Stanisław Brukalski

Stanisław Tadeusz Brukalski (ur. 8 maja 1894 w Warszawie^[1], zm. 21 stycznia 1967 tamże) – polski architekt, przedstawiciel funkcjonalizmu, profesor Politechniki Warszawskiej, członek grupy Praesens.

Stanisław Brukalski

Stanisław Brukalski ok. 1960 roku
Data i miejsce urodzenia	8 maja 1894 Warszawa
Data i miejsce śmierci	21 stycznia 1967 Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	architektura
Epoka	modernizm
Odznaczenia

Blok A Kolonii IX WSM na Żoliborzu w Warszawie

Dom własny Barbara i Stanisław Brukalskich przy ul. Niegolewskiego 8 w Warszawie

Pawilon polski na paryskim Expo 1937

Dom Społeczny WSM

Życiorys

Syn Stanisława i Adeli z Mareniczów^[1]. Studiował na Politechnice w Mediolanie i na Politechnice Warszawskiej^[1]. Od 1926 członek grupy Praesens. Współtwórca i pierwszy prezes SARP^[1].

W latach 1916–1922 służył w 2 Pułku Ułanów Legionów Polskich, a następnie 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich^[1]. W 1934 jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał wówczas przydział w rezerwie do 22 Pułku Ułanów Podkarpackich w Brodach^[2]. Na stopień rotmistrza został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 13. lokatą w korpusie oficerów rezerwy kawalerii^[3]. Obrońca Warszawy 1939; następnie jeniec niemieckiego oflagu II C w Woldenbergu. Od 1949 profesor Politechniki Warszawskiej.

Do 1939 projektował wspólnie z żoną Barbarą tanie, funkcjonalne budynki o prostych bryłach i subtelnych elementach plastycznych, zintegrowane z otaczającą je przestrzenią, m.in. dom własny w Warszawie (1927-1928), kolonie Osiedla WSM na warszawskim Żoliborzu (1927−1939). Wraz z Bohdanem Lachertem, Bohdanem Pniewskim i Józefem Szanajcą współprojektował pawilon polski na wystawę w Paryżu (1937)(inne języki). Pracował też na rzecz przemysłu stoczniowego (wnętrza statku MS Batory, członek zespołu).

Po II wojnie światowej m.in. współprojektant odbudowy warszawskiego Nowego Miasta. Był jednym z twórców koncepcji budownictwa mieszkaniowego spółdzielczego.

Pochowany wraz z żoną na cmentarzu zakładowym w Laskach.

Życie prywatne

Mąż Barbary Brukalskiej^[1]

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Walecznych dwukrotnie^[1]
• Medal Niepodległości – 4 lutego 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[4]

Wybrane prace

• kolonie IV, VII, IX Osiedla WSM na Żoliborzu (z żoną Barbarą, 1927−1939)
• dom na ul. Niegolewskiego 8 (z żoną Barbarą, 1927−1928)
• gmach Sztabu Głównego Wojska Polskiego przy ul. Rakowieckiej 6 (1937−1938)^[5].
• kolonie WSM XI, XII, XIII (1945−1949)
• zabudowa ul. Andersa (1953)
• Dom Społeczny WSM (obecnie Społeczny Dom Kultury z teatrem Komedia) (1947−1956)
• projekt odbudowy pałacu Czapskich i jego adaptacji na potrzeby Akademii Sztuk Pięknych (1945−1960).

Upamiętnienie

W 2011 roku Stowarzyszenie Żoliborzan ufundowało Nagrodę im. Barbary i Stanisława Brukalskich dla najlepszej inwestycji budowlanej Żoliborza.

Przypisy

1. StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 76.
2. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 119, 602.
3. Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 610.
4. M.P. z 1932 r. nr 29, poz. 35.
5. Grzegorz Mika. Od przedmieścia do bram przedmieścia. „Skarpa Warszawska”, s. 14, czerwiec 2022.

Bibliografia

• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Encyklopedia Warszawy, Praca zbiorowa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000071500361
• VIAF: 96569707
• ULAN: 500120400
• GND: 1144279178
• PLWABN: 9810597086405606
• NUKAT: n2005142489

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3881135