Remove ads
Šabac je grad u Mačvanskom okrugu. Prema popisu iz 2011. imao je 53.919 stanovnika.
 | Ovaj članak zahtijeva sređivanje kako bi ispunio Wikipedijine standarde kvaliteta. Pomozite u njegovom poboljšanju tako što ćete ga urediti. |
Šabac | |
|---|---|
 | |
 Zastava  Grb | |
  Šabac | |
| Koordinate: 44.7558°N 19.6939°E | |
| Država |  Srbija |
| Okrug | Mačvanski okrug |
| Površina | |
| • Grad | 795 |
| Nadmorska visina | 78-80 metara |
| Stanovništvo | |
| • Grad | 53.919 |
| • Gustina | 68/ |
| • Metro | 115.884 |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET) |
| • Ljeti (DST) | UTC+2 (CEST) |
| Poštanski broj | 15000 |
| Pozivni broj | 015 |
| Registarska oznaka | ŠA |
| Sajt | www.sabac.org |
Šabac, koji se nalazi u zapadnoj Srbiji na obali reke Save, razvio se oko utvrđenja podignutih uz reku (Zaslon, Bigir Delen). Privredno je, kulturno i administrativno središte Mačvanskog okruga. Letnjikovac je selo koje se nalazi pored Šapca.
Opština i grad Šabac zahvataju severni deo severozapadne Srbije. Geografski položaj opštine je veoma povoljan jer se nalazi na važnim saobraćajnim pravcima: drumskim, železničkim i rečnim, i u blizini je velikih gradova Beograda i Novog Sada. Opština Šabac prostire se na površini od 795 km2 i ima oko 120.000 stanovnika.U gradu, sa prigradskim naseljima, živi oko 70.000 stanovnika. Osnovni privredni potencijali su kvalitetno zemljište pogodno za sve vrste poljoprivredne proizvodnje, a vode reka Save i Drine pogoduju razvoju brojnih privrednih grana; industrije, vodoprivrede, poljoprivrede, rečnog saobraćaja i turizma. Grad Šabac je oduvek bio ekonomski i kulturni centar Podrinja i šireg područja.
Remove ads
Na području Šapca vlada umeronokontinentalna klima. Zbog otvorenosti prema Panonskoj niziji njegovi nizijski delovi na severu su pod uticajem panonske kontinentalne klime, a brežuljkasto planinski jug i jugozapad do 700 m nadmorske visine pod uticajem planinske klime. Padavine predstavljaju veoma značajan klimatski elemenat. Pored temperature vazduha one su od izuzetnog značaja za opstanak biljnog sveta. Količina, kao i godišnji i teritorijalni raspored padavina su različiti. Količina padavina se povećava od severoistoka ka jugu i jugozapadu.
Šabac na obali reke Save, a opština izlazi i na reku Drinu, međusobno povezane kanalskom mrežom i bogatstvom podzemnih, pijaćih i geotermalnih voda. Putno povezan, u blizini Beograda i Novog Sada, Loznice, Valjeva, Bijeljine- možemo reći u centru regiona.
Remove ads
Šabac je oivičen vodenim tokovima reke Save i Drine. U ravničarskom delu izgrađen je niz kanala koji crpe vodu iz podbarskih područja. Ima i nekoliko mineralnih i lekovitih izvora od kojih su neki dobro ispitani, a neki su još uvek nisu. Rudno bogatstvo ovog područja je takođe raznovrsno, počev od kvarcnog peska, gline i drugih sirovina koje se koriste u građevinarstvu i rasprostranjene su u severnom delu regiona. Vodni potencijali se vrlo malo koriste a geotermalna voda otiče u nepovrat i ono što imamo ne koristimo, a lošim odnosom delimično i uništavamo.
Mogućnost flaširanja- izvoza pijaće vode, korišćenje geotermalne za zagrevanje objekata. U poljoprivredi pošumljavanjem degradiranog i erozivnog zemljišta poboljšali bi kvalitet vazduha, u brdsko planinskom delu opštine stvorili bi se bolji uslovi za razvoj turizma i u narednom periodu uz dobro gazdovanje stvorili sirovinsku bazu. Nebrigom i neodržavanjem Sava je zaprljana i skoro postala neplovna. Nepostojanje zakonskih regulativa za održavanje i korišćenje postojećeg i stavljanje u funkciju sveopšteg razvoja.
Remove ads
U drugoj polovini XV veka, posle pada tadašnje Srbije pod tursku vlast, Turci ovladavaju i ovim krajevima. 1470. godine na pogodnom mestu, gde se obala Save blago uzdiže, a nedaleko od ušća rečice Kamičak u Savu, Turci podižu tvrđavu Bigir Delen, ne mnogo veliku po dimenzijama, ali snažnih i visokih bedema. Sa kulama isturenim prema Savi ona je, kroz vekove, predstavljala snažno uporište prema turskom suparniku u borbi za prevlast na Balkanu-Ugarskoj, i kasnije Austro-ugarskoj. Turci novo-sagradenoj tvrđavi i gradu koji je oko njenih nastajao, daju ime Bejerdelen, što u prevodu sa turskog znaci „onaj koji udara sa boka“. Tako lociran i utvrđen grad bio je značajna turska ispostava iz koje se moglo lako upadati u ugarsku teritoriju, kontrolisati saobraćaj Savom i vršiti uspešno niz drugih vojnih funkcija.
Tokom nekoliko narednih vekova Šabac je više puta prelazio iz turske pod austrijsku vlast i obratno. Tokom perioda vladavine jednog ili drugog carstva, jedne ili druge kulture, grad je menjao svoj izgled. Za turske vladavine, a ona je zapravo prekidana samo na relativno kratke vremenske periode, bio je to tipični orijentalni grad, sa uskim uličicama, malim zanatskim radnjama sa ćepencima i sa više džamija sa vitkim minaretima.
Šabac pod turskom vlašću
Za ceo period pod turskom vladavinom ne može se u stvari ni govoriti o pravom gradu, jer se život odvijao uglavnom u tvrđavi i neposredno oko nje. Jedan od razloga za slabiji razvoj gradskog naselja je i konfiguracija terena. Sava i rečica Kamičak činili su prirodnu prepreku razvoju naselja, kao i močvarno tlo koje se prostiralo južno od Save i fizički odvajalo pojas oko tvrđave od blago uzdignutih terasa na prostoru gde se danas uzdiže grad Šabac. Bair (breg, uzvišenje) jedna je od najstarijih gradskih naseljenih zona, bio je ranije povezan sa tvrđavom dugim drvenim mostom koji je premošćavao vodoplavni teren. Na Bairu su, jedni nasuprot drugih, živeli Turci i Srbi.
Tokom dugotrajne turske vladavine na ovim prostorima, Šabac je postao veoma značajno mesto na kome se odvijala trgovina, i kroz koje su se kretali karavani prevozeći iz Turske i sa Bliskog istoka egzotičnu robu u Ugarsku i Austriju, a u drugom smeru industrijsku robu. Šabac je bio veoma značajan pogranični grad za tursku imperiju. Kroz Šabac se, takođe, odvijala veoma živa unutrašnja trgovina između krajnjih zapadnih krajeva turskog carstva i njegovih centralnih i istočnih delova. Iz tog perioda zasigurno potiču koreni trgovačkog duha koji će Šabac proslaviti u kasnijim vremenima.
