- wymowa:
- IPA: [dat͡ɕ], AS: [dać] ?/i
- znaczenia:
czasownik przechodni dokonany (ndk. dawać)
- (1.1) wręczyć, ofiarować coś (także przenośnie) komuś
- (1.2) pozwolić, umożliwić coś
czasownik nieprzechodni dokonany (ndk. dawać)
- (2.1) pot. o kobiecie: umożliwić odbycie z sobą stosunku seksualnego, por. dać dupy
czasownik zwrotny dokonany dać się (ndk. dawać się)
Więcej informacji forma, liczba pojedyncza ...
forma | liczba pojedyncza | liczba mnoga |
---|
1. os. | 2. os. | 3. os. | 1. os. | 2. os. | 3. os. |
---|
bezokolicznik | dać |
---|
czas przyszły prosty | dam | dasz | da | damy | dacie | dadzą |
---|
czas przeszły | m | dałem | dałeś | dał | daliśmy | daliście | dali |
---|
ż | dałam | dałaś | dała | dałyśmy | dałyście | dały |
---|
n | dałom | dałoś | dało |
---|
tryb rozkazujący | niech dam | daj | niech da | dajmy | dajcie | niech dadzą |
---|
pozostałe formy |
---|
czas zaprzeszły | m | dałem był | dałeś był | dał był | daliśmy byli | daliście byli | dali byli |
---|
ż | dałam była | dałaś była | dała była | dałyśmy były | dałyście były | dały były |
---|
n | dałom było | dałoś było | dało było |
---|
forma bezosobowa czasu przeszłego | dano |
---|
tryb przypuszczający | m | dałbym, byłbym dał | dałbyś, byłbyś dał | dałby, byłby dał | dalibyśmy, bylibyśmy dali | dalibyście, bylibyście dali | daliby, byliby dali |
---|
ż | dałabym, byłabym dała | dałabyś, byłabyś dała | dałaby, byłaby dała | dałybyśmy, byłybyśmy dały | dałybyście, byłybyście dały | dałyby, byłyby dały |
---|
n | dałobym, byłobym dało | dałobyś, byłobyś dało | dałoby, byłoby dało |
---|
imiesłów przymiotnikowy przeszły | m | dany, niedany | dani, niedani |
---|
ż | dana, niedana | dane, niedane |
---|
n | dane, niedane |
---|
imiesłów przysłówkowy uprzedni | dawszy |
---|
rzeczownik odczasownikowy | danie, niedanie |
---|
|
Zamknij
Więcej informacji forma, liczba pojedyncza ...
forma | liczba pojedyncza | liczba mnoga |
---|
1. os. | 2. os. | 3. os. | 1. os. | 2. os. | 3. os. |
---|
bezokolicznik | dać |
---|
czas przyszły prosty | dam | dasz | da | damy | dacie | dadzą |
---|
czas przeszły | m | dałem | dałeś | dał | daliśmy | daliście | dali |
---|
ż | dałam | dałaś | dała | dałyśmy | dałyście | dały |
---|
n | dałom | dałoś | dało |
---|
tryb rozkazujący | niech dam | daj | niech da | dajmy | dajcie | niech dadzą |
---|
pozostałe formy |
---|
czas zaprzeszły | m | dałem był | dałeś był | dał był | daliśmy byli | daliście byli | dali byli |
---|
ż | dałam była | dałaś była | dała była | dałyśmy były | dałyście były | dały były |
---|
n | dałom było | dałoś było | dało było |
---|
forma bezosobowa czasu przeszłego | dano |
---|
tryb przypuszczający | m | dałbym, byłbym dał | dałbyś, byłbyś dał | dałby, byłby dał | dalibyśmy, bylibyśmy dali | dalibyście, bylibyście dali | daliby, byliby dali |
---|
ż | dałabym, byłabym dała | dałabyś, byłabyś dała | dałaby, byłaby dała | dałybyśmy, byłybyśmy dały | dałybyście, byłybyście dały | dałyby, byłyby dały |
---|
n | dałobym, byłobym dało | dałobyś, byłobyś dało | dałoby, byłoby dało |
---|
imiesłów przysłówkowy uprzedni | dawszy |
---|
rzeczownik odczasownikowy | danie, niedanie |
---|
|
Zamknij
Więcej informacji forma, liczba pojedyncza ...
