భారత రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల రాజధానులు

భారతదేశ రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల రాజధానుల జాబితా ఇది.

భారత రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల రాజధానులు పటం.కొన్ని మార్పులు జరిగి ఉండవచ్చు.అందువలన తేడాలు ఉండటానికి అవకాశముంది

భారతదేశం 28 రాష్ట్రాలు, 8 కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలుగా విభజించబడి ఉంది. రాష్ట్రాలకు స్వంత ప్రభుత్వాలు ఉండగా, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలను కేంద్ర ప్రభుత్వమే పాలిస్తుంది. అయితే పుదుచ్చేరి, జమ్ము కాశ్మీర్ కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలు అయినప్పటికీ వాటికి స్వంత ప్రభుత్వాలు ఉన్నాయి. స్వంత ప్రభుత్వం కలిగిన ఢిల్లీ మాత్రం అటు రాష్ట్రం కాక, ఇటు కేంద్ర పాలిత ప్రాంతం కాక మధ్యస్తంగా కొనసాగుతుంది. ప్రస్తుతం ఢిల్లీకి ఆప్ పార్టీ అధినేత అరవింద్ కేజ్రీవాల్ ముఖ్యమంత్రిగా కొనసాగుతున్నారు.

రాజధానులు

వివిధ రాష్ట్రాల, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాల పరిపాలన, చట్టసభల, న్యాయ కేంద్రాల జాబితా ఇది. ప్రభుత్వ కార్యాలయాలు ఉండే స్థానాన్ని పరిపాలక కేంద్రం గాను, శాసనసభ ఉండే ప్రదేశాన్ని శాసన కేంద్రం గాను, హైకోర్టు ఉండే ప్రదేశాన్ని న్యాయ కేంద్రం గాను గుర్తించబడ్డాయి.

రాజధానిగా ఎప్పటినుండి ఏర్పడింది అనేది "ఎప్పటి నుండి" అనే నిలువులో ఇవ్వబడింది. వేసవి, శీత అనేవి శాసన సభ బడ్జెట్ సమావేశాల కాలాలను సూచిస్తాయి.

పరిపాలనా కేంద్రం రాష్ట్ర రాజధానిగా గుర్తించబడుతుంది. పూర్వ రాజధాని అంటే ప్రస్తుత రాజధానికి ముందు లేదా భారత్ లో విలీనానికి ముందు ఉన్న రాజధాని అని అర్థం. చట్ట రాజధాని స్థానం ఖాళీగా ఉంటే దానర్థం, అది కేంద్ర పాలనలో ఉందని అనుకోవాలి.