Šabac u 19. veku
Veći istorijski značaj za Srbe Šabac dobija sa izbijanjem Prvog srpskog ustanka 1804. godine. U njegovoj okolini odigralo se nekoliko značajnih bitaka između Turaka i srpskih ustanika. Najznačajnija je svakako bila bitka na Mišaru, 1. avgusta (13. po novom kalendaru) 1806. godine. Mišar, selo udaljeno 6 od Šapca idući ka Beogradu, bilo je poprište slavnog boja u kome su Srbi predvođeni Karađorđem Petrovićem do nogu potukli silnu i obesnu tursku vojsku Kulin Kapetana. Tu su se hrabrošću istakli mnogi srpski junaci, a naročito Miloš Stojićević - Pocerac, Jakov Nenadović, Stojan Čupić - Zmaj od Noćaja, pop Luka Lazarević, prota Smiljanić i Cincar Janko. Slepi pesnik i guslar Filip Višnjić je povodom ove slavne bitke spevao jednu od najpoznatijih srpskih epskih pesama - Boj na Mišaru. Jedan od najsnažnijih momenata ove pesme je onaj kad, saznavši za ishod bitke i pogibiju Kulin Kapetana, Kulinova kada ogorčeno jeca:
"Bjeo Šapcu ne bijelio se već u živoj vatri izgorjeo! Jer kod tebe Turci izgiboše Crni Đorđe da te Bog ubije!"
Porobljena srpska raja, bar za kratko, oslobođenje od turskog jarma dočekala je 27. januara (8. februara po novom kalendaru) 1807. godine, kada su Turci predali Šabac ustanicima pod Karađorđem. Tako je posle 300 godina ropstva konačno dočekana sloboda. Ona se nažalost, gubi propašću Prvog srpskog ustanka, ali je njen značaj za razvoj grada i polet koji je on dobio bio neverovatno veliki. Razvoj i narastanje Šapca od tog vremena nezaustavljivo napreduje.
Prvi zamah u razvoju grad Šabac dobija po završetku ratnih dejstava u Drugom srpskom ustanku. Ovaj period se poklapa sa vremenom uprave prosvećenog Jevrema Obrenovića, brata kneza Miloša, koji je bio jedini pismen od braće i čovek širokih i naprednih nazora. On je Šapcem upravljao 15 godina, i za to vreme je mnogo toga iz korena promenio i unapredio ukupan život dotadašnje turske kasabe. Samo pola godine po Jevremovom dolasku u Šabac, Stevan Živanović-Telemak piše Vuku Karadžiću u Beč: „Šabac se na Bairu načinio da ti ima šta oko gledati..." Veliku borbu je ovaj znameniti čovek vodio sa dotadašnjim nazadnim i prevaziđenim, gotovo orijentalnim shvatanjima života kod Srba. On unosi duh evropske civilizacije i grad počinje da poprima izgled „prečanskih“ varoši. Angažuje inženjere koji postavljaju osnove za pravilnu, urbanizovanu izgradnju Šapca, gradi puteve, donosi uredbe o komunalnoj delatnosti... Primerima iz života svojih članova porodice uči Šapčane novitetima i time podstiče na početku bogatije građane, a kasnije i ostale da slede njihov primer u oblasti odevanja, stanovanja, ophodenja, kulturnih navika... Osim toga, on u Šabac donosi mnogo toga što se u Srbiji prvo moglo sresti i videti u Šapcu. Prvi put se u Srbiji umesto tradicionalnih gusala ili frule mogao zvuk klavira čuti baš ovde, a umesto pendžerli hartije ugledati prozorsko staklo, ili provozati fijakerom koji je mamio uzdahe šabačke gospode. I još mnogo koje čega dobio je Šabac u to vreme prvi ili među prvima.
Izgradnji Jevremovog konaka, jedne od najlepših zgrada tadašnje Srbije, prethodila je izgradnji konaka kneginje LJubice u Beogradu, a i u arhitektonskom smislu mu je bio uzor. Baš tu, u tom zdanju, Jevrem je okupljao intelektualni krem ondašnje Srbije, podstičući i hrabreći njihovo stvaralaštvo koje je nailazilo na nerazumevanje i otpor neprosvećene i veoma zaostale sredine, u čemu mu je pomagala i njegova obrazovana kćerka Anka.
Ono što je najvrednije, a što je nastalo u Šapcu za vreme Jevremove vladavine, svakako su, na ponos Šapčana:
Okružna i varoška bolnica i apoteka, 1826. godine, prve u Srbiji; Osnovna škola 1826. godine, prva u Srbiji posle turske vlasti; „Glavna škola“, odnosno gimnazija koja nastaje 1837. godine; Prve pozorišne predstave daju se 1840. godine; Osniva se muzičko društvo kao preteća razvijenog muzičkog života u Srbiji - kasarna, kafana itd. I po završetku ere Jevrema Obrenovića razvoj Šapca se dinamično nastavlja. Sada on ima veliki značaj kao granicni grad kneževine Srbije prema Austrougarskoj. Ogroman deo trgovine sa ovim moćnim susedom Srbija obavlja preko Šapca. Izvoz svinja, konja, goveda, šljiva i drugih tradicionalnih srpskih proizvoda, pa čak i žira, ide preko šabačke carinarnice i luke, i ostavlja ovom gradu izvrsne prihode. Šabac se u to vreme mnogo brže razvija i napreduje u odnosu na mnoge druge gradove u Srbiji. Konačno i potpuno oslobodenje od turske vlasti Šabac, kao i Srbija, dočekuje 1867. godine, kada i poslednji turski vojnik napušta tvrđavu na Savi.
Ovaj događaj sa oduševljenjem je dočekalo stanovništvo Šapca, sada već u velikoj većini srpsko, i uskoro se gube i poslednji tragovi vekovnog turskog prisustva na ovim prostorima.
Drugu polovinu XIX veka u razvoju Šapca obeležio je njegov veoma ubrzani razvoj. Naročito je razvijena trgovina, javljaju se početni oblici industrijske proizvodnje, kao i tradicionalna poljoprivreda. Šabac se, uz Beograd i Kragujevac, definitivno utvrđuje kao jedan od najznačajnijih srpskih gradova. U urbanističkom smislu on takođe napreduje. Na prostorima nekadašnjih močvara koje se isušuju, niču nove stambene i poslovne zgrade. Sve više je šapčana koji prihvataju modele života evropske civilizacije. Zbog svog tako ubrzanog razvoja i poleta kojim je odisao, kao i razvijenog kafanskog života, zaslužio je naziv „Mali Pariz“. Šapčani su u to vreme mogli da čitaju svoje novine, i to od 1883. godine, a od 1909. još 11 listova.
