Felipe V od Španije

Felipe V vojvoda od Anjoua, kasnije kralj Španjolske, poznat i kao Smioni, rodio se 19. decembra 1683. u Versaillesu kao Philippe. Djed mu je bio Louis XIV, francuski kralj, a roditelji francuski prijestolonasljednik Louis i María Ana Victoria od Bavarske.

Kralj Filip V.
Vladavina	1700. - 1724. abdicirao u korist sina Louisa I. 1724. - 1746., nakon smrti Luisa I
Supruga	Maria Louisa Savojska (1701.-1714) Elizabeta Farnese (1714.-1746.)
Djeca	Louis I Fernando VI Carlos III infanta Mariana Victoria, kraljica Portugala Filipo, vojvoda od Parme Filip Filip infanta Teresa, Dauphina od Francuske Francisco infanta Antonia, kraljica Sardinije infant Louis
Dinastija	Bourbon
Otac	Louis, Veliki Dauphin Francuske
Majka	Ana María od Bavarske
Rođenje	19. decembar 1683. Versailles, Francuska
Smrt	9. jul 1746. Madrid, Španjolska

Naslijedio je španjolski tron nakon smrti Carlos II., posljednjeg vladara iz Dinastije Habsburgovca na španjolskom tronu, koji nije imao potomaka. Carlos II. ga je imenovao u svojoj oporuci iz 1700. svojim nasljednikom, te je tako postao prvi vladar iz Dinastije Bourbon na španjolskom tronu i osnivač njezine španjolske grane. U oporuci je također stajao uvjet da se španjolska dinastija ne smije spojiti sa francuskom. 1701. Prisegnuo je za španjolskog kralja pred kastiljskim Cortesom.

Ovo imenovanje nije se svidjelo Austriji koja je smatrala da nadvojvoda Karlo, sin cara Leopolda, ima više prava na tron. To je doveo do sukoba francuskog kralja Louisa XIV, austrijskog cara i država saveznica obiju strana. Ovaj rat, poznat i kao Rat za špansko nasleđe (1701.-1714.), završio je Utrechtskim mirom 1713., kojim je Felipe V. priznat za španjolskog kralja, ali je zauzvrat Španjolska izgubila domene u Italiji, Nizozemskoj, izgubila je Menorcu, Gibraltar koji je prisvojila Velika Britanija, te je Portugalu prepustila koloniju Sacramento.

Do sredine druge dekade 18. vijeka, politika Filipa V. bila je obilježena snažnim francuskim utjecajem. Za njegova vladanja započela je kulturna obnova Španjolske, razvoj nauke, književnosti, filozofije, umjetnosti, politike, religije i ekonomije. 1712. iako nije završio Rat za španjolsku baštinu, osnovana je Nacionalna biblioteka, godinu dana kasnije Akademija za jezik, te kasnije medicinska akademija, historijska, itd, sve one kao imitacija francuske Akademije.

U unutarnjoj politici, nastojao je privesti kraju centralizaciju i upravnu unifikaciju sa svojim Dekretima o novoj osnovi (Decretos de Nueva Planta), nastojeći ukinuti aragonske i valencijske privilegije.

Nakon smrti svoje prve žene, Maríe Luise Savojske, Felipe je sklopio novi brak 1714. sa Elizabetom Farnese, s kojom je imao sedmero djece: Novi je brak donio i prevlast talijanskog utjecaja nad francuskim, što je rezultiralo politikom koja je željela revidirati Utrechtski mir i vratiti talijanske domene. Kardinal Alberoni vodio je jedno vrijeme takvu politiku, međutim alijanca Velike Britanije, Francuske, Nizozemske i Austrije okončala je s tim. Također je doživio neuspjeh u pokušaju da vrati Menorcu i Gibraltar.

U januaru 1724. Felipe V iznenada je abdicirao u korist svoga sina Louisa I, prvorođenca iz svog prvog braka sa Mariom Luisom Savojskom, međutim nakon prerane smrti Ludvika I. (vladao je samo sedam mjeseci), u augustu se iste godine vratio na tron.

Savez s Francuskom doveo je do toga da je španjolska vojska pomogla francuskoj u ratovima za poljsku i austrijsku baštinu.

S vremenom je Felipe postao sve više podložan živčanim poremećajima i nesposobniji da obavlja vladarske dužnosti. Uglavnom se bavio lovom, molitvama i muzikom. Državnu politiku je vodila uglavnom njegova supruga Elizabeta Farnese, koja je 1714. stekla za svoja dva sina, Carlosa i Felipea, Napuljsko Kraljevstvo i Vojvodstvo Parma. Carlos je kasnije postao Carlos III, španjolski kralj.

9. jula 1746. Felipe V, je umro u Madridu, naslijedio ga je sin Fernando VI. Po njegovoj izričitoj želji, pokopan je u palači La Granja u San Ildelfonsu (Segovia).

Literatura

• Armstrong, Edward (1892). Elizabeth Farnese: "The Termagant of Spain". London: Longmans, Green, and Co.
• Kamen, Henry (2001). Philip V of Spain: The King Who Reigned Twice. New Haven, Conn.: Yale University Press. ISBN 0-300-08718-7.
• Lynch, John. Bourbon Spain 1700–1808 (1989)
• Petrie, Sir Charles (1958). The Spanish Royal House. London: Geoffrey Bles.
• Agustin Gonzalez Enciso: Philip V – Economic and Social Reform in Spain. Lambert Academic Publishers (LAP) , Saarbrücken, 2012. ISBN 978-3-8484-9470-5
• Calvo, José. La guerra de Sucesión. Madrid: Anaya, 1988.
• Fayard, Janine (1980). «La Guerra de Sucesión (1700-1714)». En Jean-Paul Le Flem; Joseph Pérez; Jean-Marc Perlorson; José Mª López Piñero y Janine Fayard. La frustración de un Imperio. Vol. V de la Historia de España, dirigida por Manuel Tuñón de Lara. Barcelona: Labor. ISBN 84-335-9425-7.
• Graullera Sanz, Vicente. Los notarios de Valencia y la guerra de Sucesión. Valencia: Colegio Notarial de Valencia y Universitat de Valencia, 1987.
• Kamen, Henry. La guerra de Sucesión en España, 1700–1715. Barcelona: Ediciones Grijalbo, 1974.
• León Sanz, Virginia. Entre Austrias y Borbones. El archiduque Carlos y la Monarquía de España (1700–1714). Madrid: Sigilo, 1993.
• Voltes, Pedro. La guerra de Sucesión. Barcelona: Planeta, 1990.
• Antonio Béthencourt. Patiño en la política de Felipe V. Valladolid: CSIC, 1954.
• Fernández Durán Reyes. Gerónimo de Uztáriz (1670–1732).
• García Cárcel, Ricardo (2002). Felipe V y los españoles. Una visión periférica del problema de España. Barcelona: Plaza & Janés. ISBN 84-01-53056-3.
• Gómez Molleda, D. Gibraltar: una contienda diplomática en el reinado de Felipe V. Madrid: CSIC, 1953.
• Kamen, Henry. Felipe V. El rey que reinó dos veces. Madrid: Editorial Temas de Hoy, 2000.
• John Lynch, El siglo XVIII, Crítica, Barcelona, 1991 (1989)
• Voltes, Pedro (1998). La vida y la época de Fernando VI. Barcelona: Planeta. ISBN 84-08-02617-8.

Spoljašnje veze

Felipe V od Španije na Wikimedijinoj ostavi

• 9. Juli 1746: Der Todestag des spanischen Königs Philipp V. - WDR Zeitzeichen^{[mrtav link]}