kierowca

kierowca (język polski)

kierowca (1.1)

wymowa:

IPA: [cɛˈrɔft͡sa], AS: [ḱerofca], zjawiska fonetyczne: zmięk.• utr. dźw. ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	kierowca	kierowcy
dopełniacz	kierowcy	kierowców
celownik	kierowcy	kierowcom
biernik	kierowcę	kierowców
narzędnik	kierowcą	kierowcami
miejscownik	kierowcy	kierowcach
wołacz	kierowco	kierowcy

(1.1) osoba kierująca pojazdem (mężczyzna lub kobieta)

odmiana:

(1.1)

 

przykłady:

(1.1) Nietrzeźwy kierowca powiedział policjantowi, że piwo to nie alkohol.

(1.1) To brawura kierowcy zabiła tyle osób.

(1.1) Kto jest kierowcą tamtego samochodu?

(1.1) Kierowco, uważaj na drodze!^[1]

(1.1) Kierowcy denerwowali się stojąc w korku.

(1.1) Święty Krzysztof jest patronem kierowców, przewoźników i podróżników.

składnia:

kolokacje:

synonimy:

(1.1) kierujący, kierująca, szofer

antonimy:

(1.1) pasażer

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. kierowanie n, kierunek m, kierownik m, kierowniczka ż, kierownikowa ż, kierujący m, kierująca ż, kierownica ż, kierownictwo n, skierowanie n

czas. kierować, nakierowywać ndk., nakierować dk., wykierowywać ndk., wykierować dk., przekierowywać ndk., przekierować dk., skierować dk.

przym. kierowniczy, kierunkowy

przysł. kierowniczo, kierunkowo

związki frazeologiczne:

niedzielny kierowca

etymologia:

(1.1) pol. kierować^[2]; Słowo wybrane w wyniku konkursu gazety "Lotnik i automobilista", rozstrzygniętego 25 listopada 1912. Konkurs miał na celu zastąpienie słów automobil/samochód/samojazd, szofer oraz garaż lepszymi odpowiednikami. Nie znaleziono lepszego słowa dla automobilu, zaproponowano zastąpienie szofera kierowcą, a garaż zajezdnią. Słowo "kierowca" wymyślili panowie Jan Stanisław Nakielski i Romuald Pianko^[3].

uwagi:

(1.1) por. maszynista • motorniczy • woźnica; nie mylić z: kierownica

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) driver
• arabski: (1.1) سائق, egip. arab. سواق
• baskijski: (1.1) gidari
• białoruski: (1.1) вадзіцель m, кіроўца m, шафёр m
• bułgarski: (1.1) водач m, шофьор m
• chorwacki: (1.1) vozač m
• czeski: (1.1) řidič m
• duński: (1.1) fører w, chauffør w, bilist w, kører w
• esperanto: (1.1) kondukanto, aŭtisto
• estoński: (1.1) juht
• fiński: (1.1) kuljettaja
• francuski: (1.1) conducteur m, chauffeur m, automobiliste m
• hiszpański: (1.1) conductor m
• interlingua: (1.1) autoista, automobilista, chauffeur, conductor, guidator
• islandzki: (1.1) ökumaður
• japoński: (1.1) 運転手 (うんてんしゅ, untenshu)
• kaszubski: (1.1) szoféra m
• kataloński: (1.1) conductor m, xofer m
• litewski: (1.1) vairuotojas m
• macedoński: (1.1) возач m
• maltański: (1.1) sewwieq m
• niemiecki: (1.1) Fahrer m
• norweski (bokmål): (1.1) bilist m
• nowogrecki: (1.1) οδηγός m
• rosyjski: (1.1) водитель m
• slovio: (1.1) voditel (водител)
• słowacki: (1.1) vodič m
• słoweński: (1.1) voznik m
• szwedzki: (1.1) förare w, bilist w
• turecki: (1.1) şoför
• ukraiński: (1.1) водій m
• węgierski: (1.1) autóvezető, sofőr, vezető, járművezető
• wilamowski: (1.1) fiöerer m, fiöereryn ż
• włoski: (1.1) autista m, guidatore m

źródła:

1. Zatrzymaj się i żyj! Kierowco, uważaj na drodze! (język polski). wroclaw.naszemiasto.pl. [dostęp 1 grudnia 2012].
2. Renata Grzegorczykowa, Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe, wyd. III poprawione, Warszawa 1979, s. 21.
3. Konkurs dla automobilistów na słowa „automobil”, „garaż” i  „szofer”