Remove ads
Tadeusz Adam Walichnowski (ur. 26 lutego 1928 w Warszawie, zm. 18 stycznia 2005 tamże) – generał brygady MO, funkcjonariusz organów bezpieczeństwa, prawnik, historyk, politolog. Uważany za jednego z liderów frakcji nacjonalitarnej w PZPR.
 | |
 generał brygady MO | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
18 stycznia 2005 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1946–1969, 1980–1990 |
| Formacja | |
| Jednostki |
Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego(1951–1955) Komitet ds. Bezpieczeństwa Publicznego (1955–1957) Służba Bezpieczeństwa (1958–1961, 1965–1969) |
| Stanowiska |
rektor ASW (1980–1990) |
| Odznaczenia | |
        | |
Wykształcenie i praca zawodowa
Syn Jana i Leokadii[1]. W 1959 ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W 1967 uzyskał stopień naukowy doktora na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, w 1970 stopień doktora habilitowanego. W 1977 został profesorem nadzwyczajnym, a w 1983 profesorem zwyczajnym.
15 grudnia 1946 rozpoczął służbę w organach bezpieczeństwa publicznego jako młodszy referent Placówki w Olsztynie Ekspozytury Kolejowej Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Ostródzie (do 1950). Następnie był funkcjonariuszem WUBP w Olsztynie (1950–1951), funkcj. MBP (1951–1955), funkcj. KdsBP (1955–1957), słuchacza Szkoły Departamentu I MSW w Warszawie (1957–1958), funkcj. Departamentu I MSW (1958–1961), prac. rezydentury wywiadu MSW w Wiedniu, oficjalnie na etacie attaché/II sekr. Ambasady PRL w Austrii (1961–1965), p.o. nacz./nacz. Wydziału III w Departamencie I MSW (1965–1967) i z-cy dyrektora III Departamentu MSW (1967–1969). Usunięty z MSW jako czołowy przedstawiciel frakcji antysemickiej. W latach 1970–1976 był pracownikiem naukowym PAN, m.in. zastępcą dyrektora ds. naukowych Instytutu Krajów Socjalistycznych PAN. Od 1976 do 1980 pełnił funkcję naczelnego dyrektora Archiwów Państwowych. W latach 1977–1981 był równocześnie profesorem Wyższej Szkoły Nauk Społecznych przy KC PZPR. W 1980 powrócił do służby w MSW i w latach 1980–1990 pełnił funkcję rektora Akademii Spraw Wewnętrznych. W stan spoczynku przeszedł w 1990. W latach 90. był pracownikiem naukowym w Prywatnej Wyższej Szkole Businessu i Administracji w Warszawie.
W październiku 1984 awansowany do stopnia generała brygady Milicji Obywatelskiej. Akt nominacyjny wręczył mu w Belwederze 10 października 1984 przewodniczący Rady Państwa PRL prof. Henryk Jabłoński.
Działalność polityczna i społeczna
W 1945 wstąpił do PPR, a w 1948 do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, której członkiem był aż do jej rozwiązania w 1990. Delegat na IX Nadzwyczajny Zjazd PZPR w lipcu 1981. W latach 1981–1986 był członkiem KC PZPR, a od 1981 także członkiem Komitetu Warszawskiego PZPR. W latach 80. wchodził również w skład Rady Redakcyjnej organu teoretycznego i politycznego KC PZPR Nowe Drogi[2]. W październiku 1981 powołany przez Plenum Komitetu Centralnego PZPR w skład Zespołu dla przygotowania naukowej syntezy dziejów polskiego ruchu robotniczego[3]. W grudniu 1985 wszedł w skład Zespołu do przygotowania projektu "Programu PZPR" na X Zjazd PZPR, który odbył się w lipcu 1986[4]. Należał do ZBoWiD. Zasiadał w Prezydium Komisji Historycznej ZG ZBoWiD (od 1976). Członek Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej od 1946, od 1983 był członkiem Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Członek Komitetu Redakcyjnego Zeszytów Naukowych Akademii Spraw Wewnętrznych. W latach 80. należał do Zjednoczenia Patriotycznego „Grunwald”, publikował na łamach tygodnika Rzeczywistość. Był długoletnim członkiem komitetu redakcyjnego kwartalnika KC PZPR „Z Pola Walki”, w którym publikowano artykuły na temat historii polskiego i międzynarodowego ruchu robotniczego i komunistycznego. Członek Międzynarodowej Rady Archiwów (International Council on Archives), członek jej Komitetu Wykonawczego 1976–1979. Członek Stowarzyszenia Archiwistów Polskich. W latach 1976–1980 członek Rady Naukowej Międzynarodowego Centrum Informacji na temat źródeł Historii Bałkanów i Regionu Morza Śródziemnego. W latach 1988–1990 – członek Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa[5].
