Godina 1717 (MDCCXVII) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po julijanskom kalendaru.
- Ovo je članak o godini 1717.
| Gregorijanski | 1717. (MDCCXVII) |
| Ab urbe condita | 2470. |
| Islamski | 1129–1130. |
| Iranski | 1095–1096. |
| Hebrejski | 5477–5478. |
| Bizantski | 7225–7226. |
| Koptski | 1433–1434. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1772–1773. |
| • Shaka Samvat | 1639–1640. |
| • Kali Yuga | 4818–4819. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4353–4354. |
| • 60 godina | Yin Vatra P(ij)etao (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11717. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Januar/Siječanj – Mart/Ožujak
- 1. 1. - Švedski poslanik u Londonu Carl Gyllenborg uhapšen zbog plana pomoći pretendentu JFE Stuartu - ostaje u zatvoru pet meseci.
- 4. 1. - Velika Britanija i Nizozemska se, kako bi očuvali Utrechtski mir iz 1714. godine, udružuju sa svojim nedavnim ratnim neprijateljem Francuskom u tzv. Trojni savez koja je zajedno sa njima zabrinuta zbog nastojanja španskog kralja Filipa V da od svoje zemlje učini evropsku supersilu. Filip je unuk francuskog kralja Luja XIV i želi francusku krunu ako bi sedmogodišnji Luj XV umro.
- januar - Dve hiljade Turaka iznenada napalo Irig, gde zimuje deo srpske milicije s kapetanom Monastirlijom[1].
- januar-februar? - Britanci otkupili od mogulskog cara Farrukhsiyara prava na bescarinsku trgovinu u Bengalu - ali lokalni upravnici to ne poštuju.
- 1. 2. - U Varšavi održan tzv. Nijemi Sejm, pod nadzorom ruske vojske - Poljska-Litvanija praktično postaje ruski protektorat, nagovješteno je vrijeme Podjela 1772-95.
- 7. 2. (27. 1. po j.k.) - Lady Mary Wortley Montagu stigla s mužem Edwardom u Osijek, na putu za Carigrad, o čemu ostavlja zabelešku u svojim pismima[2]. Britanci žele da se sklopi mir između Austrije i Turske.
- februar - Pošto je prošle godine sklopljena Anglo-francuska alijansa, pretendent James Francis Edward Stuart mora napustiti Francusku i skloniti se kod pape Klementa XI. - umreće u Rimu 1766.
- februar/mart - Velika mećava u Novoj Engleskoj, preko 1,5 metar snega i nanosi od nekoliko metara.
- 2. 3. - Balet je stigao u Englesku: John Weaver priredio The Loves of Mars and Venus u Londonu.
- 6. 3. (23. 2. po j.k.) - Crnogorski sabor odlučio da se Crna Gora stavi pod mletačku zaštitu a da vladika Danilo ima duhovnu vlast u Boki kotorskoj i južnom primorju - Mlečani nemaju poverenja u vladiku, jer je rusofil, čak su razmišljali da ga otruju[3].
April/Travanj – Jun/Lipanj
- 1. 4. - Obnovljeno Vrhovno vijeće Nizozemske, sada Austrijske Nizozemske; prvi guverner je Eugen Savojski, ali pošto je on zauzet, zamjenjuje ga Hercule-Louis Turinetti, markiz od Prié.
- 9. 4. - Pukovnik Ernst Anton von Petrasch napao na putu za Šabac neprijateljski odred od 3.000 vojnika. Ubrzo zatim 300 Turaka iz Šapca i Kupinova prelazi u Srem radi pljačke ali ih srpska milicija odbija.
- april - Crnogorci odbili na Trnjanima Turke iz Hercegovine[4].
- april - Karlo VI potvrđuje krajišnicima u Varaždinskom generalatu povlastice kakve im je dao Ferdinand II (Statuta Valachorum), ali ne sprovodi se u djelo[5]. Koprivnički oberkapetan grof Kenigseg je zaključao originale privilegija, daje ih pogledati tek nakon većeg poklona[6].
