From Wikipedia, the free encyclopedia
عشق آباد 1919ء توں 1927ء تک ناں پولتورسک ، وسطی ایشیاء چ ترکمانستان دا راجگڑھ اتے سب توں وڈا شہر ہے ، جیہڑا قراقم صحرا اتے کوپت داغ پربت دھارے وشکار واقع ہے ۔ 2001ء دی جنگننا (مردم شماری) اچ شہر دی لوک گنتی 6،95،300 اتے 2009ء دی جنگننا چ شہر دی لوک گنتی 10 لکھ دے نیڑے ہے۔ شہر دی آبادی دی اکثریت ترکمان ہے اتے روسی ، آذری ، آرمینی گھٹ گنتیاں وی وسدیاں نیں ۔ قراقم نہر شہر دے درمیاں چوں وگدی اے جہڑی آمو دریا توں پانی چڑھدے توں لہندے لیاؤندی ہے [8] ۔
اشک آباد نوں ترکمن بولی وچ اشگابات (Aşgabat ) ، روسی وچ اسخ آباد (Ашхабад) اتے فارسی چ عشق آباد ۔1991ء توں پہلے عام طور تے انگریزی چ شہر دے جوڑ Ashkabad لکھے جاندے سی ، جیہڑے شہر دے روسی ناں توں لئے گئے سی ، جیہڑے کہ خود آپ اصل فارسی ناں عشق آباد توں لئے گئے سی۔ شہر دے ناں دے جوڑ اشخابات تے اشگابات وی کیتے جاندے رہے نیں۔ 1919ء توں 1927ء تک شہر دا ناں پولتورسک رہیا جیہڑا اک مقامی انقلابی دے ناں تے رکھیا سی ۔ فارسی چ شہر دے ناں عشق آباد دا مطلب پیار دا شہر یاں محبت دا شہر ہے ۔ کجھ ترکمان سوجھواناں دا خیال ہے کہ شہر دا ناں تیجی صدی ق م دے پارتھی سلطنت (پارتھیا) دے بانی ارساسیس اول ناں توں نکلیا ہے ، ترک بولی دے تلفظ چ اشک آباد (ارساسیس/اشک دا شہر) بن گیا [9]۔
اشک آباداک نسبتا نواں شہر ہے ، جیہڑا 1818ء چ اک قلعہ بندی دے طور تے اساریا گیا سی اَتے اسدا ناں اک نیڑلی آبادی اشک آباد دے ناں تے رکھیا گیا ، جیہڑا پارتھی سلطنت دے پرانے راجگڑھ نسا دی تھاں توں بوہتا دور نیہ سی ۔ اشک آباد شاہراہ ریشم دے شہر کونجی قلعہ ، جسدا پہلا ذکر دوجی صدی ق م چ اک شراب پیدا کرن آلے پنڈ دے طور تے آیا اتے جیہڑا پہلی صدی ق م چ اک بھچال چ زمین برابر ہوگیا سی ، دے کھنڈراں اتے ودھیا پھلیا ۔ کونجی قلعہ شاہراہ ریشم اتے اپنی اہمیت پاروں مڑ اساریا گیا تے 13ویں صدی عیسوی چ منگولاں ہتھوں تباہی تک ترقی کردا رہیا ۔ اس توں مگروں ایہہ اک نکے پنڈ دی شکل چ وسدا رہیا اتے 19ویں صدی چ روسی سلطنت دے مل ہیٹھ آ گیا [10][11]۔
اشک آباد گیوک تیپے دی لڑائی تک ایران دا حصہ سی ، شہر معاہدہ اخال دی شرطاں ہیٹھ روسی سلطنت دا حصہ بنیا ۔ روس نے برطانیہ دے اثر تھلے ایران دی ولگن نیڑے ہوݨ دی وجہ توں اس علاقے چ ترقیاتی کم کیتے ۔ اس شہر نوں یورپی سٹائل دیاں عمارتاں ، دکاناں اتے ہوٹلاں نال اک خوشگوار شہر سمجھیا جاندا سی ۔1908ء جگ دا پہلا بہائی عبادت جانہ اشک آباد چ اساریا گیا ۔ ایہہ 1948ہ دے بھچال چ بھیڑی طراں تباہ ہویا اتے 1963ء چ ڈھٹھ گیا[12] ۔ ترکمانستان چ وسدے بہائیاں دی وڈي گنتی اشک آباد وچ رہندی ہے ۔
