Ekonomika i polityka w epoce dyktatury proletariatu (1919)
- Socjalizm – to zniesienie klas.
- Teoretycznie nie ulega wątpliwości, że między kapitalizmem i komunizmem rozciąga się pewien okres przejściowy. Okres ten nie może nie łączyć w sobie cech lub właściwości obu tych ustrojów gospodarki społecznej. Ten okres przejściowy nie może nie być okresem walki między umierającym kapitalizmem a rodzącym się komunizmem – albo innymi słowy: między pokonanym, lecz nie unicestwionym kapitalizmem a komunizmem już narodzonym, ale jeszcze zupełnie słabym.
Zadania rewolucji
(w: Dzieła wybrane, t. 3)
- Głównym warunkiem demokratycznego pokoju jest wyrzeczenie się aneksyj (zaborów) – nie w tym niesłusznym sensie, że wszystkim państwom zwraca się to, co utraciły, lecz w tym jedynym słusznym sensie, że każda narodowość, bez żadnego wyjątku, i w Europie, i w koloniach, uzyskuje wolność i możność samodzielnego zadecydowania, czy tworzy państwo odrębne, czy też wchodzi w skład jakiegoś innego państwa.
- Jedynie ten rząd [rząd radziecki] może utworzyć komisję w celu przeprowadzenia wyczerpującego i publicznego dochodzenia w sprawie korniłowców, jak również we wszystkich innych, choćby wytoczonych przez burżuazję sprawach – i partia bolszewików ze swej strony wezwała by robotników do zupełnego posłuszeństwa tylko takiej komisji i do współdziałania z nią.
- Niezbędna jest bezzwłoczna nacjonalizacja banków i instytucji ubezpieczeniowych, jak również ważniejszych gałęzi przemysłu (…) wraz z bezwarunkowym zniesieniem tajemnicy handlowej i z ustanowieniem stałego nadzoru ze strony robotników i chłopów nad znikomą garstką kapitalistów bogacących się na dostawach skarbowych i uchylających od obowiązku składania sprawozdań i od sprawiedliwego opodatkowania ich zysków i majątków.
- Żeby przezwyciężyć opór kapitalistów wobec programu Rad, wystarczy nadzór ze strony robotników i chłopów nad wyzyskiwaczami i takie kary wobec opornych, jak konfiskata całego majątku połączona z krótkotrwałym aresztem.
Zadania związków młodzieży (1920)
- A czym są w ogóle klasy? Tym, co pozwala jednej części społeczeństwa przywłaszczać sobie cudzą pracę.
- Ale czy istnieje moralność komunistyczna? Czy istnieją nakazy moralności komunistycznej? Oczywiście tak. Często przedstawia się sprawę w ten sposób, że nie mamy swojej moralności, i bardzo często burżuazja oskarża nas o to, że my, komuniści, negujemy wszelką moralność. To zabieg polegający na manipulowaniu pojęciami, to sypanie piasku w oczy robotnikom i chłopom.
- Jedna z największych bied i plag, jakie pozostały nam po dawnym społeczeństwie kapitalistycznym – to całkowita przepaść między książką a praktyką życia, mieliśmy bowiem książki, w których wszystko było przedstawione w jak najlepszym świetle, a książki te w większości wypadków były najohydniejszym, najobłudniejszym łgarstwem które w fałszywych barwach malowało nam społeczeństwo kapitalistyczne.
- Komunista – to słowo łacińskie. Communis – znaczy wspólny. Społeczeństwo komunistyczne oznacza, że wszystko jest wspólne: ziemia, fabryki, wspólna praca – oto czym jest komunizm.
- Moralność komunistyczna – to taka moralność, która służy tej walce, która jednoczy ludzi pracy przeciwko wszelkiemu wyzyskowi, przeciwko wszelkiej drobnej własności, albowiem drobna własność oddaje w ręce jednej osoby to, co stworzone zostało pracą całego społeczeństwa.
Inne
- Bolszewizm wyrósł, ukształtował się i zahartował w długoletniej walce przeciwko drobnomieszczańskiej rewolucyjności, która trąci anarchizmem.
- Źródło: Dzieła, Warszawa 1955
- Błędem jest brać pod uwagę tylko ludzi wybieranych, tylko organizatorów, administratorów i in. Bądź co bądź ci wybitniejsi ludzie stanowią mniejszość. Trzeba brać pod uwagę szeregowców, masy.
- Źródło: Raz jeszcze o związkach zawodowych, o chwili bieżącej oraz o błędach towarzyszy Trockiego i Bucharina, 1921
- Do polityki i do partyj zastosować można – z odpowiednimi zmianami – to, co dotyczy poszczególnych ludzi. Nie ten jest mądry, kto nie popełnia błędów. Takich ludzi nie ma i być nie może. Mądry jest ten, kto popełnia błędy nie bardzo istotne i kto potrafi je łatwo i szybko naprawiać.
- Źródło: Dziecięca choroba „lewicowości” w komunizmie, Książka i Wiedza, Warszawa 1949, s. 22.
- „Jakobini” XX wieku nie skazaliby na gilotynę tych kapitalistów – podążać za dobrym przykładem nie znaczy kopiować go. Wystarczyłoby aresztować od pięćdziesięciu do stu magnatów finansowych i grubych ryb, głównych rycerzy defraudacji i kradzieży za pomocą banków. Wystarczyłoby aresztować ich na kilka tygodni, aby ujawnić ich oszustwa i pokazać wszystkim wyzyskiwanym ludziom „kto potrzebuje wojny”. Po ukazaniu oszustw bankowych magnatów, moglibyśmy ich wypuścić, aby banki, kapitalistyczne syndykaty i wszyscy ich zleceniobiorcy „pracowali” dla rządu pod kontrolą robotników.