వ.సంఖ్య	పరిపాలన కేంద్రం	శాసన కేంద్రం	న్యాయ కేంద్రం	పూర్వ రాజధాని	ఎప్పటి నుండి	వ్యాఖ్యలు
1	అండమాన్ నికోబార్ దీవులు	పోర్ట్ బ్లెయిర్	—	కోల్కతా	1956	— కేంద్ర పాలితప్రాంతం
2	అరుణాచల్ ప్రదేశ్	ఇటానగర్	ఇటానగర్	గౌహతి	1972	—
3	ఆంధ్రప్రదేశ్	అమరావతి హైదరాబాద్ - (తాత్కాలికం, 2024 వరకు)	అమరావతి	అమరావతి	1956 2014	కర్నూలు.[1] (1953-1956) హైదరాబాద్. (1956-2024)
4	అసోం	గౌహతి	దిస్పూర్	గౌహతి	1972	షిల్లాంగ్.[2] (1874-1972)
5	బీహార్	పాట్నా	పాట్నా	పాట్నా	1936	—
6	చత్తీస్‌గఢ్	రాయ్‌పూర్	రాయ్‌పూర్	బిలాస్‌పూర్	2000	—
7	చండీగఢ్	చండీగఢ్[3]	—	చండీగఢ్	1966	—
8	దాద్రా, నగర్ హవేలీ, డామన్, డయ్యూ	సిల్వాస్సా డామన్ డామన్	— —	ముంబై డామన్ డామన్	1961 1987 2020	— దాద్రా, నగర్ హవేలీ కి — డామన్, డయ్యూ కి — 2020 జనవరి 26 నుండి దాద్రా, నగర్ హవేలీ, డామన్, డయ్యూ కు
9	ఢిల్లీ	ఢిల్లీ	ఢిల్లీ	ఢిల్లీ	1956	—
10	గోవా	పనాజి[4]	పోర్వోరిం	ముంబై	1961	—
11	గుజరాత్	గాంధీనగర్	గాంధీనగర్	అహమ్మదాబాదు	1970	అహ్మదాబాదు (1960-1970)
12	చండీగఢ్	చండీగఢ్	చండీగఢ్	చండీగఢ్	1966	—
13	హిమాచల్ ప్రదేశ్	సిమ్లా	సిమ్లా	సిమ్లా	1948	—
14	జమ్మూ కాశ్మీరు	శ్రీనగర్ (వేసవి) జమ్మూ (శీతా)	శ్రీనగర్ (వేసవి) జమ్మూ (శీతా)	శ్రీనగర్	1948	— అలాగే లడఖ్ కేంద్ర పాలిత ప్రాంతంగా ఏర్పడినప్పటి నుంచి లేహ్ దాని రాజధానిగా కొనసాగుతుంది
15	లడఖ్	లేహ్	జమ్మూ కాశ్మీరు	శ్రీనగర్	1948 2019	2019 అక్టోబరు 31 నుండి లడఖ్ ను జమ్మూ కాశ్మీరు నుండి విడగొట్టి ప్రత్యేక కేంద్ర పరిపాలనా ప్రాంతంగా ప్రకటించింది.
16	జార్ఖండ్	రాంచీ	రాంచీ	రాంచీ	2000	—
17	కర్ణాటక	బెంగళూరు	బెంగళూరు	బెంగళూరు	1956	—
18	కేరళ	తిరువనంతపురం	తిరువనంతపురం	ఎర్నాకులం	1956	కొచ్చి[5] (1949-1956)
19	లక్షద్వీపాలు	కవరట్టి	—	ఎర్నాకులం	1956	—
20	మధ్య ప్రదేశ్	భోపాల్	భోపాల్	జబల్పూర్	1956	నాగపూర్ [6] (1861-1956)
21	మహారాష్ట్ర	ముంబై[7] నాగపూర్ (శీత/2వ)[8]	ముంబై (వేసవి+బ) నాగపూర్ (శీత)[9]	ముంబై	1818 1960	—
22	మణిపూర్	ఇంఫాల్	ఇంఫాల్	గౌహతి	1947	—
23	మేఘాలయ	షిల్లాంగ్	షిల్లాంగ్	గౌహతి	1970	—
24	మిజోరం	ఐజాల్	ఐజాల్	గౌహతి	1972	—
25	నాగాలాండ్	కోహిమా	కోహిమా	గౌహతి	1963	—
26	ఒడిషా	భువనేశ్వర్	భువనేశ్వర్	కటక్	1948	కటక్ (1936-1948)
27	పుదుచ్చేరి	పుదుచ్చేరి	పుదుచ్చేరి	చెన్నై	1954	—
28	పంజాబ్	చండీగఢ్	చండీగఢ్	చండీగఢ్	1966	• లాహోర్ [10] (1936-1947) • సిమ్లా (1947-1966)
29	రాజస్థాన్	జైపూర్	జైపూర్	జోధ్‌పూర్	1948	—
30	సిక్కిం	గాంగ్‌టక్[11]	గాంగ్‌టక్	గాంగ్‌టక్	1975	—
31	తమిళనాడు	చెన్నై[12]	చెన్నై	చెన్నై	1956	—
32	తెలంగాణ	హైదరాబాద్	హైదరాబాద్	హైదరాబాద్	1590	—
33	త్రిపుర	అగర్తలా	అగర్తలా	గౌహతి	1956	—
34	ఉత్తరాంచల్	డెహ్రాడూన్ [13]	డెహ్రాడూన్	నైనీతాల్	2000	—
35	ఉత్తర ప్రదేశ్	లక్నో	లక్నో	అలహాబాదు	1937	—
36	పశ్చిమ బెంగాల్	కోల్‌కాతా	కోల్‌కాతా	కోల్‌కాతా	1905	—

గమనికలు:జమ్మూ కాశ్మీర్ కు శ్రీనగర్, జమ్మూలు రాజధానులుగా, లఢఖ్ కు లేహ్ రాజధానిగా 2019 అక్టోబరు 31న కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలుగా మార్చబడ్డాయి.