سویت یونین دی اشک آباد اتے حکومت دسمبر 1917ء چ قایم ہوئی ۔ پر جولائی 1918ء چ منشویک ، سماجی انقلابیاں اتے روسی شاہی فوج دے سابق زار شاہی افسراں نے تاشقند توں چلائی جاڻ آلی بالشویک حکومت خلاف بغاوت کر دتی تے اشک آباد ایگزیگٹو کمیٹی قايم کیتی ۔جنرل ولفریڈ مالیسن ولوں کجھ سپورٹ (پر بوہتے وعدے) مگروں ، برطانیہ نے اپریل 1919ء وچ علاقہ چھڈ دتا اتے تاشقند سویت نے شہر دا کنٹرول مڑ سمبھال لیا ۔
1919ء چ شہر دا ناں پولتورسک ترکستان خودمختار سویت اشتراکی لوکراج دی نیشنل اکانومی دی سویت دے چیئرمین پاول پولتورسکی دے ناں تے رکھ دتا گیا۔ جدوں 1924ء چ ترکمان سویت اشتراکی لوکراج قایم ہویا ، پولتورسک اسدا راجگڑھ بن گیا ۔ شہر دا اصل ناں اشخابات () دی شکل چ 1927ء چ بحال کیتا گیا ۔ اس ویلے دے مگروں شہر نے بوہت چھیتی نال صنعتی ترقی کیتی ، حالانکہ 6 اکتوبر 1948ء دے 7.3 شدت دے بھچال نال شہر بھیڑی طرحاں دوچار ہویا ۔ اس بچھال نال 1،70،000 تیکر لوکی مارے گئے [13][14][15] (شہر دی ⅔ لوک گنتی ), پر سویت خبراں چ سرکاری گنتی صرف 40،000 دسی گئی سی .[16]
جولائی 2013ء چ ، اشک آباد دیاں ساریاں سڑکاں دے ناں سیریل نمبراں نال بدل دتے گئے سوائے 9 وڈیاں سڑکاں دے ، جنھاں چوں کجھ دے ناں ترکمانی صدر سپرمرات نیازوف ، اسدے پیو اتے ماں دے ناں تے ہیگے نیں ۔ مرکزی محل علاقے نوں 2000 دا نمبر دتا گیا جیہڑا 21ویں صدی دی شروعات دسدا ہے ۔ باقی سڑکاں دے 4 عددی ناں نیں ۔
2013ء چ اشک آباد نوں اسدیاں جگ دیاں سبتوں بوہتیاں چٹّے سنگ مرمر دیاں عمارتاں پاروں گینیز بک آف ورلڈ ریکارڈ چ شامل کیتا گیا[17]
اشک آباد سنگ میل:[18]
اشک آباد ایہناں ضلعیاں چ ونڈیا ہویا ہے :[19]
2013ء چ اشک آباد شہر دے بنے ضلعے:[20]
کوپت داغ پربت دھارا اشک آباد شہر دے دکھن چ ۲۵ کلومیٹر[آلہ تبدیل: نامعلوم اکائی] 25 کلومیٹر تے شہر دی اتلی حد قراقم صحرا نال لگدی ہے ۔اشک آباد دا موسم گرمیاں چ تتا اتے خشک اتے سردیاں چھوٹیاں اتے ٹھنڈیاں ہندیاں نیں ۔ جولائی دا اوسط ودھ درجہ حرارت ۳۸٫۳ °C (۱۰۰٫۹ °F) ہے ۔ گرمیاں دیاں راتاں وی گرم ہندیاں نیں جولائی وچ اوسط گھٹ درجہ حرارت ۲۳٫۸ °C (۷۵ °F) ڈگری سینٹی گریڈ ہندا ہے ۔ جنوری دا اوسط ودھ درجہ حرارت ۸٫۶ °C (۴۷٫۵ °F)ڈگری سینٹی گڑیڈ اتے اوسط گھٹ درجہ حرارت −۰٫۴ °C (۳۱٫۳ °F) ڈگڑی سینٹی گڑیڈ ہندا ہے ۔ اشک آباد دا ودھ توں ودھ ریکارڈ کیتا درجہ حرارت ۴۶٫۷ °C (۱۱۶ °F) ڈگڑی سینٹی گڑیڈ ، جیہڑا جون 1995ء وچ ریکارڈ کیتا گیا[21][22] ۔ گھٹ توں گھٹ درجا حرارت −۲۴٫۱ °C (−۱۱ °F) ڈگری سینٹی گریڈ جنوری 1969ء اِچ ریکارڈ کیتا گیا ۔ اس علاقے وچ برفباری عام ہے ۔ سالانہ مین٘ہہ صرف۲۰۱ ملیمیٹر (۷٫۹۱ انچ)201 ملی میٹر ہے ۔
| اشک آباد دا موسم | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| مہینا | جنوری | فروری | مارچ | اپریل | مئی | جون | جولائی | اگست | ستمبر | اکتوبر | نومبر | دسمبر | سال |
| ودھ توں ودھ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 28.7 (83.7) |
32.6 (90.7) |
38.6 (101.5) |
39.4 (102.9) |
44.5 (112.1) |
46.7 (116.1) |
45.5 (113.9) |
45.7 (114.3) |
45.6 (114.1) |
40.1 (104.2) |
37.0 (98.6) |
33.1 (91.6) |
۴۶.۷ (۱۱۶.۱) |
| اوسطاً ودھ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 8.6 (47.5) |
11.2 (52.2) |
16.5 (61.7) |
24.1 (75.4) |
30.1 (86.2) |
36.0 (96.8) |
38.3 (100.9) |
37.2 (99) |
31.7 (89.1) |
24.3 (75.7) |
16.8 (62.2) |
10.4 (50.7) |
۲۳.۸ (۷۴.۸) |
| روزانہ اوسط سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 3.5 (38.3) |
5.5 (41.9) |
10.4 (50.7) |
17.4 (63.3) |
23.3 (73.9) |
29.0 (84.2) |
31.3 (88.3) |
29.6 (85.3) |
23.6 (74.5) |
16.5 (61.7) |
10.2 (50.4) |
5.1 (41.2) |
۱۷.۱ (۶۲.۸) |
| اوسطاً گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | -0.4 (31.3) |
1.0 (33.8) |
5.5 (41.9) |
11.6 (52.9) |
16.6 (61.9) |
21.5 (70.7) |
23.8 (74.8) |
21.7 (71.1) |
16.1 (61) |
10.1 (50.2) |
5.2 (41.4) |
1.2 (34.2) |
۱۱.۲ (۵۲.۲) |
| گھٹ توں گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | −24.1 (-11.4) |
−20.8 (-5.4) |
−13.3 (8.1) |
−0.8 (30.6) |
1.3 (34.3) |
9.2 (48.6) |
13.8 (56.8) |
9.5 (49.1) |
2.0 (35.6) |
−5.1 (22.8) |
−13.1 (8.4) |
−16.0 (3) |
−۲۴.۱ (−۱۱.۴) |
| مینہہ م م (انچ) | 20 (0.79) |
24 (0.94) |
41 (1.61) |
32 (1.26) |
21 (0.83) |
6 (0.24) |
3 (0.12) |
2 (0.08) |
3 (0.12) |
10 (0.39) |
19 (0.75) |
20 (0.79) |
۲۰۱ (۷.۹۱) |
| % نمی | 78 | 72 | 66 | 58 | 47 | 35 | 34 | 34 | 40 | 54 | 68 | 77 | ۵۵ |