Na razmeđi vekova Šabac dostiže svoj puni prosperitet. Grade se velelepne porodične kuće u centru grada, letnjikovci u okolini, a sve to sa primerenim stilom i ukusom koji je diktirala tadašnja Evropa. Šabac je jedan od prvih gradova u Srbiji gde su u kafanu, uglavnom nedeljom pre podne, sa svojim kavaljerima išle i dame, što je do tada bila samo muška privilegija a za ženu gotovo nezamisliva sramota. Način odevanja i ophodenja kod gradske gospode već je uveliko kao u velikim prečanskim varošima koje su još uvek uzor. Početkom veka na ulicama se mogu videti već i po neki automobil i „velosiped“. Gradski život postaje prijatna kombinacija rada, odmora i zabave, a isti se udisao punim plućima. Dobru ilustraciju ovakvog šabačkog meraklijskog i boemskog načina života imamo u stihovima pesnika Dragiše Penjina:
"Kad je deda lumpovao, na tri šora i dva skvera, vozili su štap i šešir dva posebna fijakera“
Šabac u Prvom svetskom ratu
Ovakvu, gotovo idiličnu sliku prekida strahovita katastrofa oličena u Prvom svetskom ratu. Velike vojne operacije koje su se tokom četiri ratne godine događale na ovim prostorima, kao i krvožedna osveta austrougarske soldateske zbog izgubljenih bitaka na bojnom polju, kulminirale su strahovitim stradanjem Šapca i njegove okoline. Grad porušen, popaljen i opljačkan, sela u okolini takode. Narod što pobijen, što raseljen, izmrcvaren i oboleo, u velikoj materijalnoj bedi, sa bolnom radošću dočekuje slobodu 1918. godine. Od predratnih 14.000 stanovnika, jedva da je u životu ostalo 7.000, a i broj postojećih kuća je bio više nego prepolovljen. Neprijatelj nije poštedeo čak ni šabačku crkvu. Kolika je uteha što se ovaj grad opet izdvojio u Srbiji, ali sada po stradalaštvu, i po svoja tri jedinstvena orđena dobijena za ratne zasluge: francuski Ratni krst sa palmom (1920), čehoslovački Ratni krst (1925) i Karađorđeva zvezda.
Posle svog velikog postradanja Šabac je nazvan, kao pandan slavnom francuskom gradu, „Srpski Verden“.
U neposrednoj blizini grada, na obroncima planine Cer, dogodila se čuvena Cerska bitka, avgusta 1914. godine. Veličanstvena pobeda srpske vojske pod komandom generala Stepe Stepanovića, koji tada biva unapređen u zvanje vojvode, prva je saveznička pobeda u Prvom svetskom ratu. Koliko se ova vojna pobeda urezala u biće Srbinovo, neka ilustruje činjenica da se danas, 85 godina kasnije, ni jedna svadba niti drugo veselje ne mogu zamisliti u Srbiji bez zvuka „Marš na Drinu“ i njegovih reči:
"U boj krenite junaci svi, kren'te i ne žal'te život svoj Cer nek vidi boj, Cer nek vidi boj a neka Drina, snagu hrabrosti junačku ruku oca, sina..."
Period između dva svetska rata
U periodu između Prvog i Drugog svetskog rata on je ipak uspevao da se razvija i raste, i to pre svega, zahvaljujući veoma razvijenom zanatstvu, trgovini, poljoprivredi... Pred sam kraj tog perioda, 1938. godine, u Šabac je premeštena Hemijska industrija „Zorka“ koja je dotle radila u Subotici. Ona će obeležiti kasniji višedecenijski period razvoja grada i postati gotovo sinonim za Šabac.
Kako se posle najvećih katastrofa život ipak nastavlja dalje, tako je i Šabac nastavio svoj posleratni život u novoj državi i u nešto izmenjenim okolnostima. Ta promena ogleda se najviše u činjenici da se državna granica sada pomerila znatno na sever, a Šabac je ostao u unutrašnjosti. Neke privilegije, koje je do tada imao, nepovratno su nestale i kapital se više nije u onoj meri slivao u ovaj grad.
Šabac tokom Drugog svetskog rata
Posle tek nešto više od dve decenije mira i spokoja, ratni užas ponovo zahvata Evropu, pa samim tim i Šabac. Drugi svetski rat svom svojom žestinom sručio se i na ove prostore, i već u prvoj ratnoj godini Šabac žestoko strada. Septembra 1941. godine Nemci brutalno proteruju oko 5.000 Šapčana u sremačko selo Jarak, gde su bili smešteni u improvizovanom logoru. Sa tog marša, "Krvavog marša", kako je kasnije nazvan, mnogi se nikad nisu vratili kući. Tokom rata u Šapcu je postojao koncentracioni logor kroz koji je za četiri ratne godine prošlo oko 25.000 građana. Ukupne žrtve koje je ovaj grad dao tokom Drugog svetskog rata iznose oko 7.000 ljudi. Sloboda je konačno stigla 23. oktobra 1944. godine.
Moderni Šabac
Prve posleratne godine, kao i u celoj Jugoslaviji, obeležene su velikim poletom i entuzijazmom u izgradnji i obnovi ratom uništenih dobara. Nosilac razvoja modernog Šapca je sve razvijenija i snažnija hemijska industrija, tj. fabrika „Zorka“. Ubrzano se grade nova privredna postrojenja, uređuje putna mreža, sprovodi elektrifikacija... Umesto mnogih dotrajalih udžerica grade se nove moderne zgrade. Nažalost, ponešto što je davalo duh starom Šapcu se i gubi, ali to je danak novom vremenu koje kao da nije uvek imalo strpljenja da se bavi emotivnom stranom života. Sedamdesetih godina Šabac doživljava do tada nevideni procvat. Za nekoliko godina u tom periodu preduzima se nekoliko kapitalnih poduhvata koji sasvim menjaju izgled ovog grada. Na nekadašnjoj Benskoj bari, močvarnom tlu, na kom su se vekovima gnezdile ptice, a zapravo samo nekoliko stotina metara od centra grada, niče novo stambeno naselje. Novi betonski most preko Save, Sportska hala „Zorka“ sa zatvorenim bazenom i fudbalskim igralištem, Hotel „Sloboda“ „B“ kategorije, Gradski stadion, nove škole, obdaništa, domovi kulture, autobuska stanica... Ogroman broj komfornih porodičnih kuća gradi se kako u samom gradu, tako i na dotadašnjoj periferiji Trijangli, Kasarskim i Šipurskim livadama, Letnjikovcu... Naselja koja su do tada fizički bila odvojena od Šapca po nekoliko kilometara sada počinju da se spajaju sa gradom kao što je slučaj sa Dumačom, Pocerskim Pričinovićem, Jevremovcem, Bogosavcem, Majurom itd. U poslednjih pet godina Šabac se infrastrukturno veoma razvio. Savremeni izgled, koji ga vraća nekadašnjem nadimku „Mali Pariz“, upotpunjen lepim uređenjem same gradske četvrti, odaje sliku modernog srednjoevropskog grada.
U Šapcu se nalazi pešačka zona sa okolnim objektima značajnim delima arhitekture.[1]
Prema poslednjem popisu iz 2002. godine, Šabac sa svojim gradskim, prigradskim i seoskim naseljima, koje pripadaju šabačkoj opštini, dostiže cifru od oko 130.000 stanovnika, što ga u domaćim uslovima čini veoma značajnim gradom.
Tokom srednjeg veka, na mestu današnjeg Šapca postojalo je slovensko naselje pod imenom Zaslon, što je označavalo nekakav breg, uzvišenje, ili zaklon od vodenih nepogoda. Postojanje ovog naselja zabeleženo je u dubrovačkim spisima iz 1454. godine.