forma | liczba pojedyncza | liczba mnoga |
---|
1. os. | 2. os. | 3. os. | 1. os. | 2. os. | 3. os. |
---|
bezokolicznik | dać się |
---|
czas przyszły prosty | dam się | dasz się | da się | damy się | dacie się | dadzą się |
---|
czas przeszły | m | dałem się | dałeś się | dał się | daliśmy się | daliście się | dali się |
---|
ż | dałam się | dałaś się | dała się | dałyśmy się | dałyście się | dały się |
---|
n | dałom się | dałoś się | dało się |
---|
tryb rozkazujący | niech się dam | daj się | niech się da | dajmy się | dajcie się | niech się dadzą |
---|
pozostałe formy |
---|
czas zaprzeszły | m | dałem się był | dałeś się był | dał się był | daliśmy się byli | daliście się byli | dali się byli |
---|
ż | dałam się była | dałaś się była | dała się była | dałyśmy się były | dałyście się były | dały się były |
---|
n | dałom się było | dałoś się było | dało się było |
---|
forma bezosobowa czasu przeszłego | dano się |
---|
tryb przypuszczający | m | dałbym się, byłbym się dał | dałbyś się, byłbyś się dał | dałby się, byłby się dał | dalibyśmy się, bylibyśmy się dali | dalibyście się, bylibyście się dali | daliby się, byliby się dali |
---|
ż | dałabym się, byłabym się dała | dałabyś się, byłabyś się dała | dałaby się, byłaby się dała | dałybyśmy się, byłybyśmy się dały | dałybyście się, byłybyście się dały | dałyby się, byłyby się dały |
---|
n | dałobym się, byłobym się dało | dałobyś się, byłobyś się dało | dałoby się, byłoby się dało |
---|
imiesłów przymiotnikowy przeszły | m | dany, niedany | dani, niedani |
---|
ż | dana, niedana | dane, niedane |
---|
n | dane, niedane |
---|
imiesłów przysłówkowy uprzedni | dawszy się |
---|
rzeczownik odczasownikowy | danie się, niedanie się |
---|
|
Zamknij
- (3.1) umożliwić komuś pokonanie się lub oszukanie
- (3.2) być możliwym do wykonania
- odmiana:
- (1.1-2) koniugacja I
- (2.1) koniugacja I
- (3.1-2) koniugacja I
- przykłady:
- (1.1) Tata dał mi na urodziny kolejkę elektryczną.
- (1.2) Poszedłem do urzędu, ale nie dali mi nic powiedzieć, tylko od razu wysłali do innego biura.
- (2.1) Wszyscy we wsi wiedzą, że Czesia chętnie da każdemu.
- (3.1) Było ciężko, ale nie daliśmy się.
- (3.2) Zobaczę, co się da z tym zrobić.
- składnia:
- (1.1-2) dać + B. + C. • nie dać + D. + C.
- (2.1) dać + C.
- kolokacje:
- (1.1) dać prezent / radę / kwiaty / długopis / samochód / posadę komuś • dać córkę za żonę komuś
- (1.2) dać komuś coś zrobić
- synonimy:
- (1.1) wręczyć, darować, użyczyć, przekazać, obdarować
- (1.2) pozwolić, zezwolić, umożliwić
- (2.1) puścić się
- antonimy:
- (1.1) oddać, zabrać
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. podanie n, danie n, dawanie n, dawca m, dawczyni ż, wydawka ż, podawanie n, rozdanie n
- czas. dawać, zdawać, dodać dk., dodawać ndk., oddać dk., oddawać ndk., podać dk., podawać ndk.
