pomarańcza

pomarańcza (język polski)

pomarańcza (1.1)

pomarańcza (1.2)

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˌpɔ̃maˈrãj̃n͇t͡ʃa], AS: [põmarãĩ ̯ṇča], zjawiska fonetyczne: nazal.• rozs. artyk.• akc. pob.

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	pomarańcza	pomarańcze
dopełniacz	pomarańczy	pomarańczy / pomarańcz[2]
celownik	pomarańczy	pomarańczom
biernik	pomarańczę	pomarańcze
narzędnik	pomarańczą	pomarańczami
miejscownik	pomarańczy	pomarańczach
wołacz	pomarańczo	pomarańcze

(1.1) spoż. kulin. owoc cytrusowy o pomarańczowej skórce

(1.2) bot. drzewo, którego owocem jest pomarańcza (1.1); zob. też pomarańcza w Wikipedii

(1.3) daw. środ. polit. bomba^[1]

odmiana:

(1.1-2)

 

przykłady:

(1.1) Kupiłem na rynku dwie pomarańcze.

(1.2) W Grecji pomarańcze owocują zwykle w grudniu.

składnia:

kolokacje:

(1.1) zrywać / jeść / obierać / wyciskać / kroić / dzielić pomarańczę • sok / napój / dżem z pomarańczy • cząstka / miąższ / skórka pomarańczy

(1.2) hodować / pielęgnować / obrywać pomarańczę • plantacja / drzewo / drzewko / gaj pomarańczy • kwitnąca / owocująca pomarańcza

synonimy:

(1.1-2) przest. apelcyna, apelzyna; gw. podmurajec, podmuraniec, pomaraniec, pomeraniec; gw. (Górny Śląsk) apluzina, apfelzina, apluzyna

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) owoc, cytrus, owoc cytrusowy, jagoda

(1.2) drzewo, cytrus, roślina cytrusowa, drzewo cytrusowe

hiponimy:

(1.1) bergamota, bergamotka, pomarańcza chińska, pomelo

(1.2) bergamota, bergamotka, pomarańcza chińska, pomelo

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. pomarańcz mrz, pomarańczarnia ż, pomarańczówka ż, pomarańczarka ż, pomarańczowienie n

zdrobn. pomarańczka ż

czas. pomarańczowieć ndk.

przym. pomarańczowy, pomarańczowawy

przysł. pomarańczowo

związki frazeologiczne:

mechaniczna pomarańcza

etymologia:

daw. wł. pomarancia < wł. pomo + arancia^[2][3]

uwagi:

niepoprawna forma mianownika liczby pojedynczej (1.1): „ten pomarańcz”^[4]

zobacz też: Indeks:Polski - Owoce

tłumaczenia:

(1.3) zobacz listę tłumaczeń w haśle: bomba

• angielski: (1.1) orange; (1.2) orange
• arabski: (1.1) برتقال
• baskijski: (1.1) laranja; (1.2) laranjondo
• białoruski: (1.1) апельсін m; (1.2) апельсін m
• białoruski (taraszkiewica): (1.1) апэльсін m; (1.2) апэльсін m
• bułgarski: (1.1) портокал
• chorwacki: (1.1) naranča ż
• czeski: (1.1) pomeranč m
• duński: (1.1) appelsin w
• esperanto: (1.1) oranĝo; (1.2) oranĝujo, oranĝarbo
• estoński: (1.1) apelsin; (1.2) apelsinipuu
• fiński: (1.1) appelsiini; (1.2) appelsiinipuu
• francuski: (1.1) orange ż; (1.2) oranger m
• grenlandzki: (1.1) appelsiina
• hebrajski: (1.1) תפוז m (tapuz)
• hiszpański: (1.1) naranja ż; (1.2) naranjo m
• islandzki: (1.1) appelsína ż
• jidysz: (1.1) מאַראַנץ m (maranc)
• joruba: (1.1) ọsan
• kabowerdeński: (1.1) laránxa
• kaszubski: (1.1) apfelzyna ż, pòmarańczka ż
• kataloński: (1.1) taronja ż
• koreański: (1.1) 오렌지
• litewski: (1.1) apelsinas m
• macedoński: (1.1) портокал
• nahuatl klasyczny: (1.1) naranjaxocotl
• nahuatl ze wschodniej Huasteki: (1.1) alaxox
• nahuatl z zachodniej Huasteki: (1.1) lalax
• niderlandzki: (1.1) sinaasappel, (Belgia) appelsien
• niemiecki: (1.1) Orange ż, Apfelsine ż
• norweski (bokmål): (1.1) appelsin m
• nowogrecki: (1.1) πορτοκάλι n; (1.2) πορτοκαλιά ż
• nowopruski: (1.1) appelzini ż
• ormiański: (1.1) նարինջ
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)
• portugalski: (1.1) laranja ż
• rosyjski: (1.1) апельсин m; (1.2) апельсин m
• sanskryt: (1.1) पिच्छिल; (1.2) नारङ्ग
• słowacki: (1.1) pomaranč m
• słoweński: (1.1) pomaranča ż, oranža ż; (1.2) pomaranča ż
• suahili: (1.1) chungwa
• szwedzki: (1.1) apelsin w; (1.2) apelsinträd n
• tybetański: (1.1) ཚ་ལུ་མ
• wepski: (1.1) apel'sin; (1.2) apel'sinpu
• węgierski: (1.1) narancs; (1.2) narancs
• wilamowski: (1.1) pömaranć ż, pomarańć ż, pomȧrȧńć ż
• włoski: (1.1) arancia ż; (1.2) arancio m

źródła:

1. Mieczysław Karaś, Kilka uwag o polskiej gwarze partyjnej przed pierwszą wojną światową, „Język Polski” nr 1/1951, s. 20.
2.  Hasło „pomarańcza” w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
3. Hasło „pomarańcza” w: Słownik wyrazów obcych, Wydawnictwo Naukowe PWN, wyd. 1995 i nn.
4. Jan Miodek, Rozmyślajcie nad mową!, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, s. 8.