Kanisa la Wakaldayo

Kanisa Katoliki la Wakaldayo (kwa Kiaramu ܥܕܬܐ ܟܠܕܝܬܐ ܩܬܘܠܝܩܝܬܐ , ʿītha kaldetha qāthuliqetha) ni mojawapo kati ya Makanisa Katoliki ya Mashariki, likifuata mapokeo ya Mesopotamia na kutumia liturujia ya Mesopotamia^[1].

Patriarki mstaafu, kardinali Emmanuel III Delly.

Hii ni sehemu ya mfululizo kuhusu Kanisa Katoliki
Imani
Umoja wa Mungu Utatu (Baba, Mwana, Roho Mtakatifu) Umwilisho Maisha ya Yesu Msalaba Ufufuko Kupaa Historia ya Wokovu Ufunuo Biblia Mapokeo Ualimu Dogma Neema Dhambi Wokovu Sakramenti Watakatifu Bikira Maria
Muundo
Papa: Fransisko Urika wa maaskofu Mitaguso mikuu Kundi la Makardinali Kanisa la Kilatini Makanisa Katoliki ya Mashariki
Historia
Historia Ukristo Ukatoliki Mlolongo wa Kitume Sifa nne za Kanisa Utetezi Ekumeni Maisha ya kiroho Amri Kumi Utawa Sala Falsafa Teolojia Muziki Sanaa Sayansi
Ibada
Liturujia Mwaka wa Kanisa Ekaristi Liturujia ya Vipindi
Mapokeo ya liturujia
Liturujia ya Kilatini (Roma Liturujia ya Trento Milano Toledo Braga Lyon Canterbury) Liturujia ya Armenia Liturujia ya Misri Liturujia ya Ugiriki Liturujia ya Antiokia Liturujia ya Mesopotamia

Idadi ya waamini leo ni zaidi ya 600,000^{[2] [3]}, wengi wao wakiwa wenyeji wa Mesopotamia.

Historia

Kanisa hilo linachanga historia moja na Kanisa la Asiria hasa hadi mwaka 1552, lilipotokea farakano kati yao, huku waliojiita Wakaldayo wakiungana na Kanisa Katoliki kama walivyotangulia kufanya wenzao kadhaa wa Cyprus mwaka 1445^[4]

Muundo

Kanisa hilo linaongozwa na Patriarki wa Baghdad, Iraki, kwa sasa Louis Raphaël I Sako (kwa Kisiria: ܠܘܝܣ ܪܘܦܐܝܠ ܩܕܡܝܐ ܣܟܘ) aliyezaliwa tarehe 4 Julai 1948 na anayeishi Baghdad.^[5]

Chini yake kuna majimbo katika nchi hiyo (250,000 waamini), katika nchi nyingine za Mashariki ya Kati (Iran, Siria, Uturuki, Lebanon na Misri) na kwenye mtawanyiko uliotokana na waamini kuhama kwa sababu ya hali ngumu hasa ya vita na dhuluma: Marekani, Kanada, Australia na New Zealand n.k.

Tanbihi

1. "TQ & A on the Reformed Chaldean Mass". Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2009-01-02. Iliwekwa mnamo 2009-02-07.
2. Ronald Roberson. "The Eastern Catholic Churches 2010" (PDF). Catholic Near East Welfare Association. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo (PDF) mnamo 2015-09-23. Iliwekwa mnamo Desemba 2010. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help) Information sourced from Annuario Pontificio 2010 edition
3. "CNEWA - Chaldean Catholic Church". Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2010-03-16. Iliwekwa mnamo 2012-10-16.
4. Council of Florence, Bull of union with the Chaldeans and the Maronites of Cyprus Session 14, 7 Agosti 1445
5. "AP". Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2007-06-09. Iliwekwa mnamo 2012-10-16.

Viungo vya nje

Wikimedia Commons ina media kuhusu:

Kanisa la Wakaldayo

• Chaldean Catholic Church Mass Times Archived 14 Julai 2011 at the Wayback Machine.
• Chaldean Catholic Church Archived 16 Machi 2010 at the Wayback Machine. - from the website of the Catholic Near East Welfare Association.
• Chaldean Catholic Diocese of Saint Peter Archived 18 Machi 2013 at the Wayback Machine.
• Catholic Churches Archived 15 Juni 2006 at the Wayback Machine. (In German)
• East Syrian Rite (Catholic Encyclopedia)
• History of the Chaldean Church Archived 23 Januari 2008 at the Wayback Machine.
• Qambel Maran- Syriac chants from South India- a review and liturgical music tradition of Syriac Christians revisited
• St Pauls Chaldean Assyrian church Archived 15 Juni 2013 at the Wayback Machine.
• Archived 8 Desemba 2015 at the Wayback Machine.
• Archived 26 Agosti 2013 at the Wayback Machine.
• Archived 25 Julai 2011 at the Wayback Machine.
• Hati Orientalium Ecclesiarum ya Mtaguso wa pili wa Vatikano
• Hati Orientales omnes Ecclesias ya Papa Pius XII
• Archived 5 Machi 2012 at the Wayback Machine. - Hati ya Papa Yohane Paulo II Orientale Lumen kuhusu Makanisa ya Mashariki
• Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium - Mkusanyo wa Sheria za Makanisa ya Mashariki (katika Kilatini pamoja na sehemu sambamba)
• Instruction for Applying the Liturgical Prescriptions of the Code of Canons of the Eastern Churches Archived 25 Aprili 2009 at the Wayback Machine. - Hati ya Idara ya Papa kwa Makanisa ya Mashariki kuhusu liturujia
• Ujuzi wa msingi kuhusu Makanisa hayo Archived 17 Mei 2011 at the Wayback Machine.
• CNEWA Idara ya Papa inayosaidia Makanisa hayo Archived 9 Machi 2009 at the Wayback Machine.
• Sura ya Idara ya Papa kwa Makanisa hayo
• Takwimu za Makanisa hayo Archived 27 Juni 2007 at the Wayback Machine.

Makala hii kuhusu Kanisa Katoliki bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Kanisa la Wakaldayo kama historia yake au maelezo zaidi? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.