- przym. podawczy
- związki frazeologiczne:
- ciemno, choć w pysk daj • dać arbuza • dać ciała • dać dyla • wulg. dać dupy • dać drapaka • dać szkołę • dać kosza / dać czarną polewkę • dać plamę • dać po garach • dać po hamulcach • dać spokój / dać sobie spokój • dać sobie siana / dać se siana • dać w łapę • dać w palnik • dać wolną rękę • dać wyraz • dać znać • dać radę • osiołkowi w żłoby dano • pies nie weźmie, jak suka nie da
- etymologia:
- prasł. *dàti < prabałtosł. *doʔ- < praindoeur. *deh₃-[1]
- uwagi:
- tłumaczenia:
- albański: (1.1) jap
- amharski: (1.1) መስጠት
- angielski: (1.1) give; (1.2) allow, let; (3.1) give in, give up, surrender; (3.2) can
- arabski: (1.1) أعطى
- asamski: (1.1) দিয়া
- baskijski: (1.1) eman
- bhodźpuri: (1.1) देना
- białoruski: (1.1) даць
- bułgarski: (1.1) дам; (1.2) дам, позволя, разреша, оставя; (2.1) пусна; (3.1) дам се, откажа се; (3.2) може
- chiński standardowy: (1.1) 给 (gěi), 送 (sòng); (1.2) 放 (fàng), 交给 (jiāogěi)
- chorwacki: (1.1) dati
- czeski: (1.1) dát; (1.2) dovolit, umožnit; (2.1) dát; (3.2) dát se
- dolnołużycki: (1.1) daś
- duński: (1.1) give; (1.2) tillade, lade
- elfdalski: (1.1) djävå
- esperanto: (1.1) doni; (1.2) permesi, ebligi, lasi; (3.2) ebli, esti eble
- estoński: (1.1) andma
- fiński: (1.1) antaa; (1.2) antaa
- francuski: (1.1) donner, offrir; (1.2) laisser; (3.1) renoncer
- friulski: (1.1) dâ; (1.2) dâ
- gudźarati: (1.1) આપવું (āpavuṁ)
- hiszpański: (1.1) dar; (1.2) dejar
- ido: (1.1) donar
- islandzki: (1.1) gefa
- japoński: (1.1) 上げる, やる
- jidysz: (1.1) געבן (gebn); (1.2) לאָזן (lozn); (3.2) לאָזן זיך (lozn zich)
- kaszubski: (1.1) dac
- ladino: (1.1) דאר
- łaciński: (1.1) do
- macedoński: (1.1) даде; (1.2) даде, дозволи, допушти; (3.1) се даде
- manx: (1.1) cur, coyrt
- niderlandzki: (1.1) geven
- niemiecki: (1.1) geben; (3.1) sich unterkriegen lassen; (3.2) sich lassen
- norweski (bokmål): gi
- nowogrecki: (1.1) δίνω; (1.2) αφήνω
- portugalski: (1.1) dar, oferecer; (1.2) permitir, deixar
- rosyjski: (1.1) дать; (1.2) дать; (2.1) дать; (3.1) удаться; (3.2) удаться, получиться
- serbski: (1.1) дати (dati)
- slovio: (1.1) dat (дат)
- słowacki: (1.1) dať; (1.2) dať, dovoliť, pripustiť, umožniť, nechať; (3.1) dať sa, podvoliť sa, poddať sa; (3.2) dať sa
- słoweński: (1.1) dati
- starofryzyjski: (1.1) ieva
- staroirlandzki: (1.1) do·beir
- staropruski: (1.1) dāt
- szwedzki: (1.1) ge, skänka; (1.2) tillåta
- tetum: (1.1) fó
- turecki: (1.1) vermek
- ukraiński: (1.1) дати
- wilamowski: (1.1) gaan, gān, gaon
- włoski: (1.1) dare; (1.2) lasciare, permettere; (3.1) rinunciare
- źródła:
Hasło „dàti” w: Rick Derksen, Etymological dictionary of the Slavic inherited lexicon, Brill, Leiden 2008, ISBN 978-90-04-15504-6, s. 96.