kołek

kołek (język polski)

kołki (1.5)

wymowa:

​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	kołek	kołki
dopełniacz	kołka	kołków
celownik	kołkowi	kołkom
biernik	kołek	kołki
narzędnik	kołkiem	kołkami
miejscownik	kołku	kołkach
wołacz	kołku	kołki

(1.1) ociosany kawałek drewna o podłużnej formie

(1.2) mech. wyszlifowany sworzeń

(1.3) bud. drewniany lub plastikowy walec wciskany do ściany, w który wkręcana jest śruba

(1.4) pot. tępak, głupek

(1.5) muz. walec naciągający struny w instrumentach

(1.6) rzem. szewski gwóźdź

(1.7) żegl. pręt do nakręcania lin

(1.8) gw. (Mazury) kołowrotek^[1]

odmiana:

(1.1)

 

przykłady:

(1.1) Wrzucił do ogniska długo i namiętnie strugany kołek i podniósł głowę^[2].

(1.1) Brał ze sobą naszego Burka, wbijał kołek w ziemię i przywiązywał zwierzaka, żeby go pilnował przed handlarzami dusz^[3].

(1.1) Czemu stoisz jak kołek! Zabierz stąd więźnia!^[4]

(1.3) W żelbet takiego kołka nie wbijesz. No nie, ale takie kołki tynkowe, no^[5].

(1.4) Dać takiemu kołkowi trochę władzy i strach się bać^[6].

(1.5) Jeden z kołków przeciągnął strunę, ta nie zdzierżyła, wyrwała kołek i zaczęła walić nim w ramę, na to młoteczki odpowiedziały waleniem w struny^[7].

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. kołeczek mrz, kół mrz

przym. kołkowy

czas. kołowacieć

związki frazeologiczne:

(1.1) ciosać kołki na głowie • sam jak kołek w płocie • stać jak kołek

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

(1.4) zobacz listę tłumaczeń w haśle: tępak

(1.8) zobacz listę tłumaczeń w haśle: kołowrotek

• angielski: (1.3) dowel; (1.5) peg
• estoński: (1.1) vai, teivas; (1.3) tüübel; (1.4) puupea; (1.5) virbel; (1.6) pinn, kingsepanael; (1.7) pinn
• kataloński: (1.1) estaca ż
• łaciński: (1.1) subscus ż
• niemiecki: (1.3) Dübel m
• rosyjski: (1.1) кол m; (1.3) дюбель m
• ukraiński: (1.1) кілок m; (1.3) дюбель m; (1.5) кілок m
• włoski: (1.1) piolo m, paletto m; (1.3) cavicchio m; (1.5) bischero m, pirolo m

źródła:

1. Bajka o złotym warkoczu, zapisała Wanda Pomianowska, w: Z gwary warmińskiej i mazurskiej, „Poradnik Językowy” nr 7/1951, s. 27.
2. Chrzest ognia, Andrzej Sapkowski, 2001 w: Korpus języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
3. Półbaśnie, Tadeusz Nowak, 1976 w: Korpus języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
4. Święty miecz, Jan Dobraczyński, 1957 w: Korpus języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
5. Krzysiek, 2003 w: Korpus języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
6. Z Internetu, twitter.com.
7. Telefony z Eufonii. Felietony wygłaszane 1991-1992 w Programie II Polskiego Radia, Jerzy Bilica, 1995 w: Korpus języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.