chłodzić

chłodzić (język polski)

tygrys się chłodzi (2.1)

wymowa:

IPA: [ˈxwɔd͡ʑit͡ɕ], AS: [χu̯oʒ́ić], zjawiska fonetyczne: zmięk. ​^?/i

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany

(1.1) sprawiać, że coś staje się chłodniejsze

czasownik zwrotny niedokonany chłodzić się

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		chłodzić
czas teraźniejszy		chłodzę	chłodzisz	chłodzi	chłodzimy	chłodzicie	chłodzą
czas przeszły	m	chłodziłem	chłodziłeś	chłodził	chłodziliśmy	chłodziliście	chłodzili
	ż	chłodziłam	chłodziłaś	chłodziła	chłodziłyśmy	chłodziłyście	chłodziły
	n	chłodziłom	chłodziłoś	chłodziło
tryb rozkazujący		niech chłodzę	chłodź / chłódź[1]	niech chłodzi	chłodźmy / chłódźmy[1]	chłodźcie / chłódźcie[1]	niech chłodzą
pozostałe formy czas przyszły m będę chłodził, będę chłodzić będziesz chłodził, będziesz chłodzić będzie chłodził, będzie chłodzić będziemy chłodzili, będziemy chłodzić będziecie chłodzili, będziecie chłodzić będą chłodzili, będą chłodzić ż będę chłodziła, będę chłodzić będziesz chłodziła, będziesz chłodzić będzie chłodziła, będzie chłodzić będziemy chłodziły, będziemy chłodzić będziecie chłodziły, będziecie chłodzić będą chłodziły, będą chłodzić n będę chłodziło, będę chłodzić będziesz chłodziło, będziesz chłodzić będzie chłodziło, będzie chłodzić czas zaprzeszły m chłodziłem był chłodziłeś był chłodził był chłodziliśmy byli chłodziliście byli chłodzili byli ż chłodziłam była chłodziłaś była chłodziła była chłodziłyśmy były chłodziłyście były chłodziły były n chłodziłom było chłodziłoś było chłodziło było forma bezosobowa czasu przeszłego chłodzono tryb przypuszczający m chłodziłbym, byłbym chłodził chłodziłbyś, byłbyś chłodził chłodziłby, byłby chłodził chłodzilibyśmy, bylibyśmy chłodzili chłodzilibyście, bylibyście chłodzili chłodziliby, byliby chłodzili ż chłodziłabym, byłabym chłodziła chłodziłabyś, byłabyś chłodziła chłodziłaby, byłaby chłodziła chłodziłybyśmy, byłybyśmy chłodziły chłodziłybyście, byłybyście chłodziły chłodziłyby, byłyby chłodziły n chłodziłobym, byłobym chłodziło chłodziłobyś, byłobyś chłodziło chłodziłoby, byłoby chłodziło imiesłów przymiotnikowy czynny m chłodzący, niechłodzący ż chłodząca, niechłodząca chłodzące, niechłodzące n chłodzące, niechłodzące imiesłów przymiotnikowy bierny m chłodzony, niechłodzony chłodzeni, niechłodzeni ż chłodzona, niechłodzona chłodzone, niechłodzone n chłodzone, niechłodzone imiesłów przysłówkowy współczesny chłodząc, nie chłodząc rzeczownik odczasownikowy chłodzenie, niechłodzenie