- Źródło: Wrogowie ludu, 1917
- Klasa robotnicza nie może urzeczywistnić swego ogólnoświatowego celu rewolucyjnego nie prowadząc bezlitosnej walki z tym renegactwem, brakiem charakteru, wysługiwaniem się oportunizmowi i bezprzykładnym teoretycznym wulgaryzowaniem marksizmu. Kautskizm to nie przypadek, lecz społeczny wytwór przeciwieństw II Międzynarodówki, połączenia wierności marksizmowi w słowach z podporządkowaniem się oportunizmowi w czynach.
- Źródło: Socjalizm a wojna, 1915
- Nasz kodeks moralny jest absolutnie nowy. (…) nam wszystko wolno, ponieważ jako pierwsi na świecie wyciągamy miecz nie w celu zniewolenia, lecz w imię wolności i wyzwolenia spod ucisku.
- Źródło: Krasnyj miecz, 18 sierpnia 1919, cyt. za: Roman Bäcker, Policja polityczna w: Totalitaryzm. Geneza. Istota. Upadek, Toruń 1992
- Zobacz też: wolność
- Oczyszczać partię uwzględniając wskazania bezpartyjnych ludzi pracy – to wielka rzecz. Da nam to poważne wyniki. Uczyni to partię awangardą klasy znacznie silniejszą niż poprzednio, awangardą mocniej związaną z klasą, awangardą mającą większe możliwości prowadzenia klasy do zwycięstwa wśród mnóstwa trudności i niebezpieczeństw.
- Źródło: O czystce partii, 1921
- Państwo – aparat do systematycznego stosowania gwałtu i podporządkowywania ludzi gwałtowi.
- Państwo jest silne wówczas, kiedy masy o wszystkim wiedzą, o wszystkim mogą wydać sąd i wszystko czynią świadomie.
- Źródło: Dzieła, t. 26, Warszawa 1956, s. 257, cyt. za: Marian Niezgoda, Andrzej Szumakowicz, Masowy przekaz a komunikacja społeczna, „Zeszyty Prasoznawcze” nr I (95), r. XXIV, Kraków 1983
- Państwo to specjalna organizacja siły, przemocy w celu uciskania jakiejś klasy.
- Źródło: Państwo i rewolucja, 1917
- Religia to rodzaj duchowego alkoholu, w którym niewolnicy kapitału topią swoje człowieczeństwo i pragnienie lepszego życia.
- Źródło: Socjalizm a religia
- Rewolucja burżuazyjna – to taka rewolucja, która nie wychodzi poza ramy burżuazyjnego, czyli kapitalistycznego ustroju społeczno-ekonomicznego. Rewolucja burżuazyjna wyraża potrzeby rozwoju kapitalizmu, nie tylko nie burząc jego podstaw, lecz przeciwnie, rozszerzając je i pogłębiając.
- Źródło: Dwie taktyki socjaldemokracji w rewolucji demokratycznej, Dzieła wybrane, tom 1, Moskwa 1948, s. 575.
- Rozwija się przy tym i u nas, jak we wszystkich innych krajach, reklama przedwyborcza, absolutnie nie przebierająca w środkach. Wszystkie partie burżuazyjne, czyli takie, które bronią ekonomicznych przywilejów kapitalistów, reklamują się zupełnie tak samo, jak poszczególni kapitaliści reklamują swe towary.
- Źródło: Partie polityczne w Rosji w: Dzieła wybrane, tom 1, Moskwa 1948, s. 760; wydrukowano w gazecie „Niewskaja Zwiezda”, 10 maja 1912
- Socjalizm to nic innego jak państwowy monopol kapitalistyczny stworzony dla korzyści wszystkich ludzi.
- Stany Zjednoczone świata (a nie Europy) są tą formą państwową zjednoczenia i wolności narodów, którą wiążemy z socjalizmem – dopóki całkowite zwycięstwo komunizmu nie doprowadzi do ostatecznego zniknięcia wszelakiego, a więc również demokratycznego, państwa.
- Źródło: O prawie narodów do samookreślenia, Dzieła wybrane w: tom 1, Moskwa 1948, s. 808.
- Tylko ten nie popełnia błędów, kto nic nie robi.
- Źródło: O znaczeniu wojującego materializmu, 1922
- Wyobrażam sobie, że kiedy odniesiemy zwycięstwo w skali światowej, zbudujemy ze złota ustępy publiczne na ulicach kilku największych miast świata. Byłby to „najsprawiedliwszy”, najbardziej pouczający i poglądowo zademonstrowany sposób użycia złota dla tych pokoleń, które nie zapomniały, że w walce o złoto wymordowano dziesięć milionów ludzi i okaleczono trzydzieści milionów w „wielkiej wyzwoleńczej” wojnie lat 1914–1918, w wojnie, która rozstrzygnąć miała doniosły problem: który pokój jest gorszy – brzeski czy wersalski; w walce o to złoto czyni się na pewno przygotowania do wymordowania dwudziestu milionów ludzi i okaleczenia sześćdziesięciu milionów w wojnie, która wybuchnie gdzieś około 1925 czy 1928 roku i toczyć się będzie między Japonią i Ameryką, albo między Anglią i Ameryką, albo też między innymi mocarstwami
- Źródło: O znaczeniu złota obecnie i po całkowitym zwycięstwie socjalizmu w: Dzieła, t. 33, Warszawa 1957, s. 105.