śmierć (1.2) wymowa: IPA : [ɕmʲjɛrʲʨ̑] , AS : [śmʹi ̯erʹć] , zjawiska fonetyczne: zmięk. • i → j ? /i
znaczenia: rzeczownik, rodzaj żeński
Więcej informacji przypadek, liczba pojedyncza ...
Zamknij
(1.1) med. fizj. trwałe ustanie procesów życiowych lub aktywności ; zob. też śmierć w Wikipedii
(1.2) mit. etn. szt. personifikacja śmierci (1.1), często przedstawiana jako szkielet z kosą
odmiana :
(1.1-2)
przykłady:
(1.1) Ona nadal nie może otrząsnąć się po śmierci męża .
(1.1) Każdego czeka śmierć .
(1.2) Śmierć w malarstwie średniowiecznym zwykle była przedstawiana jako szkielet z kosą .
składnia:
kolokacje :
(1.1) śmierć biologiczna / kliniczna / mózgowa • uniknąć śmierci • doprowadzić do śmierci • uratować / wybawić od śmierci • kara śmierci • żuaw śmierci
synonimy:
(1.1) zejście , zgon , wieczny spoczynek , odejście na wieki ; gw. (Małopolska ) zośka
(1.2) kostucha , ponury żniwiarz
antonimy:
(1.1) życie
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. śmiertelnik m , śmiertelniczka ż , śmiertelność ż , uśmiercanie n , uśmiercenie n
zdrobn. śmiertka ż
czas. uśmiercać ndk. , uśmiercić dk.
przym. śmiertelny
przysł. śmiertelnie
związki frazeologiczne:
anioł śmierci • biała śmierć • blady jak śmierć • Bóg widzi, czas ucieka, śmierć się zbliża, wieczność czeka • być panem życia i śmierci • choćbyś miał złota skrzynie, śmierci się nie wywiniesz • choćbyś uciekał przez góry, las – śmierć do ciebie zdąży na czas • ciebie to po śmierć posłać • czarna śmierć • godna śmierć • grupa śmierci • igrać ze śmiercią • jakie życie, taka śmierć • kto by chciał we zdrowiu jako młody do śmierci żyć, potrzeba mu zawczasu umieć starym być • kwestia życia i śmierci • milsza jest śmierć odważna niż niewolne życie • na śmierć i życie • prędzej bym się śmierci spodziewał • raz kozie śmierć • spirala śmierci • spojrzeć śmierci w oczy • starość nie radość, śmierć nie wesele • śmierć cywilna • śmierć i żona od Boga przeznaczona • śmierć na chorągwi • śmierć powąchała • taniec śmierci • trzy ćwierci do śmierci • umrzeć śmiercią naturalną • w obliczu śmierci • walczyć ze śmiercią • wyśpisz się po śmierci • zakręt śmierci • zamartwiać się na śmierć • zapomnieć na śmierć
etymologia:
(1.1) prasł. * sъmьrtь [1]
(1.2) od (1.1)
uwagi:
zob. też śmierć w Wikicytatach
tłumaczenia: abchaski: (1.1) аҧсра
afrykanerski: (1.1) dood
aleucki: (1.1) asx́a-x́
amharski: (1.1) ሞት m (mot)
angielski: (1.1) death ; (1.2) death
arabski: (1.1) موت m (mawt), وفاة ż (wafā), أجل m (aǧal), egip. arab. موت m (mōt), zat. موت m (mōt), وفاة ż (wafāt)
baskijski: (1.1) heriotza ; (1.2) herio
baszkirski: (1.1) үлем , әжәл
bengalski: (1.1) মৃত্যু (mrittu), মরন (môrôṇ)
białoruski: (1.1) смерць ż
bośniacki: (1.1) smrt ż
bułgarski: (1.1) смърт ż
chiński standardowy: (1.1) 死亡 (sǐwáng), 逝世 (shìshì)
chorwacki: (1.1) smrt ż
czeski: (1.1) smrt ż , úmrtí n
czukocki: (1.1) въэгыргын
dargijski: (1.1) бебкӏа
dolnołużycki: (1.1) smjerś ż
dołgański: (1.1) өлүү
duński: (1.1) død w , dødsfald n
esperanto: (1.1) morto
fiński: (1.1) kuolema
francuski: (1.1) mort ż , décès m
galicyjski: (1.1) morte ż ; (1.2) morte ż
