ołtarz
Z Wikisłownika, wolnego słownika
2.JPG)
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
| przypadek | liczba pojedyncza | liczba mnoga |
|---|---|---|
| mianownik | ołtarz | ołtarze |
| dopełniacz | ołtarza | ołtarzy / rzad. ołtarzów[1][2] |
| celownik | ołtarzowi | ołtarzom |
| biernik | ołtarz | ołtarze |
| narzędnik | ołtarzem | ołtarzami |
| miejscownik | ołtarzu | ołtarzach |
| wołacz | ołtarzu | ołtarze |
- (1.1) rel. stół lub podwyższenie, na którym składa się ofiarę bogu lub bóstwu; zob. też ołtarz w Wikipedii
- (1.2) właśc. nastawa ołtarzowa, dekoracja za ołtarzem (1.1)
- odmiana:
- (1.1-2)
- przykłady:
- (1.1) Kapłan w natchnieniu podszedł do ołtarza.
- (1.1) Wybrano trzystu spośród pojmanych (…) i złożono ich w dniu id marcowych jako krwawe ofiary na ołtarzu wzniesionym ku czci boskiego Juliusza.[3]
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) ołtarz ofiarny • wynosić na ołtarze
- synonimy:
- (1.1) gw.[4] ółtarz, oltarz, óltarz, ontarz
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. Ołtarz m, Ołtarzew m
- przym. ołtarzowy
- związki frazeologiczne:
- iść do ołtarza • sojusz ołtarza i tronu • zaciągnąć do ołtarza
- etymologia:
- (1.1) st.pol. ałtarz[4] < czes. oltář < łac. altāre[5] < łac. altus → wysoki
- uwagi:
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) altar
- baskijski: (1.1) aldare
- białoruski: (1.1) алтар m
- bułgarski: (1.1) олтар m
- chorwacki: (1.1) oltar m
- czeski: (1.1) oltář m
- duński: (1.1) alter n; (1.2) alter n
- esperanto: (1.1) altaro
- francuski: (1.1) autel m
- galicyjski: (1.1) ara
- hiszpański: (1.1) altar m
- islandzki: (1.1) altari n
- jidysz: (1.1) אַלטאַר m (altar), מזבח m (mizbejech)
- karaimski: (1.1) мизбах
- kataloński: (1.1) ara ż, altar m
- łaciński: (1.1) altaria n lm, ara ż
- maltański: (1.1) altar m
- niemiecki: (1.1) Altar m
- norweski (bokmål): (1.1) alter n
- nowogrecki: (1.1) βωμός m
- nowopruski: (1.1) altāri ż
- rosyjski: (1.1) алтарь m
- rumuński: (1.1) jărtăvnic
- słowacki: (1.1) oltár
- słoweński: (1.1) oltar
- staroegipski: (1.1)
(ḫꜣwt), 
(ḫꜣwt) - szwabski: (1.1) Aldaar m
- szwedzki: (1.1) altare n
- tuvalu: (1.1) fatafaitaulaga
- tybetański: (1.1) མཆོད་སྟེགས
- ukraiński: (1.1) вівтар m
- węgierski: (1.1) oltár
- wilamowski: (1.1) ełter m
- włoski: (1.1) altare m
- źródła:
- Hasło „ołtarz” w: Słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Witold Doroszewski, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980, ISBN 83-01-03811-X, s. 457.
Hasło „ołtarz” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.- Swetoniusz: Żywoty Cezarów. Żywot Augusta, 15,2
- Maria Biolik, Cechy fonetyczne gwary warmińskiej w „Kiermasach na Warmii” Walentego Barczewskiego, w: Socjolekt, idiolekt, idiostyl. Historia i współczesność pod red. Urszuli Sokólskiej, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2017, s. 37.
- Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, PWN, Warszawa 2002, s. 30.