Remove ads
Šabačka privreda je veoma vitalna i raznovrsna. Poseduje značajne kapacitete u drvoprerađivačkoj i tapetarskoj industriji, prehrambenoj industriji, metaloprerađivačkoj grani, vodoprivredi, građevinarstvu, preradi kože, tekstilnoj industriji itd. Dugogodišnja karakteristika Šapca bila je kvalitetno i razvijeno zanatstvo. Privatni sektor, popularno nazvan "mala privreda", u ovom gradu to odavno više nije. Neka od privatnih preduzeća koja su pre samo nekoliko godina imala po jednog ili dva zaposlena radnika danas su privredni subjekti sa značajnim obimom proizvodnje ili pruženih usluga. Danas u Šapcu imamo značajne remontne servise, proizvođače nameštaja, građevinske stolarije, čarapa, fabrike mesa, kozmetike, kućne hemije, papirne ambalaže... Po trgovini i ugostiteljstvu je Šabac, bez sumnje, najpoznatiji.
Osnovna okosnica razvoja privrede opštine Šabac zasnovana je na aktiviranju severozapadne radne zone. Severozapadna radna zona obuhvata prostor od oko 921,00 ha, od čega je oko 400,00 ha u posedu opštine Šabac. Severozapadna radna zona ocenjena je kao izuzetno perspektivan resurs koji zahteva značajna ulaganja. Korist je najmanje dvostruka:
- smenjenje broja nezaposlenih otvaranjem novih radnih mesta i
- značajan priliv sredstava u opštinski budžet od poreza na zarade.
Predviđeno je da se naredne godine izrade svi infrastrukturni objekti kako bi što pre počela gradnja privrednih objekata i zaživela proizvodnja. Lokalni parlament je u oktobru usvojio Plan detaljne regulacije severozapadne radne zone, što omogućava intenzivniju politiku privrednog razvoja opštine Šabac. U proceduri je izrada idejnog rešenja za izgradnju DGM (distributivno gasne mreže), sekundarne vodovodne mreže i kanalizacione mreže (fekalne i atmosferske), jer je osnovni uslov investitora da zemljište bude komunalno opremljeno i da do svake parcele vodi put. Plan detaljne regulacije sadrži i trase za izgradnju industrijskih železničkih koloseka od Silosa na Savi do severozapadne radne zone, tako da bi potencijalnim investitorima na raspolaganju bio i železnički saobraćaj.
Uz sve navedeno, u toku je i određivanje trase budućeg auto-puta od Šapca do Rume od strane Instituta za puteve, tako da će Šabac postati magnet za privlačenje investicija uz agresivniji marketinški nastup lokalne samouprave.
Posmatrano po oblicima svojine, najveći broj radnika radi u privatnim preduzećima 4.851 (37%), u društvenim 4.466 (34%), u mešovitim 3.619 (27,6%) i u zadružnim 171 (1,3%).
Remove ads
U Opštini Šabac su zastupjene sledeće banke:
AIK BANKA - AGROINDUSTRIJSKA KOMERCIJALNA BANKA AD NIŠ Gospodar Jevremova 42, ŠABAC
AIK BANKA - AGROINDUSTRIJSKA KOMERCIJALNA BANKA AD NIŠ, FILIJALA ŠABAC Gospodar Jevremova 42, ŠABAC
ALPHA BANK SRBIJA AD Vlade Jovanovića 22, ŠABAC
BANKA POŠTANSKA ŠTEDIONICA AD BEOGRAD - FILIJALA BEOGRAD, EKSPOZITURA ŠABAC Masarikova 93, ŠABAC
ČAČANSKA BANKA AD ČAČAK, FILIJALA ŠABAC Karađorđeva 77, ŠABAC
CREDY BANKA AD KRAGUJEVAC, EKSPOZITURA ŠABAC Vlade Jovanovića 14, ŠABAC
EUROBANK AD BEOGRAD Karađorđeva 9, ŠABAC
FINDOMESTIC BANKA AD BEOGRAD, FILIJALA ŠABAC Karađorđeva 44, ŠABAC
HVB BANKA SRBIJA I CRNA GORA AD Vlade Jovanovića 4, ŠABAC
HYPO ALPE ADRIA BANK AD BEOGRAD, FILIJALA ŠABAC Pop Lukina 2, ŠABAC
HYPO ALPE ADRIA LEASING DOO Mačvanska 8, ŠABAC
KOMERCIJALNA BANKA AD BEOGRAD Gospodar Jevremova 2, ŠABAC
MERIDIAN BANK CA Cvetni trg 1, ŠABAC
METALS-BANKA AD NOVI SAD, GLAVNA FILIJALA ŠABAC Stojana Novakovića 17, ŠABAC
NATIONAL BANK OF GREECE SA Karađorđeva 20, ŠABAC
NLB BANKA AD BEOGRAD Miloša Pocerca 4, ŠABAC
OPPORTUNITY INTERNATIONAL ŠTEDIONICA AD Vojvode Mišića 95, ŠABAC
OTP BANKA SRBIJA AD NOVI SAD Masarikova 44, ŠABAC
PIRAEUS BANK AKCIONARSKO DRUŠTVO Pop Lukina 1, ŠABAC
PRIVREDNA BANKA BEOGRAD AD Pop Lukina 10, ŠABAC
PROCREDIT BANK AD Cara Dušana 1, ŠABAC
RAIFFEISEN BANKA AD BEOGRAD Masarikova 7, ŠABAC
SOCIÉTÉ GÉNÉRALE BANKA SRBIJA, EKSPOZITURA INTEREX Janka Veselinović bb, ŠABAC
SRPSKA BANKA AD BEOGRAD Gospodar Jevremova 26, ŠABAC
UNICREDIT BANK SRBIJA AD BEOGRAD Vlade Jovanovića 4, ŠABAC
UNIVERZAL BANKA AD Cara Dušana 2, ŠABAC
VOJVOĐANSKA BANKA AD Karađorđeva 14, ŠABAC
VOLKSBANK AD Gospodar Jevremova 1, ŠABAC
Remove ads
Šabačka gimnazija
Bibilioteka Šabačka
Matična ustanova za sve biblioteke na području osam opština Mačvanskog okruga. Sem redovne delatnosti - stručne obrade, čuvanja i korišćenja bogatog knjižnog fonda, zadužena je i za zaštitu stare i retke knjige. Šabačko čitalište započelo je rad 1847. godine; 1928. osnovana je Šabačka narodna knjižnica i čitaonica (ŠNKČ), a potom je rad obnovljen u decembru 1944. Danas je Biblioteka smeštena u zgradi Vladičanskog dvora (kulturno dobro od velikog značaja), sagrađenog 1854. godine, koji predstavlja jedan od najreprezentativnijih objekata u gra-du.Tu koristi prostor od 1.703 m². Ukupno 31 zaposleni radnik, od kojih 25 pripada kategoriji stručnih. Kvalifikaciona struktura zaposlenih i tehnička opremljenost su na zavidnom nivou. Nagrade i priznanja: Orden rada sa crvenom zastavom, Zlatna plaketa SO Šabac, Oktobarska nagrada grada Šapca, Republička nagrada Milorad Panić Surep. Problem nedovoljnog prostora najverovatnije će uskoro biti prevaziđen. U toku je izrada projektne dokumentacije za izgradnju aneksa Biblioteke, površine 704 m². Idejno rešenje nagoveštava moderan objekat, koji će, zajedno sa Vladičanskim dvorom, predstavljati spoj tradicije i modernih arhitektonskih shvatanja
Narodni muzej
Osnovan je 1934. godine, kada je radio u sastavu Šabačke narodne knjižnice i čitaonice. Posle rata, rad je obnovljen 1955. godine. Smešten je u zgradi Šabačke polugimnazije, sagrađene 1857. godine i proglašene spomenikom kulture od velikog značaja. Osnovna delatnost: zaštita pokretnih kulturnih dobara. Raspolaže prostorom od 1033 m². Ukupno 15 zaposlenih radnika, od čega je 9 stručnih. Kvalifikaciona struktura i tehnička opremljenost su na zavidnom nivou. Umetnički predmeti, kojih ima oko 12.000, razvrstani su u 15 muzejskih zbirki. Izdaje stručni časopis Museum. Više od 50 godina je organizator godišnje slikarske izložbe Oktobarski salon. Nagrade i priznanja: Diploma Etnografskog muzeja u Beogradu, Spomen medalja Narodnog muzeja u Beogradu, Diploma Međuopštinskog istorijskog arhiva u Šapcu, itd.