gocki: (1.1) 𐌳𐌰𐌿𐌸𐌿𐍃 m (dauþus)
górnołużycki: (1.1) smjerć ż
grenlandzki: (1.1) toqusoq , toqu , toquneq
gudźarati: (1.1) મૃત્યુ (mṛtyu), મરણ n (maraṇ), અવસાન n (avasāna)
hebrajski: (1.1) מוות m (máwet)
hindi: (1.1) मृत्यु m (mŕtyu), मरण m (maraṇ), मौत ż (maut), मर्ग ż (marg)
hiszpański: (1.1) muerte ż
inguski: (1.1) валар
interlingua: (1.1) morte
irlandzki: (1.1) bás m , éag m
islandzki: (1.1) dauði m , andlát n , fráfall n
japoński: (1.1) 死 (し , shi), 死亡 (しぼう , shibō); (1.2) 死 (し , shi), 死神 (しにがみ , shinigami)
jidysz: (1.1) טויט m (tojt), מיתה ż (mise)
kantoński: (1.1) 死亡 (sei2 mong4)
kaszubski: (1.1) smierc ż , ùmrzenié , ùmercé n ; (1.2) sëchô ż
kataloński: (1.1) mort ż , defunció ż
kazachski: (1.1) өлім , ажал , опат
konkani: (1.1) मरण
koptyjski: (1.1) dial. saidzki , bohairski i inne ⲙⲟⲩ m
koreański: (1.1) 죽음 (chugŭm), 사망 (samang)
kornijski: (1.1) mernans m ; (1.2) Ankow m
korsykański: (1.1) mórtu ż
krymskotatarski: (1.1) ölüm , ecel
langwedocki: (1.1) mòrt m
lezgiński: (1.1) кьиникь
litewski: (1.1) mirtis ż
łaciński: (1.1) mors ż , nex ż
łotewski: (1.1) nāve ż , miršana ż
macedoński: (1.1) смрт ż
malajalam: (1.1) മരണം (maraṇaṁ)
maoryski: (1.1) mate , hemonga
marathi: (1.1) मृत्यू m (mr̥tyū)
minnan: (1.1) 死亡 (sí-bông)
nahuatl: (1.1) miquiztli
niderlandzki: (1.1) dood ż /m , overlijden n
niemiecki: (1.1) Tod m ; (1.2) Tod m
nieniecki: (1.1) tundrowy я̆ӈгума , хабцяʼ(н)
norweski (bokmål): (1.1) død m , dødsfall n
norweski (nynorsk): (1.1) død m , dødsfall n
norweski (riksmål): (1.1) død w , dødsfall n
nowogrecki: (1.1) θάνατος m
nowopruski: (1.1) gals m
ormiański: (1.1) մահ (mah), վախճան (vaxčan)
pali: (1.1) maraṇa , maccu
paszto: (1.1) مرګ m (marg), مړینه
pensylwański: (1.1) Dod m , Dodesfall m
perski: (1.1) مرگ (marg), موت (mout), وفات (vafât), درگذشت (dargozašt)
polski język migowy:
portugalski: (1.1) morte ż , óbito m
rosyjski: (1.1) смерть ż
rumuński: (1.1) moarte ż
sanskryt: (1.1) अभाव m (abhāva), मृत्यु m (mṛtyú), निर्वाण (nirvāṇa)
serbski: (1.1) смрт ż
słowacki: (1.1) smrť ż
słoweński: (1.1) smrt ż
somalijski: (1.1) dhimasho , dhimashada
sorani: (1.1) مەرگ (merg), وەفات (wefat)
staroangielski: (1.1) deaþ m
staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) съмрьть / ⱄⱏⰿⱃⱐⱅⱐ ż
starofrancuski: (1.1) mort ż
starogrecki: (1.1) θάνατος m
staronordyjski: (1.1) dauði m
staro-wysoko-niemiecki: (1.1) tōd m
suahili: (1.1) kifo klasa 7/8 , mauti klasa 6
sundajski: (1.1) tilar dunya
sycylijski: (1.1) morti ż
syngaleski: (1.1) මරණය (maraṇaya)
szkocki gaelicki: (1.1) bàs m , caochladh m , eug m
szwedzki: (1.1) död w , bortgång w , frånfälle n , hädanfärd w
średnioangielski: (1.1) deth , ded
średnio-wysoko-niemiecki: (1.1) tōt m
tahitański: (1.1) pohe
turecki: (1.1) ölüm , vefat
tuwiński: (1.1) өлүм
tybetański: (1.1) འཆི ('chi)
udmurcki: (1.1) кулон
ujgurski: (1.1) ئۆلۈم (ölüm)
ukraiński: (1.1) смерть ż
węgierski: (1.1) halál
wilamowski: (1.1) tud m , tūt m , tut m
włoski: (1.1) morte ż , decesso m źródła: Hasło „sъmьrtь” w: Rick Derksen, Etymological dictionary of the Slavic inherited lexicon , Brill, Leiden 2008, ISBN 978-90-04-15504-6 .