Zajezdnia tramwajowa przy ulicy Folwarcznej w Poznaniu

Zajezdnia tramwajowa na Franowie w Poznaniu (pot. zajezdnia Franowo) – największa zajezdnia tramwajowa w Poznaniu

Zajezdnia Franowo

Typ	zajezdnia tramwajowa
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Lokalizacja	Franowo
Przewoźnik	MPK Poznań
Data otwarcia	7 maja 2014
Położenie na mapie Poznania Zajezdnia Franowo
Położenie na mapie Polski Zajezdnia Franowo
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Zajezdnia Franowo
52°22′58″N 17°00′06″E

Zajezdnia została wybudowana przy wsparciu Funduszu Spójności Unii Europejskiej w ramach programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Inwestycja pochłonęła ponad 302 912 450,60 zł^[1]. Teren zajezdni obejmuje 17 ha na których w pierwszym etapie wybudowana została hala postojowa mogąca pomieścić 100 tramwajów, hala główna w której wykonywane są przeglądy, naprawy oraz mycie wagonów, biurowiec Wydziału Obsługi Taboru Tramwajowego WS2 Franowo oraz w tylnej części terenu biurowiec w którym znajduje się Wydział Sieci i Stacji oraz Wydział Utrzymania Torów i Dróg. Na obszarze zajezdni występuje rezerwa terenowa, która umożliwia dostosowanie terenu do stacjonowania kolejnych 50 tramwajów^[2]. Długość torów na terenie zajezdni to prawie 14 km, obsługiwanych przez 109 zwrotnic^[3]. Dojazd do zajezdni zapewnia tunel tramwajowy na Franowo. Jest to pierwsza zajezdnia w Polsce w której do zarządzania pracą i ruchem wykorzystuje się system DMS (Depot Management System) dostarczony przez niemiecki koncern PSI^[4].

Historia

O budowie nowej zajezdni tramwajowej, która przejęłaby tabor wydziału WS2 i część wydziału WS1 (głównie Tramino)^[5] mówiło się w Poznaniu już od ponad 20 lat. Garażowanie tramwajów, jak i ich brak w MPK Poznań były dość powszechnym problemem. Z tym drugim poradzono sobie w 1998 r. ściągając do Poznania wagony Düwag GT8 z Düsseldorfu i Frankfurtu nad Menem. Pierwszy problem próbowano rozwiązać budując tory odstawcze przy ulicy Budziszyńskiej, gdzie odstawiano wagony na noc po przeglądach w macierzystych zajezdniach, jednak było wiadomo, że jest to rozwiązanie tymczasowe i konieczne jest wybudowanie nowej zajezdni. Wskazywano różne lokalizacje, ale plany wciąż odsuwano w przyszłość.

Wobec perspektywy sprzedaży przez miasto w 2010 roku starej zajezdni przy ul. Gajowej w 2009 roku zapadła decyzja aby nowa zajezdnia powstała na poznańskim Franowie. Budowę nowej zajezdni rozpoczęto 5 września 2011 roku^[6]. Od 8 października 2012 na terenie zajezdni zaczęły stacjonować tramwaje stacjonujące dotychczas na pętlach Wilczak, Dębiec, Górczyn i os. Sobieskiego. Uroczyste otwarcie nastąpiło 7 maja 2014 roku^[7] od tego czasu funkcjonuje tutaj Wydział Obsługi Taboru Tramwajowego WS2 Franowo.

Lokalizacja

Teren zajezdni Franowo

Plan zajezdni Franowo

Zajezdnia położona jest w południowo-wschodniej części Poznania w dzielnicy Nowe Miasto w rejonie ulic Folwarcznej i Szwajcarskiej, na terenie położonym między terenami Kompanii Piwowarskiej, a terenami PKP w rejonie stacji Poznań Franowo. Teren zajezdni od strony południowej i wschodniej ogranicza projektowana ul. Folwarczna. Zajmuje powierzchnię 17 hektarów i jest największą zajezdnią w Poznaniu. Na terenie zajezdni oprócz Wydziału Obsług Taboru Tramwajowego WS2 Franowo mieści się również biuro dyrektora technicznego, działu technicznego tramwajowego i autobusowego oraz wydziały sieci i stacji oraz wydziały utrzymania torów i dróg^[8].

Wyposażenie

Myjnia stacjonarna na terenie zajezdni Franowo

Wagon Tramino w kabinie przygotowania lakierniczego

Zajezdnia składa się z hali postojowej zajmującej powierzchnię 2 ha, w której zlokalizowanych jest 15 torów postojowych mogących pomieścić 100 wagonów tramwajowych o długości 35 metrów, hali głównej o powierzchni 1,7 ha, w której znajduje się 11 torów obsługowych przystosowanych do obsługi tramwajów 45 metrowych^[9], pomieszczeń technicznych, magazynowych oraz biurowca, w którym znajduje się administracja zajezdni oraz biura dyrektora technicznego. W północnej części zajezdni został wydzielony teren, na którym znajduje się biurowiec z częścią warsztatową wydziałów sieci i stacji oraz torów i dróg, a także magazyny. Jako pierwsza zajezdnia w Polsce została wyposażona w system DMS (Depot Management System).

Jako nowoczesny obiekt zajezdnia Franowo została wyposażona w^[10]:

• myjnię przejazdową, dzięki której jest możliwość bieżącego mycia pojazdów w czasie zjazdu do zajezdni wieczorami,
• myjnię stacjonarną, gdzie wykonywanie jest dokładne mycie pojazdów (obie myjnie posiadają zamknięty obieg wody),
• dwa stanowiska z podnośnikami do podnoszenia pojazdów,
• tokarkę podtorową,
• lakiernię,
• stanowisko do laserowego badania profilu koła - umożliwia sprawdzanie poziomu zużycia obręczy koła,
• stanowiska do wykrywania płaskich miejsc na kołach tramwajów - dzięki temu stanowisku można wcześniej wykryć czy tramwaj nie hałasuje.

System DMS

W związku z wielkością zajezdni MPK Poznań jako pierwszy przewoźnik w Polsce zdecydował się zaimplementować system zarządzania pracy w skrócie DMS (Depot Management System) dostarczony przez niemiecki koncern PSI. System ten zastępuje człowieka wszędzie tam gdzie jego działanie ma charakter rutynowy i powtarzalny. System identyfikuje pojazdy poprzez system VETRA, importuje ich dane, szereguje według wyznaczonych kryteriów, wyznacza trasy, miejsca postojowe i analizuje ich stan techniczny. Śledzenie położenia pojazdów w zajezdni dostarcza niezbędnych danych dla optymalnego zarządzania wieloma procesami m.in. wyznaczaniem miejsc postojowych i kolejności wyjazdu z zajezdni. Wykorzystanie systemu DMS pozwala na automatyczną lokalizację pojazdów od wjazdu, poprzez halę główną gdzie wykonywane są przeglądy techniczne do miejsca postojowego, aż do wyjazdu z zajezdni^[4]. Z uwagi na złożone wyposażenie techniczne zajezdni, wymagane dla obsługi nowoczesnego taboru tramwajowego, system integruje pracę wielu maszyn i urządzeń, gdzie niezbędne jest przesyłanie informacji pomiędzy sterowanymi obiektami wykonawczymi, diagnostycznymi oraz pracownikami zarządzającymi poszczególnymi działami. System DMS zapewnia przepływ dokumentów oraz pomaga w planowaniu zakresu obsługi oraz drobnych napraw tramwajów. Przyczynia się także do zwiększenia bezpieczeństwa w poruszaniu się po terenie zajezdni, gdyż wszystkie ruchy pojazdów są przez niego nadzorowane i kontrolowane^[11].

Tabor liniowy

Według stanu na 2023 na stanie zajezdni znajdują się następujące pojazdy:

Zdjęcie	Nazwa	Początek eksploatacji	Producent			Liczba składów
	Düwag GT8ZR	1997	Düsseldorfer Waggonfabrik (obecnie Duewag).			3
	Moderus Gamma LF 01 AC	2017	Prototypowy wagon Modertrans Poznań. Wagon jest dzierżawiony przez MPK.	(100%)		1
	Moderus Gamma LF02AC	2018	Modertrans Poznań	(100%)		30
	Moderus Gamma LF03ACBD	2019	Modertrans Poznań	(100%)		20
	Solaris Tramino S105P	2011	Solaris Bus & Coach.	(100%)		45
Liczba składów						99
Udział składów niskowejściowych i niskopodłogowych						96%
Udział składów klimatyzowanych						96%

Obsługiwane linie

Zajezdnia obsługuje linie:

•  1 Junikowo ↔ Franowo
• 2 Ogrody ↔ Dębiec PKM
•  3 Błażeja ↔ Unii Lubelskiej
•  5 Górczyn PKM ↔ Zawady
•  6 Miłostowo ↔ Budziszyńska
• 7 Ogrody ↔ Połabska
• 9 Dębiec PKM ↔ Piątkowska
•  10 Błażeja ↔ Dębiec PKM
•  11 Piątkowska ↔ Unii Lubelskiej
•  12 Os. Sobieskiego ↔ Starołęka PKM
• 13 Starołęka PKM ↔ Junikowo
•  14 Os. Sobieskiego ↔ Górczyn PKM
•  15 Os. Sobieskiego ↔ Junikowo
• 16 Os. Sobieskiego ↔ Franowo
• 17 Górczyn PKM ↔ Starołęka PKM
•  18 Franowo ↔ Ogrody
• 19 Dębiec PKM ↔ Połabska

Zobacz też

• Poznań Franowo – stacja kolejowa bezpośrednio przy zajezdni

Przypisy

1. Centrum Unijnych Projektów Transportowych. 2017-02-22. [dostęp 2017-02-22].
2. Zajezdnia Franowo. 2017-02-22. [dostęp 2017-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-27)].
3. Wmurowanie kamienia węgielnego. 2017-02-27. [dostęp 2017-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-09)].
4. Zarządzanie zajezdnią (DMS). 2017-02-22. [dostęp 2017-02-22].
5. Projekt zajezdni. 2017-02-27. [dostęp 2017-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-28)].
6. MPK Poznań: Wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę zajezdni na Franowie.
7. Franowo: Uroczyste otwarcie zajezdni. 2014-05-07. [dostęp 2017-03-07].
8. Budowa zajezdni Franowo. 2014-05-07. [dostęp 2017-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-08)].
9. Narodziny zajezdni Franowo. 2017-03-07. [dostęp 2017-03-07].
10. [https://web.archive.org/web/20170307204145/http://www.bei.org/attachments/pipeline/20110143_nts_pl.pdf RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO PLANOWANEJ ZAJEZDNI TRAMWAJOWEJ FRANOWO W POZNANIU]. 2014-05-07. [dostęp 2017-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-07)].
11. Największa w Polsce i pierwsza zarządzana automatycznie. 2014-05-07. [dostęp 2017-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-07)].