Remove ads
తెలంగాణ ప్రభుత్వం, ఇది తెలంగాణ రాష్ట్రానికి పాలక అధికారం నిర్వహించే వ్యవస్థ. ప్రభుత్వంలో భాగంగా కార్యనిర్వాహక వ్యవస్థ, న్యాయవ్యవస్థ, శాసనవ్యవస్థను కలిగి ఉంటాయి. రాష్ట్రానికి ప్రభుత్వ అధిపతిగా భారత రాష్ట్రపతిచే నియమించబడిన గవర్నర్‌ను కలిగి ఉంటుది, గవర్నరు పదవి సాధారణంగా నామమాత్రపు అధిపతిగా ఉంటాడు. గవర్నరు పదవీకాలం ప్రజాస్వామ్యబద్ధంగా ఎన్నికైన ముఖ్యమంత్రి కార్యనిర్వాహక వ్యవస్థకు వాస్తవ అధిపతిగా వ్యవహరిస్తారు.
.jpg){kind=logo}
ఐదేళ్లపాటు నియమితులైన గవర్నరు, ముఖ్యమంత్రిని, అతని మంత్రిమండలిని నియమిస్తాడు. ప్రభుత్వ రోజువారీ నిర్వహణను ముఖ్యమంత్రి, అతని మంత్రి మండలి చూసుకుంటుంది, ముఖ్యమంత్రికి చాలా శాసన అధికారాలు ఉంటాయి. ఆంధ్రప్రదేశ్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 2014లో భాగంగా ఆంధ్రప్రదేశ్ విభజన తర్వాత 2014 జూన్ 2న తెలంగాణ ప్రభుత్వం ఏర్పడింది. రాష్ట్ర ప్రభుత్వ కార్యకలాపాలు రాష్ట్ర రాజధాని హైదరాబాద్‌లో నిర్వహిస్తుంది. ప్రభుత్వ సెక్రటేరియట్ లేదా సచివాలయం హైదరాబాద్‌లో ఉంది.
ఆంధ్రప్రదేశ్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 2014లో భాగంగా ఆంధ్రప్రదేశ్ విభజన తర్వాత 2014 జూన్ 2న తెలంగాణ ప్రభుత్వం ఏర్పడింది.[1] విభజన తరువాత 2014, జూన్ 2న కల్వకుంట్ల చంద్రశేఖరరావు ముఖ్యమంత్రిగా తెలంగాణ మొదటి రాష్ట ప్రభుత్వం ఏర్పడింది.[2]
Remove ads
వ్యవస్థ
గవర్నర్ రాజ్యాంగ అధిపతి కాగా, ముఖ్యమంత్రి ప్రభుత్వానికి అధిపతి. ముఖ్యమంత్రి మంత్రిమండలికి కూడా నాయకత్వం వహిస్తాడు. హైకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి న్యాయవ్యవస్థకు అధిపతిగా ఉంటాడు.
గవర్నరు
ప్రధాన వ్యాసం: తెలంగాణ గవర్నర్ల జాబితా
గవర్నర్‌ను రాష్ట్రపతి చేత ఐదేళ్ళ కాలానికి నియమించబడుతాడు. ఎగ్జిక్యూటివ్, లెజిస్లేటివ్ అధికారాలు ముఖ్యమంత్రి, ఆయన మంత్రిమండలి వద్ద ఉంటాయి. వీరిని గవర్నర్ నియమిస్తాడు. భారతదేశంలోని రాష్ట్రాలు, భూభాగాల గవర్నర్లు దేశస్థాయిలో భారత రాష్ట్రపతికి ఉన్న అధికారాలు, విధులను రాష్ట్రస్థాయిలో కలిగి ఉంటారు. 36 ఏళ్ళు పైబడిన భారతీయ పౌరులు మాత్రమే గవర్నర్ నియామకానికి అర్హులు. ముఖ్యమంత్రి నియామకం, రాష్ట్రంలో రాజ్యాంగ యంత్రాంగం వైఫల్యం గురించి రాష్ట్రపతికి నివేదికలు పంపడం లేదా శాసనసభ ఆమోదించిన బిల్లుకు ఆమోదం పొందడం వంటి అన్ని రాజ్యాంగ విధులను గవర్నర్లు నిర్వర్తిస్తారు.[3]
2014, జూన్ 2 నుండి 2019 సెప్టెంబరు 1 వరకు ఈ. ఎస్. ఎల్. నరసింహన్ రాష్ట్ర గవర్నర్‌గా ఉన్నాడు. 2019, సెప్టెంబరు 1 నుండి 2024 మార్చి 18 వరకు తమిళిసై సౌందరరాజన్ గవర్నర్‌గా పనిచేసింది. ప్రస్తుత గవర్నరుగా సి.పి. రాధాకృష్ణన్ 2024 మార్చి 19 నుండి విధులులో ఉన్నాడు
గవర్నరు అనేక రకాల అధికారాలను కలిగి ఉంటాడు:
- పరిపాలన, నియామకాలు, తొలగింపులకు సంబంధించిన కార్యనిర్వాహక అధికారాలు.