| اوسطاً روزانہ مینہہ (≥ 1.0 mm) | 9 | 8 | 11 | 10 | 7 | 2 | 1 | 1 | 2 | 5 | 6 | 8 | ۷۰ |
| دھپ (گھینٹے) | 111.6 | 121.5 | 145.7 | 195.0 | 275.9 | 336.0 | 353.4 | 347.2 | 288.0 | 217.0 | 156.0 | 105.4 | ۲,۶۵۲.۷ |
| Source #1: Pogoda.ru.net,[21] World Meteorological Organisation (precipitation days)[23] | |||||||||||||
| Source #2: HKO (sun)[24] | |||||||||||||
اشک آباد چ کئی پارک اتے کھلیاں تھانواں نیں جیہڑِیاں زیادہ تر آزادی دے شروع آلے سالاں اساریاں گئیاں اتے بعد چ ودھائیاں گئیاں ۔ مشہور پارکاں اتے باغاں چ :بوٹینیکل گارڈن ، گونش ، ترکمان ترک دوستی ، آزادی نیں ۔ سبتوں پرانا شہری باغ اشگ آباد باغ 1887ء چ بنایا گیا [26]۔ شہر دے وشکارے آرٹ پارک کمپلیکس ہے ۔ تفریحی پارک ترکمان باشی کہانیاں دنیا () ڈزنی لینڈ دا مقامی نمونہ ہے ۔
چوک:ترکمانستان دی آزادی دے 10 سال ،ماگتیمگولی ، ابدی شعلہ ، زیلیلی ، چیرچیق ، گاراشسیزلک ، مارچ8 ، گیروگلی ، ڈولفن ، آزادی دے 15 سال ،10 ییل ابادانچیلک وغیرہ نیں [27]۔
اشک آباد چ کئی سینیما نیں ، وطن تے ترکمانستان سینیما نوں مڑ اساریا گیا ہے ۔
اشک آباد چ کھیڈاں دے اہم تھاں اولمپک سٹیڈیم ، اشک آباد سٹیڈیم ، قومی اولمپک آئیس رینک ، سرمائی کھیڈاں دا کمپلیکس اتے اولمپک واٹر سپورٹس کمپلیکس نیں ۔
اشک آباد دے جڑواں شہر:
.svg){kind=small} اشک آباد دے ضلعے | |
|---|---|
| ضلع آرچابل • ضلع آبادان • ضلع بختیارلیک • ضلع بِرکرارلیک • ضلع چاندیبل • ضلع روح آباد • ضلع کوپت داغ | |
 ترکمانستان دے شہر | |
|---|---|
| راجگڑھ:اشک آباد | |
| راجگڑھ صوبہ | اناؤ • بلخان آباد • ترکمان آباد • داش اوغوز • مــَـرۡۉ |
| راجگڑھ ضلع | گولانلی • بیرام علی • تختہ بازار • ترکمن قلعہ • ساکارچقہ • سرحدآباد • قراقم (شہر) • مرغاب • مولانفیس • یولوتین |
 ترکمانستان دی انتظامی ونڈ | |
|---|---|
| راجگڑھ | اشک آباد |
| صوبہ (صوبے دا راجگڑھ) | |
| صوبے |
اخال (اناؤ) • بلخان (بلخان آباد) • داش اوغوز (داش اوغوز) • لیباپ (ترکمان آباد) • مرو (مرو) |
| ایشیائی دیساں دے راجگڑھ خطے دے حساب نال | |
|---|---|
| چڑھدا ایشیا |
|
| دکھنی ایشیا | |
| وشکارلا ایشیا | |
| دکھن چڑھدا ایشیا |
|
| لہندا ایشیا | |
 |
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: Aşgabat |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