Međuopštinski istorijski arhiv
Arhivsko odeljenje Muzeja osnovano je 1939. godine. Zvanično, Arhiv je, posle oslobođenja, osnovan 1952. godine. Od 1977, zadužen je za zaštitu arhivske građe kao pokretnog kulturnog dobra na području osam opština Mačvanskog okruga. U njegovim depoima čuva se preko 350 arhivskih fondova najrazličitije provenijencije. Smešten je u zgradi Stare bolnice, sagrađene 1865. godine i proglašene spomenikom kulture od velikog značaja, gde raspolaže ukupnom površinom od 427 m². U toku je njena opsežna rekonstrukcija i revitalizacija, sa adaptacijom tavanskog prostora, čime će se dobiti znatan dodatni radni prostor. Ukupno je zaposleno 14 radnika, od čega je 11 stručnih. Kvalifikaciona struktura je na optimalnom nivou. Nagrade i priznanja: Oktobarska nagrada grada Šapca (1982), Orden zasluga za narod sa srebrnom zvezdom (1983).
Šabačko pozorište
Pozorišni život u Šapcu ima dugu i bogatu tradiciju i egzistira od 1840. godine, kada je Damnjan Marinković, profesor Šabačke gimnazije, pripre-mio prvu pozorišnu predstavu Svetislav i Mileva, Jovana Sterije Popovića. Posle oslobođenja, rad je obnovljen u decembru 1944. godine. Trenutno su zapo-slena 43 radnika, od kojih je 16 glumaca i 18 radnika tehničke ekipe. Očekuje se druga, završna faza rekonstrukcije zgrade Zanatskog doma, u ko-joj je smešteno Pozorište, čime bi se stekli optimalni prostorni uslovi za da-lji uspešan rad. Nagrade i priznanja: preko 60 nagrada za pojedinačna glumačka ostvarenja i predstave u celini; Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom; Oktobarska nagrada grada Šapca.
Kulturni centar
Osnovan je 1963. godine kao Dom omladine, da bi, 1991. godine, bio transformisan u Dom kulture. Pod nazivom Kulturni centar radi od 2003. godine. Bavi se polivalentnim kulturnim sadržajima, pri čemu prioritet imaju: likovna umetnost, književnost, dramski amaterizam, kulturno-zabavni i umetničko-edukativni programi i radionice. Smešten je u Domu trgovačke omladine, gde koristi prostor od 560 m². U preuređenoj i rekonstruisanoj bašti, na otvorenom prostoru, organizuje Šabačko kulturno leto, koje uglavnom čine kamerni programi. Suorganizator je Likovne kolonije „Mišar“ i organizator dodele godišnje Književne nagrade „Laza K. Lazarević“ za najbolju neobjavljenu pripovetku. U svom sastavu ima knjižaru i galeriju. Ukupno je zaposleno 15 radnika.
Kud Abrašević
KUD „Abrašević“ je osnovan 1905. godine. Na lokaciji u Masarikovoj uli-ci raspolaže prostorom od 420 m², a istovremeno je i zakupac prostora u Sklo-ništu na Trkalištu od 350 m². Ima oko 500 aktivnih članova, raspoređenih u sle-deće sekcije: Folklorni ansambl, Narodni orkestar, Mešoviti,Dečiji hor i Tamburaški orkestar „Bisernica“. Najatraktivnija i najtrofejnija je, svakako, Folklorna sek-cija. Sekcije Društva gostovale su u Italiji, Švajcarskoj, Francuskoj, Nemačkoj, Grčkoj, Holandiji, Norveškoj, Mađarskoj, Rumuniji, Bugarskoj, Španiji i Austriji. U Društvu je stalno zaposleno pet radnika, kojima se pridodaju stručni saradnici. Nagrade: Oktobarska nagrada grada Šapca, Orden bratstva i jedinstva sa srebrnim vencem, Zlatna plaketa Saveza amatera Srbije, Zlatna plaketa SO šabac, itd.
Dom kulture
Dom kulture u Prnjavoru osnovan je 1921. godine, a rad je obnovio u aprilu 2001. godine. Ima četvoro zaposlenih radnika, kojima se pridodaju stručni saradnici. Smešten je u zgradi Doma kulture, gde raspolaže dovoljnim prostorom za svoje aktivnosti. Poseduje i bioskopsku salu sa 300 sedišta, koja se koristi i za druge namene, pre svega za izvođenje pozorišnih predstava i drugih svetkovina. Rad je organizovan u šest sekcija, od kojih su najzapaženije folklorna i dramska. U sklopu Doma kulture radi i biblioteka.
Udruženje likovnih stvaralaca Šapca
Osnovano je 1971. godine, a rad je obnovilo u novembru 2000. godine. Osnivači su bili umetnici i likovni pedagozi sa ovih prostora. Udruženje je servisnog karaktera i organizator je Prolećne i Godišnje slikarske izložbe, prigodnih predavanja i likovnih kolonija. Danas ima preko 100 članova – likovnih stvaralaca različitih izražajnih kategorija i stepena stručnog obrazovanja, čiji je osnovni cilj traženje što kreativnijeg sopstvenog izraza duhovnog umetničkog bića i otkrivanje novih organizacionih i funkcionalnih modela rada i vizuelnog identiteta. Ima jednog stalno zaposlenog radnika sa visokom stručnom spremom.
Remove ads
Udruženja nastavnika
U Šapcu postoji više udruženja nastavnika.
Privatni centri za obrazovanje
- King`s College Arhivirano 2009-07-17 na Wayback Machine-u
- Premier
- Interlink Arhivirano 2008-12-11 na Wayback Machine-u
Remove ads
Šabac ima 8 srednjih škola:
- Šabačka gimnazija
- Srednja ekonomska škola Stana Milanović
- Srednja medicinska škola dr Andra Jovanović
- Škola primenjenih umetnosti
- Stručna hemijsko-tekstilna škola
- Tehnička škola Kosta Abrašević
- Srednja poljoprivredna škola
- Srednja muzicka skola "Mihailo Vukdragović"
Zdravstveni centar "Dr Laza K. Lazarević" u Šapcu obavlja zdravstvenu delatnost predviđenu zakonom za Dom zdravlja (primarna zdravstvena zaštita za stanovništvo koje živi na području opštine Šabac, Vladimirci i Koceljeva) i Opštu bolnicu (poliklinička i stacionarna zdravstvena delatnost za stanovništvo opštine Šabac, Vladimirci, Koceljeva i opštinu Bogatić koja samostalno obezbeđuje nivo priumarne zaštite).