- 26. 4. - Gusarski brod Whydah Gally potonuo sa blagom pored Masačusetsa.
- proleće - Aleksandar Bekovič-Čerkaski vodi prvu rusku ekspediciju u Centralnu Aziju, u Hivanski kanat - neće se vratiti.
- 6. 5. - Ruski carević Aleksej Petrovič stigao u napuljski zamak Sant'Elmo.
- 7. 5. - 20. 6. - Petar Veliki u poseti Parizu.
- 8. 5. - Španska Casa de Contratación preneta iz Seville u Cadiz.
- 13. 5. - Car Karlo VI dobio kćerku Mariju Theresiju - u skladu sa Pragmatičkom sankcijom iz 1713. ona je njegov naslednik u austrijskim zemljama, a nakon odobrenja 1723. i u Ugarskoj.
- 13 - 14. 5. - Veliki severni rat: Danci pokušali uništiti švedsku flotu u Göteborgu, ali su sami izgubili nekoliko brodova.
- 15. 5. - Austrijsko-turski rat: Eugen Savojski kreće iz Beča, 21-og stiže u Futog[7].
- maj - Francuski pisac François-Marie Arouet uhapšen, zatim i osuđen na zatvorsku kaznu zbog satiričkih pjesama u kojima ismijava regenta Filipa II Orleanskog i princezu Marie Louise Élisabeth d'Orléans; nakon što sljedećih 11 mjeseci provede u zloglasnoj tamnici Bastille, preuzet će svoj mnogo poznatiji pseudonim "Voltaire"; u tamnici je napisao tragediju o incestuoznoj ljubavi Œdipe.
- 17. 5. - U Kini zabranjene hrišćanske misije, dve godine nakon što je papa zabranio kineske obrede.
- 26. 5. - Puk. Petraš napao turske šančeve u Lešnici (?), poginulo 300 Turaka.
- 27. 5. - Španija svoje kolonije na sjeveru Južne Amerike administrativno objedinjuje u Potkraljevstvo Nova Granada.
- jun? - Mletački pokušaj osvajanja Mostara (poginuli Mostarci sahranjeni na Šehitlucima). Mlečani su u ovo vrijeme zauzeli i zaleđe Dubrovnika ali će ga napustiti po mirovnom sporazumu.
- 16. 6. - Počinje Opsada Beograda.
- 24. 6. - U Londonu osnovana Prva velika loža Engleske, udruženje od koga potiče moderni pokret slobodnih zidara (masoni).
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
- jul, početkom - Petraš vrši diverzione napade prema Šapcu, bombarduje grad.
- jul - Petrovi poslanici Pjotr Tolstoj i Aleksandar Rumjancev stižu u Napulj i do jeseni uspevaju da ubede Alekseja Petroviča da se vrati u Rusiju (sledećeg januara).
- 17. 7. - Na Temzi prvi put izvedena Händlova "Muzika na vodi", za kralja Georga I.
- jul - Opšti crnogorski zbor: vladika Danilo još jednom pokušava da omete crnogorsko-mletačko zbližavanje ali na kraju popušta[8].
- 19. 7. - Pomorska bitka kod rta Matapan: nakon neizvesne borbe, papska koalicija (Venecija, Malta, Portugal) nadjačala Osmanlije.
- 19. 7. - Bitka kod Strömstada: švedska vojska porazila dansku flotu.
- 27. 7. - Jak mletački napad na Imotski.
- 28. 7. - Osmanska vojska velikog vezira Hadži Halil-paše stigla u pomoć opsednutom Beogradu, opseli su Eugenovu vojsku - vatra s obe strane i malarija crpu snagu austrijske vojske.
- 1. 8. - Mletačko-osmanski rat: Turci napuštaju Imotski a preuzimaju ga Mlečani.[9].
