Zmrocznik przytuliak

Zmrocznik przytuliak^[6] (Hyles gallii) – gatunek motyla z rodziny zawisakowatych (Sphingidae).

Zmrocznik przytuliak

Hyles gallii[1]
(Rottemburg, 1775)
Zmrocznik przytuliak
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	motyle
Rodzina	zawisakowate
Rodzaj	Hyles
Gatunek	zmrocznik przytuliak
Synonimy Sphinx gallii (Rottemburg, 1775[2] Sphinx gallii (Denis & Schiffermüller, 1775) Celerio gallii (Rottemburg, 1775)[3][2] Deilephila gallii (Rottemburg, 1775)[4] Deilephila canadensis Guenée, 1868 Deilephila chamaenerii Harris, 1839 Deilephila galii Kirby, 1892 Deilephila intermedia Kirby, 1837 Deilephila oxybaphi Clemens, 1859 Sphinx epilobii Harris, 1833 Celerio galii Kuznetsova, 1906
Podgatunki[2] H. gallii gallii Rottemburg, 1775 H. gallii chishimana Matsumura, 1929 H. gallii sachaliensis Matsumura, 1929) H. galii nepalensis Daniel, 1960 H. galii tibetanica Eichler, 1971 H. gallii flavescens Closs, 1920 H. gallii grisea Tutt, 1904 H. gallii grisescens Bandermann, 1932 H. gallii heliophila Eichler, 1971 H. gallii incompleta Tutt, 1904 H. gallii lata Tutt, 1904 H. gallii pallida Tutt, 1904 H. gallii postrufescens Lempke, 1959 H. gallii pallida Tutt, 1904 H. gallii postrufescens Lempke, 1959 H. gallii cuspidata Fritsch, 1916 H. gallii dentata Gschwandner, 1912 H. gallii lutea Gschwandner, 1912 H. gallii maculifera Klemensiewicz, 1912[5]

Rozmieszczenie geograficzne

Gąsienica

Jest to gatunek o zasięgu holarktycznym^[7]. Zajmuje Eurazję od północno-zachodniej Francji, Wyspy Brytyjskie, kraje Europy Zachodniej, Środkowej i Wschodniej, Półwysep Iberyjski i Bałkański, północną Turcję, północną Fennoskandię, dalej Rosję, Afganistan, Kazachstan, Tybet, Nepal po Chiny, Koreę i Japonię^[8].

Zasięg występowania tego gatunku w Ameryce Północnej obejmuje północną Kalifornię, Kolorado, Pensylwanię i stan Nowy Jork^[8].

W Polsce podawany jest już z końca XIX wieku^[5]. Znany z całej Polski^[7], choć po 1960 roku nie wykazywany z województwa zachodniopomorskiego^[9][10]. Zmrocznik przytuliak uważany jest za motyla raczej rzadko spotykanego w Polsce^[7][11].

Cechy

Motyl o rozpiętości skrzydeł 64–72 mm^[7]. Przednie skrzydła są brunatne z ciągnącą się od nasady do wierzchołka skrzydła białożółtą smugą^[7]. Cechą rozpoznawczą tego gatunku jest smuga kostalna, która jest jednolita^[11]. Przy nasadzie skrzydła sterczące białe i czarno-błękitne włoski^[2]. Tylne skrzydła przy nasadzie czarne, środkowa część skrzydeł przy wierzchołku żółtawa, w środku ceglastoczerwona, przy kącie tylnym skrzydeł biała^[7][2]. Zewnętrzna część skrzydeł czarna z wąskim szarobrunatnym brzegiem zewnętrznym, natomiast strzępina jest biała^[7][2]. Odwłok oliwkowo-brunatny, dwa pierwsze segmenty z szerokimi, białymi i czarnymi paskami po bokach^[7][2]. Po bokach 5 i 6 segmentu znajdują się niewielkie, poprzeczne białe paski. Na grzbietowej stronie odwłoka czasem zaznaczona wąska jasna linia i rząd białych kropek^[7][2].

Środowisko

Habitat tego zawisaka to łąki^[12], śródleśne łąki, zręby, nasłonecznione stoki, parki i ogrody^[7].

Pojaw stadiów i rośliny żywicielskie

Dorosłe osobniki (imagines) spotykane są od maja do lipca, czasem występuje druga generacja w sierpniu i wrześniu^[7][11]. Larwy (gąsienice), przeważnie na roślinach żywicielskich, obserwuje się w maju i czerwcu, później jeszcze w sierpniu do października^[13].

Gąsienica żeruje na różnych gatunkach przytulii tj. na przytulii pospolitej (Galium mollugo)^[3], przytulii właściwej (Galium verum)^[7][13] i na przytulii czepnej (Galium aparine)^[14]. Za roślinę żywicielską podaje się też wierzbówkę kiprzycę (Chamaenerion angustifolium)^[7][13][14], babkę zwyczajną (Plantago major), a także gatunki wierzbownicy (Epilobium sp.)^[5], fuksji (Fuchsia sp.), i czartawy (Circaea sp.)^[14].

Zobacz też

• Zawisakowate Polski