Kajak klub Zorka
Kajak klub Zorka je osnovan 1948. godine i jedan je od najstarijih i najtrofejnijih sportskih kolektiva u Šapcu. Osvajač je 8 titula seniorskog prvaka države. 2018. godine je osvojio ekipnu titulu i u generalnom plasmanu (ekipni plasmani u sve 4 starosne kategorije) i tako zvanično postao najbolji kajakaški klub u zemlji. Pored ekipnih titula, kajakaši KK Zorke kao članovi nacionalne selekcije su osvojili preko 50 medalja na najvećim svetskim takmičenjima. U svojoj bogatoj riznici imaju srebrnu medalju sa Olimpijskih igara 2016 u K-2 1000 m, 3 zlatne medalje sa svetskih prvenstava, K-4 200 m 2006., K-2 200 m 2015. i K-2 1000 m 2017., 3 zlatne medalje sa prvenstva Evrope, K-4 200 m 2007., K-2 200 m 2016. i K-2 1000 m 2018., zlatnu medalju sa prvih olimpijskih igara Evrope u K-2 200 m 2016. Slavu srpskog kajaka pronosili su i pronose Milan Đenadić, Duško Stanojević, Aleksandar Aleksić, Uroš Mitjev, Bojan Milinković, Dejan Pajić, Nebojša Grujić, Milenko Zorić. Iza vrhunskih reprezentativnih rezultata stoje treneri iz šabačkog kajak kluba, Miroslav Aleksić i Uroš Pavlović.
Rukometni klub Metaloplastika
Pod nazivom RK Partizan, Klub je osnovan 1958. godine. Od 1970. nosi naziv RK Metaloplastika.To je najuspešniji i najtrofejniji šabački klub svih vremena: sedmostruki prvak države, četvorostruki osvajač Kupa Jugoslavije i dvostruki prvak Evrope. Zbog izuzetnih kvaliteta, naši rukometaši su nazvani šabački vanzemaljci. Reprezentativci i najistaknutiji igrači: Petar Fajfrić, Zoran Živković, Aleksandar Pavlović, Mile Isaković, Veselin Vuković, Veselin Vujović, Mirko Bašić, Jovica Cvetković, Slobodan Kuzmanovski, Đorđe Rašić, Jasmin Mrkonja, Zlatko Portner... Veselin Vujović je proglašen za najboljeg sportistu Jugoslavije (1986) i najboljeg rukometaša sveta (1987). U anketi Međunarodne rukometne federacije, RK Metaloplastika je, 2000 godine, proglašena za drugi najbolji rukometni klub Evrope 20. veka. Nagrade i priznanja: Oktobarska nagrada grada Šapca, Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom.
Fudbalski klub Mačva
Klub je osnovan 1919. godine. Između dva svetska rata, zbog kvalitetne i atraktivne igre, popularno je nazvan Provincijski Urugvaj. Najveći uspeh Kluba je plasman u prvu saveznu ligu 1951. godine, u kojoj je igrao dve sezone. Posle rata je FK „Mačva“ godinama bila stabilan drugoligaš u velikoj Jugoslaviji. Sada se takmiči u prvoj ligi Srbije. Najistaknutiji igrači: Sava i Diša Stefanović, Voja Rogić, Aleksandar Ivoš, Sele Milošević, Vojkan Melić, Dušan Stanković-Penda, Zoran-Buca Dakić, Zoran Jelikić, Dragan Arsenović, Pavle Grubješić... Nagrade i priznanja: Oktobarska nagrada grada Šapca, Zlatna plaketa FSJ i FSS, Orden zasluga za narod sa srebrnim zracima.
Bokserski klub Mačva
Klub je osnovan ratne 1942. godine. Od 2000, sa manjim prekidima, takmiči se u prvoj saveznoj ligi. Osvajači bronzanih medalja na evropskim šampionatima: Ilija Lukić (Prag, 1957), Dragan Petrović (Bukurešt, 1972), Dragan Vasiljević (Budimpešta, 1985) i Ljubomir Marjanović (Sarajevo, 2000); državni prvaci: Cveja Lukić, Ilija Lukić, Dragan Petrović, Dragan Vasiljević, Branko Rado-savljević, Milenko Vukomanović, Dragan Srnić, Aca Vasić i Zoran Mitrović; osvajači omladinske zlatne rukavice: Smajo Karadarević (1966), Branislav Bajić (1976), Miroslav Šarić (2000) i Branislav Jovičić (2005); državni reprezentativci: Ilija Lukić, Dragan Petrović, Dragan Vasiljević, Zoran Mitrović i Branislav Jovičić; osvajač zlatne rukavice 2002. – Zoran Mitrović; osvajači zlatne čivije: 2005. – Branislav Jovičić, 2006. – Branimir Stanković; osvajači Vojvođanske zlatne rukavice: 2005. – Branislav Jovičić, 2006. – Branimir Stanković.
Rvački klub Šabac
Klub je osnovan 1972. godine. Od 2000. se takmiči u prvoj saveznoj ligi. Uz veliko razumevanje nadležnih opštinskih organa, ima klubske prostorije i salu za treninge na šabačkom Starom gradu. Najuspešniji takmičari: Bojan Sredojević (višestruki prvak Jugoslavije, dva puta proglašen za najboljeg rvača Podrinja), Dragomir Mijić (trostruki prvak Jugoslavije, kadetski prvak SAD u grčko-rimskom i slobodnom stilu), Milojko Sredojević (dugogodišnji trener u Klubu), Javor Janakijev (reprezentativac Bugarske i svetski prvak 2007.), Nikolaj Vidov (četvorostruki veteranski svetski prvak, više puta prvak Bugarske), Živan Pešić (dva puta državni prvak), Marko Panović, Srđan Nikolić... Klub je dobitnik Povelje Saveza rvačkih sportova Srbije 2001. godine.
Vaterpolo klub ,,Šabac" Šabac
Klub je osnovan 1990. godine. Sa igračima stvorenim u svojoj vaterpolo školi od 1997 godine do 2002 godina prošao je četiri takmičarska ranga. Od 2000. godine takmiči se u prvoj B vaterpolo ligi, a od 2002 godine u Prvoj A ligi. U Klubu postoji i plivački ogranak. Među plivačima, članovima Kluba, dva su prvaka Jugoslavije i nekoliko prvaka Srbije. Zbog nemogućnosti korišćenja šabačkog plivačkog bazena, Klub se od 2005 godine takmičio u saveznim ligama na bazenima u Beogradu, Novom Sadu Obrenovcu i Kragujevcu. Najistaknutiji vaterpolisti: Marko Mijatović, Nenad Živanović, Miroslav Petrović, Ivan Vilotić, Djordje Mašić. Godine 2000, Sport u Podrinju je VK Šabac proglasio za najbolji sportski klub u Podrinju, a 2002 godine trenera Živislava Živanović za najboljeg trenera Podrinja. Konačno 2015 godine u Šapcu je ponovo otvoren rekonstruisani plivački bazen, a klub se posle 10 godina borbe za preživljavanje i samog vaterpola u Šapcu, ponovo plasirao u Prvu A ligu i proslavio 25 godina postojanja...
