Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sebastian Flizak (ur. 5 stycznia 1881 w Podobinie, zm. 28 listopada 1972 w Mszanie Dolnej) − polski nauczyciel, etnograf.
.jpg) Sebastian Flizak (ok. 1929) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku |
Cmentarz parafii św. Michała Archanioła w Mszanie Dolnej |
| Miejsce zamieszkania | |
| Narodowość | |
| Stanowisko |
dyrektor Samorządowego Gimnazjum Koedukacyjnego w Mszanie Dolnej (1945-1950), |
| Rodzice |
Justyna Flizak |
| Krewni i powinowaci |
Rafał Rusnak[1] |
Urodził się 5 stycznia 1881 w Podobinie[2]. Pochodził z wielodzietnej średniozamożnej rodzinie chłopskiej, był synem Jana i Justyny z domu Janik. Nauki na poziomie szkoły powszechnej pobierał w Niedźwiedziu i Szczyrzycu, od 1894 był uczniem C. K. Gimnazjum Nowodworskiego (św. Anny) w Krakowie, gdzie w 1901 zdał egzamin dojrzałości (w jego klasie był m.in. Marian Osiński)[3]. Podjął wówczas studia w zakresie filologii klasycznej i germańskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, od 1904 kontynuowane na uniwersytecie w Monachium (do 1905). Rozprawa Alpen in der deutschen Poesie przyniosła mu w 1908 dyplom doktora filozofii.
Od 31 sierpnia 1906 pracował jako nauczyciel szkół średnich[2]. Początkowo w C. K. Gimnazjum w Bochni. 15 maja 1907 złożył egzamin nauczycielski[2]. Od tego czasu pracował w C. K. Gimnazjum w Nowym Targu[2]. 30 lipca 1907 został mianowany nauczycielem rzeczywistym[2]. Rozporządzeniem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 12 sierpnia 1913 jako c. k. profesor C. K. I Gimnazjum w Nowym Sączu otrzymał posadę w filii C. K. VII Gimnazjum we Lwowie[4]. W roku szkolnym 1913/1914 uczył tam języka niemieckiego i był zawiadowcą biblioteki, a ponadto był kuratorem zabaw ruchowych z ramienia zakładu[5].
Po wybuchu I wojny światowej w 1914 został powołany do armii austriackiej[6]. Podczas jednej z bitew karpackich został wzięty do niewoli rosyjskiej[6][7][8]. Jako jeniec przebywał na Syberii. W kwietniu 1918 wrócił z niewoli rosyjskiej do pracy w filii VII Gimnazjum[9][10]. Reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 11 kwietnia 1918 otrzymał VIII rangę służbową[11].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości (1918) i nastaniu II Rzeczypospolitej pozostawał profesorem VII Państwowego Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki we Lwowie, a rozporządzeniem Rady Szkolnej Krajowej z 1 listopada 1920 został przeniesiony do Państwowego Gimnazjum w Brzozowie, gdzie od 1 listopada 1920 był kierownikiem[12], a od 6 grudnia 1922 do 14 września 1926 dyrektorem gimnazjum, przy czym od 1 maja 1925 czasowo zastępowany na stanowisku przez Jana Zakrzewskiego)[13])[14]. Ze stanowiska dyrektora brzozowskiego gimnazjum został mianowany na stanowisko dyrektora II Państwowego Gimnazjum w Stanisławowie z dniem 1 kwietnia 1926[15]. We wrześniu 1927 na własną prośbę został przeniesiony z XII Państwowego Gimnazjum we Lwowie do Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku[16][17], w którym pracował do 1933. W sanockim gimnazjum uczył języka niemieckiego, propedeutyki filozofii, języka francuskiego jako przedmiotu nadobowiązkowego, przyrody, psychologii, kierował biblioteką niemiecką[18]. Został przeniesiony w stan spoczynku na początku 1933[19]. Z dniem 31 marca 1933 został przeniesiony w stan spoczynku[20].
Działał w Towarzystwie Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych. Do 1939 był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, działającego w gmachu przy ulicy Mickiewicza[21]. W 1933, ze względu na zły stan zdrowia, przeszedł na emeryturę. Mieszkając nadal w Sanoku, odwiedzał także strony rodzinne i zajmował się gromadzeniem materiałów etnograficznych dotyczących historii i kultury ludowej Zagórzan. Prowadził też badania archiwalne i wielokrotnie przygotowane przez niego wypisy pozwoliły na zachowanie materiałów, zniszczonych później w wojennej zawierusze. Był członkiem sanockiego koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego[22]. 28 stycznia 1934 został wybrany skarbnikiem zarządu koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych w Sanoku[23].
Po tym jak w 1940 stracił majątek w Sanoku, przeniósł się ponownie do Mszany Dolnej[24]. W latach okupacji uczestniczył w tajnym nauczaniu, a w lutym 1945 włączył się do powojennej organizacji szkolnictwa, współtworząc Samorządowe Gimnazjum Koedukacyjne w Mszanie Dolnej. Do likwidacji szkoły w 1950 był jej dyrektorem. Pracował następnie w Tymbarku w Liceum Przetwórstwa Owocowego i Handlu Ogrodniczego.
W 1953 z rekomendacji profesora Tadeusza Seweryna, dyrektora Muzeum Etnograficznego w Krakowie, został adiunktem w Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju; rok później, po śmierci ks. Justyna Bulandy, wieloletniego honorowego kierownika muzeum, przejął jego obowiązki, będąc zarazem jedynym pracownikiem merytorycznym placówki. Przystąpił do uporządkowania, inwentaryzacji i naukowego opracowania zbiorów, wypełniając kilkaset kart katalogowych. Po odejściu z muzeum w 1956 był do 1964 wychowawcą w Dziecięcym Ośrodku Sanatoryjno-Prewentoryjnym w Rabce.
W latach przedwojennych ogłaszał pierwsze publikacje etnograficzne na łamach czasopism „Lud”, „Wierchy”, „Ziemia”, „Piast”. Po 1945 kontynuował swoje badania, gromadząc materiały o budownictwie, pasterstwie, wierzeniach, strojach, prawie zwyczajowym, nazewnictwie, literaturze ludowej Zagórzan; publikował nadal w „Ludzie”, „Ziemi” i „Wierchach”, a także w „Pracach i Materiałach Etnograficznych” czy „Orlim Locie”. Z łącznej liczby 49 ogłoszonych publikacji (według bibliografii opracowanej przez Zofię Rak) do najważniejszych należą Materiały etnograficzne i historyczne z terenu Zagórzan (1952), wydane przez Polskie Towarzystwo Ludoznawcze jako tom IV "Archiwum Etnograficznego", a także Strój Zagórzan (1956). Flizak pozostawił też prace nieopublikowane, m.in. maszynopis Wieś Podobin w pow. Limanowa, zgromadzone w archiwum Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego we Wrocławiu i archiwum Oddział Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w Mszanie Dolnej. Wygłaszał też liczne odczyty i pogadanki radiowe.
W Polskim Towarzystwie Ludoznawczym działał od 1947. Założył wówczas, zachęcony przez Leopolda Węgrzynowicza, istniejący do dzisiaj oddział w Mszanie Dolnej i do końca życia pełnił obowiązki prezesa. W 1969 został członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego.
Nie założył rodziny. Zamieszkiwał w Mszanie Dolnej[25][26], gdzie zmarł 28 listopada 1972.
Imię Sebastiana Flizaka nosi ulica w Mszanie Dolnej[27].
W dniu 16 grudnia 2019 r. na budynku Zespołu Szkół Techniczno-Informatycznych przy ul. Matejki 11 w Mszanie Dolnej odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą pamięci Sebastiana Flizaka oraz odbyła się promocja książki autorstwa dr. Katarzyny Ceklarz pt. Sebastian Flizak. Ludoznawca i etnograf na tle swojej epoki[28]. Tablicę odsłonił spokrewniony z Flizakiem wójt gminy Niedźwiedź Rafał Rusnak[1].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