- చట్టాన్ని రూపొందించడం, రాష్ట్ర శాసనసభకు సంబంధించిన శాసన అధికారాలు.
- క్రమశిక్షణ అధికారాలు గవర్నర్ క్రమశిక్షణ ప్రకారం నిర్వహించబడతాయి.
Remove ads
| హౌస్ | నాయకుడు | చిత్తరువు | విధులులో చేరింది |
|---|---|---|---|
| రాజ్యాంగ పదవులు | |||
| గవర్నరు | సీ.పీ. రాధాకృష్ణన్ |  |
2024 మార్చి 19 |
| ముఖ్యమంత్రి | ఎనుముల రేవంత్ రెడ్డి' |  |
2023 డిసెంబరు 7 |
| ఉపముఖ్యమంత్రి | మల్లు భట్టి విక్రమార్క | .jpg) |
2023 డిసెంబరు 7 |
| శాసనమండలి ఛైర్మన్ | గుత్తా సుఖేందర్ రెడ్డి |  |
2021 నవంబరు 16 |
| శాసనసభ స్పీకర్ | గడ్డం ప్రసాద్ కుమార్ |  |
2023 డిసెంబరు 7 |
| డిప్యూటీ ఛైర్మన్ (శాసనమండలి) | బండ ప్రకాష్ |  |
2023 ఫిబ్రవరి 12 |
| డిప్యూటీ స్పీకర్ (శాసనసభ) | ఖాళీ | 2023 డిసెంబరు 7 | |
| తెలంగాణ శాసన సభకు నాయకుడు | ఎనుముల రేవంత్ రెడ్డి | |
2023 డిసెంబరు 7 |
| శాసనమండలి సభా నాయకుడు | ఎనుముల రేవంత్ రెడ్డి | |
2023 డిసెంబరు 7 |
| శాసన సభ డిప్యూటీ లీడర్ | మల్లు భట్టి విక్రమార్క | |
2023 డిసెంబరు 7 |
| శాసనమండలి ఉప నాయకుడు | మల్లు భట్టి విక్రమార్క | |
2023 డిసెంబరు 7 |
| శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుడు | కె. చంద్రశేఖర్ రావు |  |
2023 డిసెంబరు 7 |
| శాసనమండలి ప్రతిపక్ష నాయకుడు | ఖాళీ | 2023 డిసెంబరు 7 | |
| ప్రతిపక్ష ఉప నాయకుడు (శాసనసభ) |
ఖాళీ | 2023 డిసెంబరు 7 | |
| ప్రతిపక్ష ఉప నాయకుడు (శాసనమండలి) |
ఖాళీ | 2023 డిసెంబరు 7 | |
| ప్రధాన న్యాయమూర్తి, తెలంగాణ హైకోర్టు | అలోక్ ఆరాధే | 2023 జూలై 23 | |
| తెలంగాణ ప్రధాన కార్యదర్శి | ఎ. శాంతికుమారి | 2021 | |
Remove ads
మంత్రుల పూర్తి జాబితా[4][5][6]
| పోర్ట్‌ఫోలియో | మంత్రి | నియోజకవర్గం | పదవీకాలం | పార్టీ | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| నుండి | వరకు | |||||
| ముఖ్యమంత్రి | ||||||
ఇతర కేటాయించబడని పోర్ట్‌ఫోలియోలు
|
ఎనుముల రేవంత్ రెడ్డి | కొడంగల్ | 2023 డిసెంబరు 7 | ప్రస్తుతం | INC | |
| ఉపముఖ్యమంత్రి | ||||||
|
భట్టి విక్రమార్క | మధిర (SC) | 2023 డిసెంబరు 7 | ప్రస్తుతం | INC | |
| క్యాబినెట్ మంత్రులు | ||||||
|
ఉత్తమ్ కుమార్ రెడ్డి | హుజూర్‌నగర్ | 2023 డిసెంబరు 7 | ప్రస్తుతం | INC | |
|
పొన్నం ప్రభాకర్ | హుస్నాబాద్ | 2023 డిసెంబరు 7 | ప్రస్తుతం | INC | |
|
కోమటిరెడ్డి వెంకట్ రెడ్డి | నల్గొండ | 2023 డిసెంబరు 7 | ప్రస్తుతం | INC | |
|
కొండా సురేఖ[8] | తూర్పు వరంగల్ | 2023 డిసెంబరు 7 | ప్రస్తుతం | INC | |
|
ధనసరి అనసూయ[8] | ములుగు (ఎస్టీ) | 2023 డిసెంబరు 7 | ప్రస్తుతం | INC | |
|
దుద్దిళ్ళ శ్రీధర్ బాబు[9] | మంథని | 2023 డిసెంబరు 7 | ప్రస్తుతం | INC | |
|
పొంగులేటి శ్రీనివాస్ రెడ్డి | పాలేరు | 2023 డిసెంబరు 7 | ప్రస్తుతం | INC | |
|
తుమ్మల నాగేశ్వరరావు | ఖమ్మం | 2023 డిసెంబరు 7 | ప్రస్తుతం | INC | |
|
దామోదర రాజనర్సింహ | ఆందోల్ (ఎస్సీ) | 2023 డిసెంబరు 7 | ప్రస్తుతం | INC | |
|
జూపల్లి కృష్ణారావు | కొల్లాపూర్ | 2023 డిసెంబరు 7 | ప్రస్తుతం | INC | |
శాసనసభ
ప్రధాన వ్యాసం: తెలంగాణ శాసనసభ
శాసనసభ గవర్నరు, శాసనసభను కలిగి ఉంటుంది. ఇది రాష్ట్రంలో అత్యున్నత రాజకీయ అంగంగా ఉంది. శాసనసభ సభ్యులందరూ నేరుగా ఎన్నుకోబడతారు
ప్రస్తుత శాసనసభలో 119 మంది ఎన్నుకోబడిన సభ్యులు, గవర్నర్ నామినేట్ చేసిన ఒక సభ్యుడు ఉన్నాడు. ఏదేని పరిస్థితులలో ముందుగా శాసనసభను రద్దుచేయకపోతే శాసనసభ సాధారణ పదవీకాలం దాని మొదటి సమావేశానికి నియమించబడిన తేదీ నుండి ఐదు సంవత్సరాలు కొనసాగింది.