Ženski rukometni klub Medicinar
Klub je osnovan 1975. godine kao školski tim. Najveći uspeh predstavlja plasman u prvu saveznu ligu 1998/99. godine; od 2003. godine, Klub je ponovo stabilan prvoligaš. Najistaknutije igračice: Ljubinka Janković, Dragica Đurić, Ljiljana Marković, Sandra Fajfrić (udata Kolaković, sada selektor ženske rukometne reprezentacije Srbije) i Ana Radović. Osvajač Kupa Srbije (1985), omladinski prvak Jugoslavije (1986. i 1988.), vicešampion Jugoslavije (1987).
Šah klub Čivija Credy
Šah klub »Čivija Credy « je osnovan 23.10.1998. godine u Šapcu. Član je svih granskih organizacija ( opštinskog, regionalnog, republičkog i saveznog šahovskog saveza ). Klub je od 2009. član Lige šahovskog saveza centralne Srbije - sever Klub obavlja ciljeve i zadatke koji su od značaja za razvoj šahovskog sporta i od koristi za njegove članove. Ima preko dvadeset članova. Predsednik kluba je Milenko Jelesić
U Šapcu postoje 3 odbojkaška kluba pod nazivom ,,O.K Letnjikovac, ,,O.K Park 015", ,,O.K Zaslon" O.K Zaslon je dobio ime po tome kako se zvao današnji grad Šabac. To su najnoviji klubovi, ali ne treba zaboraviti začetnike odbojkaškog sporta u Šapcu, najprre u OK Mačva , pa kasnije i u OK Zorka Šabac, koji su "dogurali" krajem sedamdesetih do kalifikacija za ulazak u II saveznu ligu tadašnje velike Jugoslavije, igranjem na kvalifikacionom turniru u Zaječaru, ali na žalost nisu uspeli da se izbore za dalji plasman.
Šabac predstavlja saobraćajni čvor regionalnog značaja koji ima preduslov da preraste u centar integralnog transporta. Potencijale u oblasti saobraćaja predstavljaju povoljni prirodni uslovi za izgradnju saobraćajne infrastrukture, jer 98 % Opštine čine ravničarski i brežuljkasti tereni ispod 300 m.n.v. sa malim ograničenjima za izgradnju saobraćajnica. Posebne povoljnosti leže u blizini autoputa Beograd-Zagreb, blizini graničnih prelaza prema BiH, kao i blizini terminala vazdušnog saobraćaja u Surčinu. Magistralni putni pravci koji se ukrštaju na području Opštine su M19 (Beograd-Obrenovac-Šabac-Loznica-M. Zvornik) i M21(Novi Sad-Ruma-autoput-Šabac-Valjevo-Užice). Postoji razvijena mreža regionalnih i lokalnih puteva. Aktivna je i železnička pruga Ruma-Šabac-Loznica-M. Zvornik-BiH sa stanicom za putnički i teretni saobraćaj u Šapcu. Opština je na plovnom delu reke Save i ima mogućnost povezivanja na rečni saobraćajni sistem Srbije i Evrope
Drumski saobraćaj
Dužina i stanje putne mreže u Opštini su:
- magistralni putevi 59,9 km (svi asfaltirani)
- regionalni putevi 111.4 km (svi asfaltirani)
- lokalni putevi 304,2 km (asfaltirano 187.8 km)
- nekategorisani putevi 2700 km (asfaltirano samo
oko 20 km)
- ulice u gradu 105 km
Železnički saobraćaj
Kroz Šabac prolazi železnička pruga koja spaja Rumu (koja se nalazi na koridoru X) i preko Šapca, Loznice i Zvornika prelazi reku Drinu i povezuje Srbiju sa BiH. Krak koji je povezivao ovu prugu sa Bogatićem (Petlovača - Bogatić) je ugašen. Pruga se u poslednje vreme koristi skoro isključivo za transport robe i sirovina (za potrebe fabrike Zorka Šabac) a transport putnika je skoro zanemarljiv. Šabac ima problem nepovoljne lokacije železničke stanice i nepovoljno (za grad i železnicu) priključenje istočne radne zone na železničku prugu. Severna radna zona nije priključena na železnicu. Najvažniji tekući problemi oporavka i razvoja ovog sektora su: dotrajalost infrastrukture, nedostatak vučnih i voznih sredstava, nedostatak savremenih informacionih sredstava, nedostatak i neusaglašenost propisa koji bi ubrzali proces rada na svim nivoima, neadekvatna organizacija samog sistema železnice, a nema dovoljne primene savremenih tehnika u građenju i održavanju pruga. Raspoloživi tehnički kapacitet se koristi 50-60 % a radno vreme uposlenih 50 %. Potencijali leže u saobraćajno geografski položaju regiona, postojećoj infrastruktura i mogućnosti relativno brze revitalizacije infrastrukture, vozila i drugih postrojenja.
Vodeni saobraćaj
Pored Dunava, reka Sava je naša najznačajnija vodna saobraćajnica. Kroz Šabac protiče reka Sava koja je plovna na ovom delu i koja čini da je Šabac preko Dunava povezan sa većinom rečnih plovnih pravaca u Evropi i dalje sa Crnim morem. Potencijali su u saobraćajno geografskom položaju regiona, kao i činjenica da ne postoje otvorene luke i pristaništa za međunarodni saobraćaj na reci Savi u SCG. Održavanje i obeležavanje reke Save je veoma slabo, te je stanje plovnog puta veoma loše, uslovi plovidbe teški, a bezbednost plovidbe svedena na veoma nizak nivo. Šabac nema luku, ali ima pristanište koje organizaciono pripada HK ; vodni saobraćaj RPK Valjevo se odvija preko ovog pristaništa ( u prethodnim godinama se preko ovog pristaništa vršio pretovar koncentrata cinka, cinka u bloku, sirovog sulfata i kaljeve soli) Gravitaciono područje pristaništa <Šabac> pokriva Mačvanski okrug, deo Srema i istočni deo Republike Srpske; osposobljeno je za pretovar tokom cele godine i raspolaže sa dve dizalice nosivosti 5 odnosno 6 tona. Pristanište ima železničku infrastrukturu i sopstvene lokomotive
Problemi i ograničenja razvoja leže prvenstveno u nedostataku investicionih sredstava. Takodje, nije urađena kategorizacija reke Save kao međunarodnog plovnog puta. Korito reke Save nije regulisano za plovidbu pri niskom vodostaju. Kritična mesta na donjem toku reke Save su plićaci u sektoru <Šabac>, sektoru i sektoru . Na teritoriji SCG reka Sava ima plićaka od kojih je nizvodno od Šapca. Gabariti plovnog puta za reku Savu nisu utvrđeni.