W maju 1999 został przewodniczącym Rady Naukowej Instytutu Naukowego Związku Żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego im. generała Edwina Rozłubirskiego[6]. Jego hobby było gromadzenie medali pamiątkowych poświęconych wybitnym postaciom historycznym.
Był żonaty, żona Honorata Walichnowska (1926-2002). Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym Północnym na Wólce Węglowej[7].
Remove ads
- Zachodnioniemiecki rewizjonizm, Olsztyn 1961.
- Izrael a NRF. Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1967.
- Syjonizm a NRF, Wyd. Śląsk, Katowice 1968.
- Izrael-NRF a Polska. Wyd. Interpress, Warszawa 1968.
- Mechanizm propagandy syjonistycznej, Wyd. Śląsk, Katowice 1968.
- Syjonizm a państwo żydowskie. Wyd. Śląsk, Katowice 1968. Seria: Doktryna syjonizmu
- Organizacje i działacze syjonistyczni. Wyd. Śląsk, Katowice 1968, s. 84. Seria: Doktryna syjonizmu
- Wokół agresji Izraela (współautor z J. Dziedzicem), Warszawa 1968.
- Niepokój Polaków: doktryna polityczna Franza Josepha Straussa, Wyd. Śląsk, Katowice 1969.
- Neutralizacja Austrii 1945-1966, Wyd. PWN, Warszawa 1971.
- ZSRR państwo wielonarodowe. Wyd. MON, Warszawa 1972, s. 206. Seria: IPO Ideologia, Polityka, Obronność
- U źródeł walk z podziemiem reakcyjnym w Polsce. Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1975.
- Sojusz narodów ZSRR i Polski. KAW, Warszawa 1978.
- Powrót Polaków na ziemie piastowskie, z serii Biblioteka Lektora i Aktywisty - Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, Zarząd Główny TPPR, Warszawa 1980.
- U źródeł niepodległości Polski (red.). PWN, Warszawa 1980, ISBN 83-01-01870-4
- „Europeizacja” – doktryna przeciw Polsce. [w:] „Rzeczywistość”, 27 czerwca 1982
- Kult rewizjonizmu terytorialnego w polityce i prawie RFN. PWN, Warszawa 1983.
- Z dziejów politycznych Polski 1944-1984 (współautor z Ryszard Halaba, Henryk Dominiczak). Wyd. KiW, Warszawa 1984, ISBN 83-05-11485-6
- Wybór wydarzeń z dziejów walk w obronie władzy ludowej w Polsce w latach 1944-1952, Krajowa Agencja Wydawnicza Warszawa 1985.
- Kryzysy i konflikty społeczno-polityczne w Polsce, Wyd. ASW, Instytut Historii i Archiwistyki Warszawa 1986.
- Polska Zjednoczona Partia Robotnicza wobec problemów świata, Wyd. ASW Warszawa 1986.
- Filozofia nowego myślenia w stosunkach międzynarodowych, Wyd. ASW Warszawa 1988.
- Ochrona bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego w Polsce, 1944-1988 (red.), Wyd. ASW Warszawa 1989.
- Deportacje i przemieszczenia ludności polskiej w głąb ZSRR 1939–1945. Przegląd piśmiennictwa (red.), PWN Warszawa 1989. ISBN 83-01-09450-8
- Stan wojenny w Polsce. Dokumenty i materiały archiwalne, 1981-1983 (red.), Wyd. Comandor Warszawa 2001, ISBN 83-88329-20-0
- Czyja własność? : niemiecka polityka wobec ziem zachodnich i północnych Polski, Wydawnictwo Placówka, Warszawa 2001.
Remove ads
- nagrody resortowe (1968, 1972, 1975, 1979, 1981, 1984)
- Nagroda Redakcji Wychowanie i oświata (1971)
- Nagroda Prezydium PAN i Akademii Nauk ZSRR (1981)
- Nagroda im. Ludwika Waryńskiego (1984)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Medal „Za udział w walkach w obronie władzy ludowej”
- Krzyż Oficerski Orderu Sztuki i Literatury (Officier de l’Ordre des Arts et des Letters, Francja, 20.11.1979)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej
- Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)
- Medal im. Ludwika Waryńskiego
- Złota Odznaka „Za Zasługi w Ochronie Porządku Publicznego”
- Medal „Zasłużony Działacz Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej”” (1989)
- Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie (2000)[8]
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads