Loading AI tools
czeski grafik, rysownik i malarz Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Václav Hollar (ang. Wenceslaus Hollar, niem. Wenzel Hollar; ur. 23 lipca 1607 w Pradze, zm. 25 marca 1677 w Londynie) – czeski grafik, rysownik i malarz akwarelista. Specjalizował się w technice kwasorytu. Znaczną część życia spędził w Anglii[1].
Najstarszy z trzech synów praskiego urzędnika katastralnego Jana Hollara i jego żony Markety z domu Löwengrün und Bareyth. Ojciec był niskiej rangi szlachcicem, posługującym się przydomkiem „z Práchňe” (von Prachenberg). Hollar wychowany został w tradycji protestanckiej, a jego rodzina związana była z ruchem braci czeskich. W młodości zainteresował się sztuką, wbrew woli ojca, który przewidywał dla niego karierę w administracji publicznej lub sądownictwie. Był prawdopodobnie samoukiem, a w jego wczesnej twórczości widać wpływy Aegidiusa Sadelera[2].
W 1627 roku dwudziestoletni wówczas Hollar opuścił Pragę, prawdopodobnie w związku z wydanym wówczas edyktem cesarza Ferdynanda II, wymuszającym na czeskiej szlachcie nawrócenie na katolicyzm lub opuszczenie kraju. W kolejnych latach podróżował po Niemczech, mieszkając w Stuttgarcie (1627–1629), Strasburgu (1629–1630), Frankfurcie nad Menem (1631; tam pobierał nauki u Matthäusa Meriana[1]) i Kolonii (1632–1636). Odbył też dłuższe podróże do Moguncji (1632) i Amsterdamu (1634). W Kolonii za sprawą Abrahama Hogenberga wydane zostały pierwsze znaczące prace Hollara – zbiór pejzaży (Amoenissimae aliquot locorum in diversis provinciis iacentium effigies, 1635) i portretów (Reisbuchlein, 1636). W maju 1636 roku spotkał Anglika, Thomasa Howarda, hrabiego Arundel, kolekcjonera sztuki, który przybył do Kolonii z misją dyplomatyczną. Zachwycony twórczością Hollara, hrabia objął nad nim mecenat[2]. Hollar podróżował w jego świcie, odwiedzając m.in. Pragę (po raz ostatni w swoim życiu) oraz Ratyzbonę, gdzie 16 października uzyskał od cesarza szlachecki tytuł Reichsadel oraz prawo do korzystania z przydomku Prachenberger von Löwengrün und Bareyth[3][2]. 28 grudnia 1636 roku podróżni przybyli do Londynu, gdzie Hollar osiadł, początkowo w posiadłości hrabiego, Arundel House[2].
W pierwszych latach pobytu w Anglii Hollar wykonał m.in. panoramę Greenwich (1637), którą zadedykował królowej Henryce Marii oraz reprodukcję dyptyku z Wilton dla króla Karola I (1639). Z okresu tego pochodzi także kilka zbiorów ilustracji strojów kobiecych (m.in. Ornatus muliebris Anglicanus, 1640) oraz liczne portrety polityków i dostojników kościelnych[2].
Podczas angielskiej wojny domowej (1642–1651) zaciągnął się do armii, walcząc po stronie rojalistów[4]. W 1644 roku opuścił kraj i udał się do Antwerpii, gdzie przystąpił do gildii św. Łukasza. Cieszył się tam renomą, wykonując m.in. reprodukcje obrazów Hansa Holbeina, Adama Elsheimera, Albrechta Dürera, Leonarda da Vinci, a także m.in. pejzaże, portrety, ilustracje o tematyce architektonicznej, marynistycznej i zoologicznej. Za szczególnie znaczące dzieła z tego okresu uznawane są panoramy Londynu (1647) oraz Pragi (1649). Na przełomie lat 1651/1652 Hollar powrócił do Londynu[2].
Działalność Hollara w późniejszych latach skupiała się w dużej mierze na tworzeniu ilustracji książkowych, w tym portretów i map. Ilustrował m.in. wydane przez Johna Ogilby'ego tłumaczenia zbioru twórczości Wirgiliusza (1654) oraz Bajek Ezopa (1665), dzieła historiograficzne autorstwa Williama Dugdale'a: (Monasticon Anglicanum w trzech tomach, 1655–1673; Antiquities of Warwickshire, 1656 oraz History of St Paul's Cathedral, 1658), Eliasa Ashmole'a (Institutions, Laws & Ceremonies of the Most Noble Order of the Garter, 1672), Francisa Sandforda (Genealogical History of the Kings of England, 1677) oraz Roberta Thorotona (Antiquities of Nottinghamshire, 1677)[2].
Od 1660 roku Hollar planował stworzenie wieloarkuszowej mapy Londynu, niezrealizowanej (poza jednym arkuszem wzorcowym[5]) ze względu na wielki pożar roku 1666, który strawił niemal całe miasto. W kolejnych latach opublikował liczne mniejsze mapy tego miasta, m.in. przedstawiające wyrządzone przez pożar szkody[2].
W latach 1668–1669 za aprobatą króla Karola II towarzyszył Henry'emu Howardowi, baronowi Howard of Castle Rising podczas misji dyplomatycznej do Tangeru[2][1].
Zmarł 25 marca 1677 roku na udaru mózgu, według ówczesnych doniesień – wkrótce po zajęciu przez komorników sądowych znacznej części należącego do niego skromnego majątku[2].
Dorobek artystyczny Hollara obejmuje co najmniej 2717 rycin[2], około 400 rysunków[3], a także liczne obrazy akwarelowe[4]. Znaczące kolekcje jego dzieł znajdują się w posiadaniu Muzeum Brytyjskiego, biblioteki królewskiej na zamku w Windsorze, biblioteki uniwersytetu w Toronto oraz Galerii Narodowej w Pradze[2]. W kolekcji londyńskiej National Portrait Gallery znajduje się 540 portretów jego autorstwa[4]. Jego twórczość cechowała się różnorodnością tematyczną. Za szczególnie wartościowe uznawane są jego ilustracje przedstawiające Londyn w okresie poprzedzającym wielki pożar (1666)[1][4].
.jpg)
.jpg)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