- 14. 8. - Hitac iz Beogradskog merzera (→ de) pogodio barutni magacin u beogradskoj tvrđavi, u ogromnoj eksploziji gine možda 3.000 Turaka.
- 15. 8. - Amsterdamski ugovor Francuske, Pruske i Rusije: Francuska će biti neutralna u završetku Velikog severnog rata.
- 16. 8. - Bitka kod Beograda u kojoj austrijski vojskovođa Eugen Savojski nanosi odlučujući poraz turskim snagama koje su pokušale deblokirati opsjednuti Beograd, čiji garnizon sljedeći dan potpisuje kapitulaciju. Beograd ostaje u austrijskim rukama do 1739, a Eugen Savojski će biti ovekovečen pesmom Prinz Eugen, der edle Ritter (→ de).
- 18. 8.? - Dan nakon osvojenja Beograda, Turci iz Šapca odlaze prema Zvorniku[10].
- 22. 8. - Španjolsko osvajanje Sardinije: španjolske snage se iskrcavaju na habsburšku Sardiniju i osvajaju je do novembra - kada Austrija dogodine sklopi mir sa Turskom, slijedi Rat četvorne alijanse. Inače, španska flota je bila opremljena papskim novcem s ciljem pomoći Mlečanima u ratu protiv Turaka[11] (Španci dogodine napadaju i Siciliju).
- 28. 8. - Jean Antoine Watteau predstavio Akademiji slikarstva svoje prijemno delo "Ukrcavanje za Kiteru", začetnicu žanra fête galante. Smatra se da je dugi spor između poussinista i rubenista ovim rešen u korist rubenista, tj. boja je važnija od crteža.
- posle avgusta? - Austrijska vojska potučena u Bosni kod Zvornika i kod Novog. Vezir Numan-paša Ćuprilić navodno posekao 300 zarobljenika[12].
- rujan, početkom - Sastanak vladike Danila i mletačkog generalnog providura u Herceg Novom, dogovorena vojna saradnja.
- 8. 9. - Mhitar Sebastaci osnovao armenski katolički manastir na venecijanskom ostrvu San Lazzaro, biće centar učenosti (→ mehitaristi).
- 8. 9. - Okrunjena Gospa Częstochowska u Poljskoj.
- 28. 9. - Pruski kralj Friedrich Wilhelm I. naređuje obavezno obrazovanje dece od pet do dvanaest godina.
- 29. 9. - Razorni zemljotres uništio Staru Guatemalu, glavni grad španske Generalne Kapetanije Guatemala - nakon još dva slična zemljotresa, grad će biti preseljen 1775-76 (→ Guatemala).
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
- oktobar - Neuspešni crnogorsko-mletački napad na Bar[13].
- oktobar? - Mlečani uzeli od Turaka Prevezu i Vonicu u Epiru[14].
- 12. 11. - Tri dečaka pogubljena na kraju prvog procesa deci vešticama u Freisingu.
- 28. 11. - Nakon što se razišao sa ortakom Hornigoldom, Edward Teach zarobio francuski brod u Karibima - počinje njegova gusarska slava Kapetana Crnobradog.
- novembar/decembar? - Džungarska vojska ušla u Lhasu na Tibetu, uz pomoć Tagtsepe koji će biti regent - ubijen Lazang-kan, srušen Košutski kanat. Tibetanci će zatražiti pomoć od ćingovske Kine.
- 9. 12. - Na krštenju britanskog princa Georga Williama dolazi do svađe, koja će dovesti do proterivanja Georga, princa od Walesa, iz kraljevskog domaćinstva (mali princ umire u februaru).
- 12. 12. - Reforme Petra Velikog: prikazi zamenjeni sa devet kolegija, prethodnika ministarstava, kasnije dodata još tri (Zgrada Dvanaest kolegija će biti najveće zdanje u Sankt Peterburgu iz Petrovog perioda).
- 24/25. 12. - Božićnja poplava pogodila severnomorske obale Holandije, Nemačke i Skandinavije, 14.000 mrtvih i velika materijalna šteta.