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		chłodzić się
czas teraźniejszy		chłodzę się	chłodzisz się	chłodzi się	chłodzimy się	chłodzicie się	chłodzą się
czas przeszły	m	chłodziłem się	chłodziłeś się	chłodził się	chłodziliśmy się	chłodziliście się	chłodzili się
	ż	chłodziłam się	chłodziłaś się	chłodziła się	chłodziłyśmy się	chłodziłyście się	chłodziły się
	n	chłodziłom się	chłodziłoś się	chłodziło się
tryb rozkazujący		niech się chłodzę	chłodź / chłódź się	niech się chłodzi	chłodźmy / chłódźmy się	chłodźcie / chłódźcie się	niech się chłodzą
pozostałe formy czas przyszły m będę się chłodził, będę się chłodzić będziesz się chłodził, będziesz się chłodzić będzie się chłodził, będzie się chłodzić będziemy się chłodzili, będziemy się chłodzić będziecie się chłodzili, będziecie się chłodzić będą się chłodzili, będą się chłodzić ż będę się chłodziła, będę się chłodzić będziesz się chłodziła, będziesz się chłodzić będzie się chłodziła, będzie się chłodzić będziemy się chłodziły, będziemy się chłodzić będziecie się chłodziły, będziecie się chłodzić będą się chłodziły, będą się chłodzić n będę się chłodziło, będę się chłodzić będziesz się chłodziło, będziesz się chłodzić będzie się chłodziło, będzie się chłodzić czas zaprzeszły m chłodziłem się był chłodziłeś się był chłodził się był chłodziliśmy się byli chłodziliście się byli chłodzili się byli ż chłodziłam się była chłodziłaś się była chłodziła się była chłodziłyśmy się były chłodziłyście się były chłodziły się były n chłodziłom się było chłodziłoś się było chłodziło się było forma bezosobowa czasu przeszłego chłodzono się tryb przypuszczający m chłodziłbym się, byłbym się chłodził chłodziłbyś się, byłbyś się chłodził chłodziłby się, byłby się chłodził chłodzilibyśmy się, bylibyśmy się chłodzili chłodzilibyście się, bylibyście się chłodzili chłodziliby się, byliby się chłodzili ż chłodziłabym się, byłabym się chłodziła chłodziłabyś się, byłabyś się chłodziła chłodziłaby się, byłaby się chłodziła chłodziłybyśmy się, byłybyśmy się chłodziły chłodziłybyście się, byłybyście się chłodziły chłodziłyby się, byłyby się chłodziły n chłodziłobym się, byłobym się chłodziło chłodziłobyś się, byłobyś się chłodziło chłodziłoby się, byłoby się chłodziło imiesłów przymiotnikowy czynny m chłodzący się, niechłodzący się ż chłodząca się, niechłodząca się chłodzące się, niechłodzące się n chłodzące się, niechłodzące się imiesłów przysłówkowy współczesny chłodząc się, nie chłodząc się rzeczownik odczasownikowy chłodzenie się, niechłodzenie się

(2.1) sprawiać, że samemu staje się chłodniejszym

(2.2) być poddawanym schładzaniu, zmniejszaniu temperatury

odmiana:

(1.1) koniugacja VIa

 

(2.1-2) koniugacja VIa

 

przykłady:

(2.2) Szampan chłodzi się w lodówce.

składnia:

kolokacje:

synonimy:

(1.1) oziębiać, mrozić, ziębić, zamrażać

antonimy:

(1.1) ocieplać, podgrzewać

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. chłód m, chłodzenie n, ochłodzenie n, chłodnica ż, chłodnik mos/mrz, chłodziwo n

czas. schłodzić dk., ochłodzić dk., ochładzać ndk.

przym. chłodny

związki frazeologiczne:

etymologia:

prasł. *cholditi^[2]

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) chill, cool, cool off, cool down
• białoruski: (1.1) халадзіць
• chiński standardowy: (1.1) 冷 (lěng); (2.1) 冷 (lěng); (2.2) 冷 (lěng)
• duński: (1.1) køle, afkøle, køle af, nedkøle, køle ned
• francuski: (1.1) rafraîchir, refroidir
• interlingua: (1.1) refrigidar
• jidysz: (1.1) קילן (kiln)
• szwedzki: (1.1) kyla
• włoski: (1.1) raffreddare

źródła:

1. Zygmunt Saloni, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Włodzimierz Gruszczyński, Danuta Skowrońska, Słownik gramatyczny języka polskiego na płycie CD, Warszawa 2012, ISBN 978-83-927277-2-9.
2.  Hasło „chłodzić” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.