Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Patelnica niebieskoplama[7] (Taeniura lymma) – gatunek ryby orleniokształtnej z rodziny ogończowatych (Dasyatidae), występujący u wybrzeży Oceanu Indyjskiego i Pacyfiku. Występuje od strefy pływów do głębokości 30 m. Gatunek ten jest powszechny w tropikalnych rejonach Oceanu Spokojnego, w przybrzeżnych siedliskach związanych z rafą koralową. Szeroko rozprzestrzeniona w wodach przybrzeżnych tropikalnego regionu Indo-Pacyfiku ma zasięg, który rozciąga się na obrzeżach Oceanu Indyjskiego od Afryki Południowej przez Półwysep Arabski po Azję Południowo-Wschodnią, obejmując Madagaskar, Mauritius, Zanzibar, Seszele, Sri Lankę i Malediwy. Rzadko występuje w Zatoce Perskiej i Zatoce Omańskiej. W Oceanie Spokojnym gatunek ten występuje od Filipin po północną Australię, a także wokół licznych wysp Melanezji i Polinezji, aż po Wyspy Salomona. Rzadko spotykany głębiej niż 30 m jest gatunkiem żyjącym na dnie, często występuje na rafach koralowych i sąsiednich piaszczystych równinach. Jest również powszechnie spotykana w strefie pływów i w basenach pływowych, a także w pobliżu łąk trawy morskiej[8][9][10].
Ciało patelnicy jest zielonkawe, pokryte jaskrawymi niebieskimi plamami. Otwór gębowy znajduje się na spodniej stronie ciała. Jest to dość mała płaszczka, nie przekraczająca 35 cm szerokości, 80 cm długości całkowitej, z przeważnie gładkim (drobne kolce na środku pleców), owalnym dyskiem, dużymi, jasnożółtymi, wystającymi oczami i stosunkowo krótkim i grubym ogonem, który jest ok. 1,5 raza dłuższy od średnicy dysku i ma jeden lub dwa (zazwyczaj dwa) ząbkowane kolce jadowe. Gatunek ten można łatwo rozpoznać po uderzającym wzorze wielu elektryzujących niebieskich plam na żółtawym tle, z parą niebieskich pasków na ogonie. Brzuch biały. Waży do 5 kg[10].
Ryba żyje przy dnie, na terenach pokrytych piaskiem, w którym może kopać. Występuje samotnie lub w niewielkich grupach. Żywi się niewielkimi stworzeniami morskimi – niewielkimi rybami, krabami, krewetkami, wieloszczetami. Swoje ofiary lokalizuje za pomocą receptorów czułych na elektryczność. Nocą małe grupy tych płaszczek podążają za przypływem na piaszczyste równiny aby zakotwiczyć się w osadach, gdzie poszukują małych bezkręgowców bentosowych i ryb. Kiedy przypływ ustępuje, patelnice oddzielają się i wycofują do schronień na rafie. Patelnica jest w stanie zranić ludzi jadowitymi kolcami ogona, chociaż woli uciekać, gdy jest zagrożona. Jedna z najliczniejszych płaszczek zamieszkujących rafy Indo-Pacyfiku, zazwyczaj spędza dzień ukryta w jaskiniach, pod półkami koralowymi lub innymi formacjami (w tym wrakach statków), często z odsłoniętym tylko ogonem. W nocy, wraz z przypływem małe grupy tych płaszczek zbierają się i pływają na płytkich, piaszczystych równinach, aby się pożywić. W przeciwieństwie do wielu innych płaszczek, gatunek ten rzadko zakopuje się w piasku. Piaskowe doły wykopuje w poszukiwaniu mięczaków, wieloszczetów, krewetek, krabów i małych bentosowych ryb kostnoszkieletowych. Gdy zdobycz jest zlokalizowana, zostaje uwięziona i manewrowana do pyska za pomocą dysku. Inne ryby często podążają za tymi płaszczkami, szukając pozostawionego przez nie pożywienia. Znanymi drapieżnikami polującymi na te płaszczki są rekiny młoty i delfiny butlonose. Mogą być również potencjalnie ofiarą innych dużych ryb i ssaków morskich. Gdy płaszczka ta jest zagrożona, ucieka z dużą prędkością zygzakowato, aby zgubić prześladowców. U tego gatunku zidentyfikowano liczne pasożyty: tasiemce, nicienie i pierwotniaki. Usuwaniem pasożytów ze skóry tej płaszczki zajmują się wargacze (Labroides dimidiatus)[8].
Patelnica niebieskoplama jest jajożyworodna. Rozmnażanie ma miejsce od późnej wiosny do lata; samiec podąża za samicą i podgryza jej dysk, w końcu gryzie i trzyma ją w celu kopulacji. Całość odbywa się w płytkiej wodzie. Podobnie jak inne płaszczki, gatunek ten jest żyworodny łożyskowo: embriony są początkowo odżywiane przez żółtko, które później jest zastępowane przez histotrof – „mleko” zawierające śluz, tłuszcz i białka produkowane przez matkę. Okres ciąży jest niepewny, ale uważa się, że trwa od czterech do dwunastu miesięcy. Samice noszą mioty do siedmiu młodych (każde jest miniaturową wersją dorosłego osobnika o średnicy około 13–14 cm). Ogon nowo narodzonej patelnicy jest pokryty warstwą skóry, by nie poranić matki podczas porodu. Samce osiągają dojrzałość płciową przy szerokości dysku 20–21 cm; wielkość dojrzewania samic jest nieznana[10][9].
Jad patelnicy niebieskoplamej nie jest śmiertelny dla ludzi, ale jej ukłucie powoduje silny ból. Ryba jest na ogół nieśmiała i nieszkodliwa w stosunku do ludzi, jednak zagrożona jest w stanie zadać rozdzierającą ranę swym jadowitym kolcem ogona. Ze względu na swoje piękno i rozmiary ryba ta jest popularna wśród akwarystów, mimo że słabo znosi niewolę. W warunkach akwarium wiele okazów odmawia przyjmowania pokarmu, a pozornie zdrowe osobniki często w niewytłumaczalny sposób zdychają lub przestają pobierać pokarm. Duży sukces hodowlany osiągnęło oceanarium w Lizbonie, gdzie w latach 2011–2013 urodziło się łącznie 15 młodych. Taeniura lymma jest wykorzystywana jako pożywienie w Afryce Wschodniej, Azji Południowo-Wschodniej i Australii. Jest tam chwytana celowo lub przypadkowo przy użyciu sieci skrzelowych, sznurów haczykowych, włóczni i pułapek ogrodzeniowych. Chociaż jest to stosunkowo powszechny i szeroko rozpowszechniony gatunek, stoi on jednak w obliczu ciągłej degradacji swojego siedliska – rafy koralowej – w całym swoim zasięgu oraz bardzo destrukcyjnych praktyk połowowych z użyciem cyjanku lub dynamitu. Jego populacje znajdują się pod silną presją rybołówstwa rzemieślniczego i komercyjnego oraz lokalnego zbierania na potrzeby akwarystyki[9].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.