U naselju Šabac živi 44704 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,0 godina (37,7 kod muškaraca i 40,2 kod žena). U naselju ima 19585 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,82.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.
| Etnički sastav prema popisu iz 2002. | ||||
|---|---|---|---|---|
| Srbi | 52351 | 94.90% | ||
| Muslimani | 489 | 0.88% | ||
| Jugosloveni | 374 | 0.67% | ||
| Romi | 151 | 0.27% | ||
| Crnogorci | 148 | 0.26% | ||
| Hrvati | 107 | 0.19% | ||
| Makedonci | 61 | 0.11% | ||
| Mađari | 50 | 0.09% | ||
| Goranci | 39 | 0.07% | ||
| Slovenci | 19 | 0.03% | ||
| Rusi | 9 | 0.01% | ||
| Ukrajinci | 8 | 0.01% | ||
| Slovaci | 8 | 0.01% | ||
| Rumuni | 8 | 0.01% | ||
| Nemci | 8 | 0.01% | ||
| Bugari | 8 | 0.01% | ||
| Bošnjaci | 8 | 0.01% | ||
| Česi | 5 | 0.00% | ||
| Rusini | 5 | 0.00% | ||
| Albanci | 4 | 0.00% | ||
| Bunjevci | 2 | 0.00% | ||
| nepoznato | 759 | 1.37% | ||
Stanovništvo prema polu i starosti [3]
| m | ž | |||
| ? | 232 | 279 | ||
| 80+ | 188 | 399 | ||
| 75-79 | 553 | 870 | ||
| 70-74 | 1004 | 1385 | ||
| 65-69 | 1319 | 1667 | ||
| 60-64 | 1325 | 1484 | ||
| 55-59 | 1340 | 1456 | ||
| 50-54 | 2160 | 2414 | ||
| 45-49 | 2356 | 2743 | ||
| 40-44 | 1958 | 2420 | ||
| 35-39 | 1707 | 1995 | ||
| 30-34 | 1757 | 1899 | ||
| 25-29 | 1822 | 2099 | ||
| 20-24 | 2140 | 2047 | ||
| 15-19 | 1989 | 1907 | ||
| 10-14 | 1629 | 1541 | ||
| 5-9 | 1390 | 1322 | ||
| 0-4 | 1256 | 1111 | ||
| prosek | 37.7 | 40.2 | ||
Domaćinstva
|
|
Domaćinstva
|
|
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija | Proizvodnja i snabdevanje... | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 10029 | 261 | 1 | 19 | 3258 | 316 | 596 | 1543 | 203 | 882 |
| Ženski | 8329 | 168 | 1 | 5 | 1721 | 96 | 166 | 1689 | 268 | 343 |
| Oba | 18358 | 429 | 2 | 24 | 4979 | 412 | 762 | 3232 | 471 | 1225 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 106 | 290 | 703 | 407 | 395 | 320 | - | - | 729 | |
| Ženski | 213 | 283 | 491 | 817 | 1401 | 277 | - | 1 | 389 | |
| Oba | 319 | 573 | 1194 | 1224 | 1796 | 597 | - | 1 | 1118 |
Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja
Turistička organizacija opštine Šabac, pravni je naslednik nekadašnjeg Turistickog saveza opštine Šabac. U ovom obliku organizacije postoji od 1995. godine. Njena prava aktivnost počinje da se realizuje od proleća 1996. godine. Njene funkcije unapređenju turističke ponude Šapca su brojne i raznovrsne. Najvažnije su sledeće:
Očuvanje, zaštita i valorizacija turističkih vrednosti na nivou opštine i grada Šapca, Iniciranje i osmišljavanje novih aktivnosti na unapređenju kvaliteta turističke ponude Šapca, Koordinacija aktivnosti raznovrsnih subjekata koji čine turističku ponudu i objedinjavanje u jedinstven turistički proizvod Šapca, Organizacija informativno-propagandne delatnosti kao i promotivna funkcija, Organizacija najznačajnijih turističkih manifestacija na nivou Opštine kao što su: Festival cveća "Ruže Lipolista", Međunarodni plivački maraton "Jarak-Šabac", "Čivijada" i druge, Osmišljavanje, izdavanje i distribucija suvenira Šapca, Animacija seoskih domaćinstava u cilju razvoja seoskog turizma na nivou Opštine, kao i drugih vidova turizma, Saradnja sa turističkim organizacijama gradova i opština kao i sa Turističkom organizacijom Srbije, Predstavljanje turističke ponude Šapca na sajmovima turizma, turističkim berzama i turističkim manifestacijamau zemlji i inostranstvu. Turistička organizacija Šapca je od 1996. godine ostvarila veoma značajne rezultate u svom radu. Najveći uspesi postignuti su u realizaciji turističkih manifestacija kao i u izdavanju turističko-propagandnih sredstava.
Turističke manifestacije koje organizuje TOŠ (kao što su Festival cveća u Lipolistu, Maraton "Jarak-Šabac", "Čivijada") tradicionalne su i veoma poznate na nivou cele Jugoslavije. Bogate su sadržajima, uvek dobro posečene i medijski veoma kvalitetno propračene. Sve nabrojane manifestacije nalaze se u Kalendaru manifestacija Srbije, koji izdaje Turistička organizacija Srbije.
Na planu turističko-propagandnih sredstava je urađeno zaista mnogo u poslednjih nekoliko godina. Izdat je Prospekt Šapca, Ugostiteljski vodič, plakat grada u tri varijante (sve u punom koloru), brošura posvečena Boju na Mišaru, fascikle i reklamni blokovi sa motivima Šapca, kalendar, razglednice, reklamne kese... Izdata je kaseta sa turističkim filmom o Šapcu. Suvenir "Čivija" simbolizuje Šapčanina - "Čivijaša" s kraja XIX veka.
U planu su i drugi suveniri, kao i još neka grafička sredstva turističke propagande.
Turistička organizacija Šapca je nedavno dobila nov, moderno opremljen poslovni prostor u centru Šapca. Proradio je naš Turističko-informativni centar, i to među prvima ove vrste u Srbiji. U okviru ovog prostora vršimo i prodaju suvenira i reklamno-propagandnog materijala. Sa novim, poboljšanim uslovima rada planiramo još bolje rezultate u promociji naše turističke ponude.Šabac je poznat po Šabačkoj tvrđavi.
- Sindikat OŠ"Sele Jovanović"
- Branimir Ćosić, književnik
- Branislav Lečić, glumac
- Dragiša Lapčević, političar, novinar, istoričar
- Ivan Glišić, underground književnik, intelektualac, slikar, novinar, punker, anarhist i tekstopisac pesama
- Jevrem Obrenović
- Jovan Cvijić, geograf, predsednik Srpske kraljevske akademije, rektor Beogradskog univerziteta
- Ljubiša Jovanović, glumac
- Nina Janković, glumica
- Oskar Davičo, književnik
- Slobodan Jovanović, pravnik, istoričar, književnik, političar
- Stanislav Vinaver, novinar, književnik i prevodilac
- Stojan Novaković, naučnik i akademik
- Veran Matić, novinar, suvlasnik B92
- Vladimir Jovanović, pesnik
- Zaharije Trnavčević, političar i novinar
- Mile Isaković, bivši rukometaš
- Ognjen Amidžić, pevač grupe Flamingosi i voditelj emisije AMI G SHOW
- Aleksandar Rašić, košarkaš
- Šaban Šaulić, poznati pevač narodne muzike
- Slavica Ćukteraš, folk pevačica
- Aleksandar Nikolić, harmonikaš
- Cane Firaunović, glumac
- Branko Đurić, glumac
U gradu Šapcu, prema nezvaničnim podacima dobijenim od Agencije za privredne registre, registrovano je preko tri stotine nevladinih organizacija, odnosno udruženja građana, najrazličitijih delatnosti. Tradicionalno, aktivno deluju uglavnom udruženja humanitarnih delatnosti, za zaštitu prava osoba sa invaliditetom, za zaštitu prava nacionalnih manjina i romske pripadnosti, zaštitu socijalno ugroženih, ekologije i slično. Pored tradicionalno aktivnih, u Šapcu deluju i organizacije koje okupljaju mlade ljude u cilju zaštite interesa ove društvene kategorije.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads