Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zagórzanie (górale zagórzańscy) – góralska grupa etnograficzna narodowości polskiej zamieszkująca część Beskidu Wyspowego i północną stronę Gorców. Stolicą regionu zagórzańskiego jest miasto Mszana Dolna. Zagórzanie posiadają własny folklor, bogatą tradycję, strój oraz gwarę.
Zagórzanie zamieszkują północną stronę Gorców i część sąsiadującego z nimi Beskidu Wyspowego. Od południa graniczą z Podhalanami, od północnego wschodu z Lachami Limanowskimi, od południowego wschodu z Góralami Łąckimi, natomiast na północnym zachodzie z Kliszczakami.
Niegdyś tereny zamieszkiwane przez górali zagórzańskich obejmowały tereny Rabki Zdroju[1][2] i okolicznych wsi, jednak w ostatnich latach owe tereny uległy silnemu wpływowi kultury podhalańskiej
Strój męski składał się z tzw. hazuki, uszytej z sukna samodziałowego czarnego lub brązowego, sukiennych białych spodni oraz krótkiego białego serdaka ze skór owczych bez rękawów, wkładanego na koszulę (spinaną niegdyś mosiężną spinką) i pod hazukę. Spodnie miały dwa przypory, zdobione parzenicą w kolorze czerwonym i niebieskim. Na nogi wkładano kierpce przytrzymywane skórzanymi rzemieniami. Gdy wychodzili na zewnątrz ubierali na siebie kożuchy z owczej skóry (kubraki) aby ochronić się przed zimnem. Głowę okrywał filcowy kłobuk[3].
Kobiety nosiły białe spódnice zdobione wzorami. Plecy okrywała tzw. łoktuszka, a głowę mężatek czepiec. Zamożne gospodynie miały spódnice i zapaski z wełny i jedwabiu. Na nogi wkładały kierpce, zaś od święta buty z miękkimi cholewami[3].
Folklor zagórzański zachował się stosunkowo słabo do dzisiejszych czasów, ulegając wpływom z sąsiedniego Podhala czy też Lachów.
Tradycyjna muzyka zagórzańska ma wiele wspólnego z muzyką wszystkich górali karpackich (m.in. obecność tzw. skali góralskiej). Od zawsze wykonywana była w składzie: skrzypce-prym, skrzypce-sekund oraz basy. W nielicznych już tradycyjnych melodiach zagórzańskich dominują durowe, wysokie brzmienia. Zachowały się jeszcze żywiołowe melodie pasterskie. Tradycyjna muzyka tego regionu, najbardziej autentyczna i prawdziwa, po dzień dzisiejszy grywana jest przez starszych mieszkańców regionu.
W zapomnienie odeszły tradycyjne instrumenty pasterskie, takie jak: fujarki, piszczałki i dudy. Podobnie w szczątkowym stanie zachowały się tańce pasterskie i solowe. Lepiej zachowały się tańce „od Lachów” takie jak np. polki. Na terenie zagórzan czasami tańczone były tańce zapożyczone z Podhala (cyfrowany, zbójnicki)[4].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