Kroz godinu
- Karlo VI proglasio slobodnu plovidbu na Jadranu, Venecija u početku protestira[15], jer se time ukida njen stoljetni monopol.
- U Rijeku, Kraljevicu i Novi stiglo 218 pravoslavnih porodica, car Karlo im garantuje prava.
- Ustanak srpske raje u vučitrnskom sandžaku - pojačan arbanaški pritisak na raju i na osmanske vlasti[16].
- Kiprijan Račanin napisao srpskoslovenski bukvar (nije objavljen).
- Omanci zauzeli Bahrein pa ga prodali nazad iranskim Safavidima.
- Graničari karlovačkog generalata suzbili novljanske Turke u pokušaju da zauzmu Blagaj; graničari su i osvojili bosansku Posavinu i prešli preko Une[17].
- Prvi put se pominje Sarajevo kao sedište dabrobosanskog mitropolita, Melentija Milenkovića Umiljenovića, ranije je to obično bio manastir Sv. Trojice kod Pljevalja[18].
- Ove i sledećih godina Srbi krajišnici optužuju vladiku Markovića za naturanje unije, a ovaj popa Teodora i njegovog sina Nikolu Popovića i neke vojvode za nasilje prema njegovim vernicima[19].
- Poslednji Tatarski upad u Erdelj.
- Uvedena francuska musketa Charleville, kremenjača je u upotrebi do 1840.
- Prusi prodali Holanđanima koloniju Groß Friedrichsburg (Brandenburška Zlatna Obala) u današnjoj jugozapadnoj Gani, ali afrički trgovac John Canoe (→ en) je drži do 1724.
- Hotakijska Monarhija: Mahmud Hotak zbacio i ubio svog strica Abdul Aziza i zavladao Kandaharom.
- Privodi se kraju Rat Yamasee u Južnoj Karolini.
- Sijamsko-kambodžanski rat se završava sijamskom pobedom - vladar je preneo lojalnost sa Vijetnama na Ajutaju.
- Nauka i tehnika:
- Thomas Fairchild napravio prvi naučni hibrid, biljku Dianthus Caryophyllus barbatus.
- Johann Heinrich Schulze otkrio da srebro nitrat tamni zbog svetlosti a ne toplote - osnova fotografije u narednom stoleću.
- Engleski lekar James Jurin ispituje kapilarne pojave, formuliše Jurinov zakon.
- 28. 1. - Mustafa III, osmanski sultan († 1774)
- 2. 2. - Ernst Gideon von Laudon, austrijski feldmaršal († 1790)
- 18. 2. - Adam Patačić, kaločki nadbiskup († 1784)
- 13. 5. - Marija Terezija, suveren Austrije, Mađarske, Hrvatske itd. († 1780)
- 5. 7. - Pedro III, kralj Portugala († 1786)
- 15. 8. - Louis Carrogis Carmontelle, književnik, slikar, izumitelj († 1806)
- 24. 9. - Horace Walpole, historičar umetnosti, političar († 1797)
- 16. 11. - Jean le Rond d'Alembert, matematičar, filozof, enciklopedista († 1783)
- 9. 12. - Johann Joachim Winckelmann, klasičar, arheolog († 1768)
- 25. 12. - Giovanni Angelo Braschi, papa Pio VI. († 1799)
- 13. 1. - Maria Sibylla Merian, naturalistkinja, ilustratorka (* 1647)
- 5. 3. - François de Callières, francuski diplomata (* 1645)
- 8. 3. - Abraham Darby I, metalurg (* 1678)
- 9. 6. - Jeanne Guyon, mističarka, kvijetistkinja (* 1648)
- 17. 7. - Juan María de Salvatierra, misionar u Kaliforniji (* 1648)
- 21. 11. - Jean-Baptiste Santerre, slikar (* 1651)
- Osei Kofi Tutu I, vladar Ašantija (* ca. 1660)
- Lazang-han, poslednji vladar Košutskog kanata
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
