తుంది. ఇదీ, యిట్రియం, లాంథనైడ్స్ కలిపి భూమిమీద అరుదుగా లభించే మూలకాలుగా వర్గీకరిస్తారు. (rare earth element).

స్కాండియం, ₀₀Sc

స్కాండియం
Pronunciation	/ˈskændiəm/ ​(SKAN-dee-əm)
Appearance	silvery white
Standard atomic weight Ar°(Sc)
	44.955907±0.000004[1] 44.956±0.001 (abridged)[2]
స్కాండియం in the periodic table
Hydrogen Helium Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Ununtrium Flerovium Ununpentium Livermorium Ununseptium Ununoctium - ↑ Sc ↓ Y కాల్షియం ← స్కాండియం → టైటానియం
Group	మూస:Infobox element/symbol-to-group/format
Period	period 4
Block	d-block
Electron configuration	[Ar] 3d1 4s2
Electrons per shell	2, 8, 9, 2
Physical properties
Phase at STP	solid
Melting point	1814 K ​(1541 °C, ​2806 °F)
Boiling point	3109 K ​(2836 °C, ​5136 °F)
Density (near r.t.)	2.985 g/cm3
when liquid (at m.p.)	2.80 g/cm3
Heat of fusion	14.1 kJ/mol
Heat of vaporization	332.7 kJ/mol
Molar heat capacity	25.52 J/(mol·K)
Vapor pressure P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 1645 1804 (2006) (2266) (2613) (3101)
Atomic properties
Oxidation states	0,[3] +1,[4] +2,[5] +3 (an amphoteric oxide)
Electronegativity	Pauling scale: 1.36
Ionization energies	(more)
Atomic radius	empirical: 162 pm
Covalent radius	170±7 pm
Van der Waals radius	211 pm
Spectral lines of స్కాండియం
Other properties
Natural occurrence	primordial
Crystal structure	​hexagonal close-packed (hcp)
Thermal expansion	(r.t.) (α, poly) 10.2 µm/(m⋅K)
Thermal conductivity	15.8 W/(m⋅K)
Electrical resistivity	(r.t.) (α, poly) calc. 562 n Ω⋅m
Magnetic ordering	paramagnetic
Young's modulus	74.4 GPa
Shear modulus	29.1 GPa
Bulk modulus	56.6 GPa
Poisson ratio	0.279
Brinell hardness	750 MPa
CAS Number	7440-20-2
History
Prediction	Dmitri Mendeleev (1871)
Discovery	Lars Fredrik Nilson (1879)
First isolation	Lars Fredrik Nilson (1879)
Isotopes of స్కాండియం v e
Template:infobox స్కాండియం isotopes does not exist
Category: స్కాండియం view talk edit | references

మొట్టమొదట 1879లో స్కాండియం అనే మూలకాన్ని గుర్తించారు కాని తరువాత చాలా కాలం వరకు, అనగా 1937 వరకు దాన్ని ఒక లో్హంగా వేరు చేయలేకపోయారు. 1970 దశకంలో స్కాండియాన్ని అల్యూమినియంతో కలిపి మిశ్ర లోహాలలో వాడ సాగారు. ఇదొక్కటే పారిశ్రామికంగా ప్రస్తుతం స్కాండియం వినియోగం.

1869లో మెండలీవ్ తన ఆవర్తన పట్టిక ద్వారా స్కాండియం స్థానంలో ఒక మూలకం ఉండాలని ఊహించాడు. ఈ సంగతి తెలియకుండానే 1879లో లార్స్ ఫ్రెడరిక్ నీల్సన్ అనే శాస్త్రవేత్త అధ్వర్యంలోని బృందం యూక్సనైట్, గాడోలినైట్ ఖనిజాలనుండి కనుగొన్న క్రొత్త మూలకానికి స్ట్రాన్షియం అని పేరు పెట్టారు.^[6][7] మొదటి ప్రయత్నంలో 250 మిల్లీ గ్రాముల శుద్ధ స్కాండియాన్ని మాత్రం వేరు చేయగలిగారు. తరువాతి ప్రయత్నంలో 10 కిలోగ్రాముల యూక్సనైట్ ఖనిజంనుండి 2.0 గ్రాముల పరిశుద్ధమైన స్కాండియం ఆక్సైడ్‌ను వేరు చేయగలిగారు. (Sc₂O₃).^[7] 1960 నాటికి కాని 99% పరిశుద్ధమైన ఒక పౌండు స్కాండియం మెటల్‌ను వేరు చేయడం సాధ్యం కాలేదు.

స్కాండియం అరుదుగా లభించే గట్టి, గరుకైన, నల్లని లోహం. గాలి తగిలినపుడు కొంచెం పసుపు రంగుకు మారుతుంది.

మూలాలు

1. "Standard Atomic Weights: Scandium". CIAAW. 2021.
2. Prohaska, Thomas; Irrgeher, Johanna; Benefield, Jacqueline; et al. (2022-05-04). "Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry (in ఇంగ్లీష్). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.
3. Cloke, F. Geoffrey N.; Khan, Karl & Perutz, Robin N. (1991). "η-Arene complexes of scandium(0) and scandium(II)". J. Chem. Soc., Chem. Commun. (19): 1372–1373. doi:10.1039/C39910001372.
4. Smith, R. E. (1973). "Diatomic Hydride and Deuteride Spectra of the Second Row Transition Metals". Proceedings of the Royal Society of London. Series A, Mathematical and Physical Sciences. 332 (1588): 113–127. Bibcode:1973RSPSA.332..113S. doi:10.1098/rspa.1973.0015. S2CID 96908213.
5. McGuire, Joseph C.; Kempter, Charles P. (1960). "Preparation and Properties of Scandium Dihydride". Journal of Chemical Physics. 33 (5): 1584–1585. Bibcode:1960JChPh..33.1584M. doi:10.1063/1.1731452.
6. Lars Fredrik Nilson (1879). "Sur l'ytterbine, terre nouvelle de M. Marignac". Comptes Rendus. 88: 642–647.
7. F. L. Nilson (1879). "Ueber Scandium, ein neues Erdmetall". Berichte der deutschen chemischen Gesellschaft. 12 (1): 554–557. doi:10.1002/cber.187901201157.

బయటి లింకులు