న్యాయవ్యవస్థ
రాష్ట్రానికి అత్యున్నత న్యాయస్థానం హైకోర్టు. ఇది కోర్టు ఆఫ్ రికార్డు, కోర్టు ధిక్కారం కోసం ఒక వ్యక్తిని శిక్షించే అధికారంతో సహా అన్ని అధికారాలను కలిగి ఉంటుంది.
కార్యనిర్వాహక
ఇతర భారతీయ రాష్ట్రాలలో వలె, రాష్ట్ర కార్యనిర్వాహక విభాగం రాష్ట్ర రోజువారీ నిర్వహణకు బాధ్యత వహిస్తుంది. ఇందులో గవర్నరు, ముఖ్యమంత్రి, మంత్రి మండలి సభ్యులుగా ఉంటారు.
గవర్నరు కార్యదర్శి నేతృత్వంలోని సచివాలయం మంత్రి మండలికి సహాయం చేస్తుంది. ముఖ్యమంత్రికి అడ్మినిస్ట్రేటివ్ సర్వీసెస్ హెడ్ అయిన ప్రధాన కార్యదర్శి సహాయం చేస్తారు.
ముఖ్యమంత్రి
మూస:ఇవి కూడా చూడండి thumb|305x305px|తెలంగాణ రాష్ట్ర సెక్రటేరియట్ కార్యనిర్వాహక అధికారానికి తెలంగాణ ముఖ్యమంత్రి నాయకత్వం వహిస్తారు, ఆయన వాస్తవ రాష్ట్ర అధిపతి మరియు చాలా కార్యనిర్వాహక అధికారాలను కలిగి ఉంటారు; శాసనసభ మెజారిటీ పార్టీ నాయకుడిని ఈ పదవికి గవర్నర్ నియమిస్తారు. ప్రస్తుత ముఖ్యమంత్రి అనుముల రేవంత్ రెడ్డి, 2023 డిసెంబరు 7న పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించారు.[10] సాధారణంగా, 119లో 60 సీట్లు అంటే సగం కంటే ఎక్కువ సీట్లు సాధించిన పార్టీ ముఖ్యమంత్రిని నిర్ణయిస్తుంది.
మంత్రుల మండలి
ప్రధాన వ్యాసం: తెలంగాణ కేబినెట్ మంత్రుల జాబితా
ముఖ్యమంత్రి మంత్రుల జాబితాను గవర్నర్ ఆమోదం కోసం సమర్పిస్తారు. దాని ఆధారంగా శాసనసభకు సమాధానమిచ్చే మంత్రిమండలి సభ్యులను గవర్నరు నియమిస్తారు. వారు రాష్ట్ర శాసనసభకు సమష్టిగా బాధ్యత వహిస్తారు.
పరిపాలన విభాగాలు
తెలంగాణ రాష్ట్రం 33 జిల్లాలుగా విభజించబడింది. రాష్ట్ర ప్రభుత్వ వ్యాపార నియమాల ఆధారంగా వివిధ సెక్రటేరియట్ విభాగాల ద్వారా లావాదేవీలు నిర్వహిస్తుంది. ప్రతి డిపార్ట్‌మెంట్‌లో ప్రభుత్వ కార్యదర్శి, శాఖకు అధికారిక అధిపతి, ఇతర అండర్ సెక్రటరీలు, జూనియర్ సెక్రటరీలు, అధికారులు, సిబ్బంది కలిగి ఉంటారు. మొత్తం సచివాలయం మంత్రులకు అనుబంధంగా ఉన్న సిబ్బందిపై చీఫ్ సెక్రటరీ సూపరింటెండింగ్ నియంత్రణలో ఉంటుంది.
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads