Zoologia

Zoologia (gr. ζῷον zoon ‘zwierzę’, λόγος logos ‘nauka’) – dział biologii badający zwierzęta. Dokładny zakres zoologii ewoluował w związku ze zmienną definicją tego królestwa. W latach 20. XXI wieku obejmuje ono organizmy, które mogą nie odpowiadać potocznemu rozumieniu tego słowa (od gąbek do ludzi). Terminu tego po raz pierwszy użył Johann Schröder w 1659 roku w swoim dziele Zoologia, czyli historia zwierząt przydatnych w badaniach natury i chirurgii^[1]. Przedstawiciel tej dziedziny to zoolog, a przedstawicielka – zoolożka.

Szybkie fakty

Zamknij

Pierwsze prace zoologiczne ogłosił Arystoteles, zwany „ojcem” tej dziedziny^{[potrzebny przypis]}. Spośród około 300 jego dzieł do najważniejszych należą: Historia naturalna zwierząt, O częściach zwierząt oraz O pochodzeniu zwierząt. Rewolucyjny wpływ na zoologię wywarł również model ewolucji Charlesa Darwina, ogłoszony w wydanym w 1859 roku dziele O powstawaniu gatunków. Przyczynił się on do wyjaśnienia m.in. procesów i zjawisk z zakresu ewolucji, embriologii oraz anatomii porównawczej.

Obecnie najbardziej znanymi polskimi czasopismami naukowymi z dziedziny zoologii są m.in.:

„Acta Palaeontologica Polonica”,
„Annales Zoologici”,
„Przegląd Zoologiczny”,
„Wiadomości Entomologiczne”,
„Zoologica Poloniae”.

Zoologia dzieli się na działy zajmujące się poszczególnymi grupami zwierząt:

mikrobiologia – nauka o mikroorganizmach;
ichtiologia – nauka o rybach;
herpetologia – nauka o płazach i gadach, wśród której znajdują się dwie poddziedziny:
- batrachologia – nauka o płazach,
- reptiliologia – nauka o gadach;
ornitologia – nauka o ptakach;
entomologia – nauka o owadach, wśród której znajduje się wiele poddziedzin, m.in.:
- afidologia – nauka o mszycach,
- apiologia (apidologia, melitologia) – nauka o pszczołach,
- dipterologia – nauka o muchówkach,
- heteropterologia – nauka o pluskwiakach różnoskrzydłych,
- hymenopterologia – nauka o błonkówkach,
- koleopterologia – nauka o chrząszczach,
- lepidopterologia – nauka o motylach,
- myrmekologia – nauka o mrówkach,
- odonatologia – nauka o ważkach,
- sfekologia – nauka o osach,
- trichopterologia – nauka o chruścikach;
teriologia – nauka o ssakach, wśród której znajduje się wiele poddziedzin, m.in.:
- cetologia – nauka o waleniach,
- chiropterologia – nauka o nietoperzach,
- felinologia – nauka o kotach,
- hipologia – nauka o koniach,
- kynologia – nauka o psach,
- prymatologia – nauka o naczelnych.

Dziedzinami zoologii są także:

nauki o zwierzętach poprzednich epok (m.in. paleozoologia i paleozoogeografia),
nauki o strukturze ich populacji oraz ich wzajemnym oddziaływaniu na środowisko (m.in. ekologia i zoogeografia),
nauki o zachowaniu i psychice zwierząt (etologia, zoopsychologia),
nauki obejmujące systematykę wszystkich organizmów zwierzęcych,
nauki zajmujące się budową i funkcjami ciała zwierząt (m.in.: anatomia, fizjologia, morfologia, embriologia, cytologia).

Oddzielną dziedziną zoologii jest także kryptozoologia, będąca dziedziną pseudonauki zajmującą się zwierzętami, których istnienie powszechnie jest odrzucane ze względu na brak wiarygodnych, naukowych dowodów^[2].

[1]
Nauka o zwierzętach, [w:] JerzyJ. Dzik JerzyJ., Zoologia. Różnorodność i pokrewieństwa zwierząt, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2015, s. 10, ISBN 978-83-235-1918-8.
[2]
William F. Williams: Encyclopedia of Pseudoscience: From Alien Abductions to Zone Therapy. Routledge, 2013, s. 70. ISBN 978-1-135-95522-9. [dostęp 2015-05-13]. (ang.).

[Dzik2015-1] [1]
Nauka o zwierzętach, [w:] JerzyJ. Dzik JerzyJ., Zoologia. Różnorodność i pokrewieństwa zwierząt, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2015, s. 10, ISBN 978-83-235-1918-8.

[Encyclopedia_of_Pseudoscience-2] [2]
William F. Williams: Encyclopedia of Pseudoscience: From Alien Abductions to Zone Therapy. Routledge, 2013, s. 70. ISBN 978-1-135-95522-9. [dostęp 2015-05-13]. (ang.).

[1]

[2]

Wikiwand in your browser!

Zoologia

Wikiwand in your browser!

Działy zoologii

Przypisy