Loading AI tools
struga na pograniczu polsko-rosyjskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ławta, Mędrzycka Struga (ros. Лавя, Ławia; dawn. niem. Lauter) – transgraniczna struga w obrębie Wzniesień Górowskich w pobliżu Zalewu Wiślanego, w zależności od ujęcia uznawana albo za źródłowy odcinek Wituszki (Jarft lub Jorft) albo za jej dopływ. W pierwszym przypadku jest więc uznawana za dopływ Banówki. W obu ujęciach jej ujście znajduje się w obwodzie królewieckim. Rzadziej reprezentowane jest ujęcie, według którego to Banówka jest dopływem Ławty.
 Ławta koło Grabowca | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Lokalizacja | |
| Struga | |
| Średni przepływ |
0,24 m³/s Mędrzyki |
| Źródło | |
| Miejsce | okolice wsi Grabowiec |
| Wysokość |
ok. 125 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Wituszka lub Banówka |
| Miejsce | |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie obwodu królewieckiego  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
Położenie na mapie powiatu braniewskiego  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Kilka jej odcinków źródłowych wypływa w pobliżu wsi Grabowiec na wysokości ok. 120–125 m n.p.m. Ma mały spadek. W przekroju granicznym przepływ rzeki wynosi średnio 0,24 m³/s[1]. Podawane są również następujące przepływy charakterystyczne: SWQ=2,900, SSQ=0,299 i SNQ=0,074[2]. W okolicach granicy państwa szerokość koryta wynosi 3 m, a średnia głębokość – 0,5 m[3].
Według państwowego rejestru nazw geograficznych struga w granicach Polski nosi nazwę Ławta i ma identyfikator 71573. PRNG podaje również nazwę oboczną: Mędrzycka Struga[4]. Strugę Ławta opisaną jako dopływ Banówki podaje również wykaz hydronimów Polski Komisji Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych[5]. „Atlas podziału hydrograficznego Polski” (2005) odcinek płynący w Polsce nazywa Mędrzycką Strugą, a Ławtą odcinek płynący w Rosji[6]. Z kolei Mapa Podziału Hydrograficznego Polski nie określa tego cieku nazwą Ławta, a Wituszka, przy czym odcinek do ujścia Owsianki (leżącego na terenie Rosji) nosi też nazwę Mędrzycka Struga. Identyfikator MPHP całej tej rzeki, a więc do ujścia do Banówki, to 5726, a dodatkowy identyfikator cieku obowiązujący w granicach Polski to 71573. Ma ona długość ok. 43 km[7], podczas gdy polski odcinek ok. 11 km. W systemie gospodarki wodnej polski odcinek stanowi jednolitą część wód powierzchniowych „Wituszka (Mędrzycka Struga) w granicach państwa” o kodzie PLRW40001757261. Jej typ to potok nizinny piaszczysty (typ 17). Początkowo ta jednolita część wód leżała na obszarze regionu wodnego Jarft i obszaru dorzecza Jarft, podlegając regionalnemu zarządowi gospodarki wodnej w Warszawie[8], następnie zaś regionu wodnego i obszaru dorzecza Banówki, podlegając RZGW w Gdańsku. Według obowiązującego na początku XXI w. wykazu śródlądowych wód powierzchniowych lub ich części stanowiących własność publiczną Ławta nie tylko jest tożsama rzeką płynącą poniżej połączenia odcinków płynących z Rosji i Polski, ale to Banówka jest jej dopływem, czyli Ławta jest bezpośrednim dopływem Zalewu Wiślanego. W tym wykazie Ławta jest nazwą alternatywną wobec podstawowej nazwy Jarft[9]. To podejście uzasadniało wyróżnianie transgranicznego obszaru dorzecza Jarft zastąpionego w 2018 przez obszar dorzecza Banówki.
Polski odcinek Ławty należy do obwodu rybackiego rzeki Banówka[10].
W okresie, kiedy tereny wzdłuż rzeki należały do Prus Wschodnich, jej górny odcinek (odpowiadający Mędrzyckiej Strudze) nazywał się Lauter Bach, natomiast dolny – Jarft Fluss[11]. Urzędową zmianę nazwy „Lauter” na „Ławta” usankcjonowano w 1958, określając ciek jako „rzeczkę, dopływ strumienia Jawty”[12]. W rosyjskim państwowym rejestrze wodnym uznaje się, że Wituszka (Jorft) ma źródła w obwodzie królewieckim[13], a Ławia, czyli dawny Lauter, jest jej dopływem[14].
W górnym biegu, przepływając częściowo przez torfowiska, wody Ławty przybierają okresowo barwę brunatną. Struga jest odbiornikiem oczyszczalni ścieków komunalnych w Zagajach, a jej zlewnia zbiera wody z rolniczo wykorzystywanych ziem gminy Lelkowo w powiecie braniewskim[1].
W 2003 według ówczesnych kryteriów wody Ławty nie spełniały norm żadnej klasy czystości, ze względu na przekroczenie norm sanitarnych i zawartości fosforu w odcinku górnym i tlenu w odcinku dolnym[15]. W 2006 r. stan ekologiczny wód strugi klasyfikowano jako słaby. Zadecydowały o tym wskaźniki dotyczących zawartości węgla organicznego i utlenialności, jak również przekroczenie norm dla niektórych form azotu, a w górnym odcinku także fosforu. Jakość wód na odcinku bezpośrednio poniżej oczyszczalni w Zagajach dyskwalifikowała strugę także ze względu na stan sanitarny[1]. Według badań monitoringowych z roku 2018 stan ekologiczny w okolicach Mędrzyk był umiarkowany, o czym zadecydował umiarkowany stan makrozoobentosu i przekroczenie norm dla niektórych wskaźników dotyczących zawartości węgla organicznego i utlenialności. Pozostałe wskaźniki fizykochemiczne i biologiczne osiągały stan dobry lub bardzo dobry. Spośród badanych substancji priorytetowych normy dobrego stanu chemicznego przekroczyło stężenie benzo(a)pirenu[16].
W okolicach Mędrzyk w ichtiofaunie dominuje cierniczek północny. Licznie występują też śliz i słonecznica. Rzadsza jest płoć, a jeszcze rzadsze strzebla potokowa, okoń i piskorz. Roślinność w tym miejscu pokrywa ponad połowę powierzchni koryta[3].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
