Tradycyjnie wyróżniano ponad 30 podgatunków[52], jednak ostatnie analizy sekwencji genów mitochondrialnych sugerują, że P. concolor z Ameryki Północnej wywodzi się od niewielkiej grupy wyjściowej około 10 000 lat temu, a zróżnicowanie genomowe jest wystarczające, by utrzymać dwa podgatunki na półkuli zachodniej[53]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki[51].
Puma płowa jest największym przedstawicielem małych kotów oraz piątym co do wielkości kotowatym świata (po tygrysie, lwie, jaguarze i lamparcie). Jego masa jest charakterystyczna dla podrodziny panter (Pantherinae), jednak jest bliżej spokrewniony z podrodziną kotów (Felinae). Podrodzina kotów ewoluowała w Azji 11 milionów lat temu. Przeprowadzone badania nad taksonomią kotów na szczątkach tylko częściowo wyjaśniają ich pochodzenie. Dużo wyjaśniło badanie mtDNA[54], a ponieważ w zapisie kopalnym koty te są słabo reprezentowane[55], jest to satysfakcjonujący wynik.
Przeprowadzone w 2006 r. badania genetyczne wykazały, że przodek rodzajów Leopardus, Lynx, Puma, Prionailurus i Felis migrował przez most lądowy Beringa do Ameryk około 8,5 do 8 milionów lat temu, gdzie rozprzestrzenił się i utworzył nowe gatunki[55]. Puma była długo umieszczana w rodzaju Felis, obejmującym między innymi kota domowego, obecnie jest umieszczana w rodzaju Puma wraz z jaguarundi amerykańskim.
Badania wykazały też, że puma i jaguarundi są blisko spokrewnione z dzisiejszym gepardem z Afryki i wschodniej Azji[55][56].
Culver et al. sugeruje, że oryginalna populacja północnoamerykańskiej Puma concolor wyginęła podczas masowego wymierania u schyłku plejstocenu 10 tys. lat temu, wraz z innymi dużymi ssakami, jak smilodon. Sugeruje też, że populacja pochodzi od grupy południowoamerykańskiej[56].
concolor: łac.concolor, concoloris „tego samego koloru, jednobarwny, podobny”, od cum (stara forma com) „razem z”; color, coloris „kolor”[58].
cougar: fr.couguar „puma”, od port.cuguardo „puma” (zdeformowana wersja braz.suçuarana), być może od tupisuasuarana „zwierzę podobne do jelenia”, od suasu „jeleń”; rana „fałszywy”[59].
Puma płowa występuje w Ameryce zamieszkując w zależności od podgatunku[51]:
P. concolor concolor – Ameryka Południowa, prawdopodobnie z wyłączeniem zachodniej części Andów na północy.
Duży kot o stosunkowo małej głowie, smukłym i gibkim tułowiu. Przednie łapy mają po pięć, zaś tylne po cztery palce. Futro krótkie, miękkie, jednolicie żółtobrunatne (choć w zależności od biotopu spotyka się osobniki ubarwione od szarosrebrnych po czarne). Samce większe od samic, lecz większe zróżnicowanie spotyka się między podgatunkami. Młode pokryte są cętkami, a na ogonie mają czarne pierścienie.
Wymiary
Długość ciała (bez ogona) 86–155 cm, długość ogona 60–97 cm; masa ciała samic 34–48 kg, samców 53–72 kg (wyjątkowo do 120 kg)[50].
Pożywienie
Głównie ssaki. Małe ofiary zjada natychmiast, podczas gdy pozostałości większych zdobyczy chowa maskując je częściami roślin. Do schowanego mięsa powraca tylko wówczas, gdy nic nie upoluje, nieświeżego mięsa nie je.
Istnieją udokumentowane przypadki ataku na człowieka, niektóre ze skutkiem śmiertelnym[60].
Rozród
Gniazdo znajduje się w jaskini, szczelinie skalnej, wykrocie lub w zaroślach. Nie mają sprecyzowanego okresu godowego, są zdolne do reprodukcji przez cały rok. Ruja samic trwa około 9 dni. Po ciąży trwającej 90–96 dni samica rodzi od jednego do sześciu nagich i ślepych kociąt. Jednak zwykle rodzą się 3-4 młode. Świeżo urodzone młode waży od 226–453 g. Kocięta zaczynają widzieć po 10 dniach. Po 40 dniach młode przestają karmić się mlekiem matki[61].
Młode usamodzielniają się w 2. roku życia i samica jest wtedy zdolna znowu zajść w ciążę[61].
Inne informacje
Długość życia dochodzi do 18 do 20 lat. Wielkość terytorium nie jest dokładnie znana, osiąga obszar rzędu kilkuset km². Terytorium samic jest dwukrotnie mniejsze niż samców[61].
Eksponat pumaparda
Pumapard jest mieszanką pumy i lamparta. Trzy mioty pumapardów zostały wyhodowane w późnych latach 90. XIX wieku i na początku XX wieku przez Carla Hagenbecka w jego parku zoologicznym w Hamburgu. Większość zwierząt nie osiągnęła dojrzałości. Jeden został sprowadzony w 1898 do berlińskiego zoo. Uzyskiwano je również w późniejszych latach na całym świecie. Pumapard jest zbudowany podobnie do pumy, posiada jednak krótsze kończyny. Sierść zróżnicowana, z brązowymi cętkami. Wygląd zależy od płci i gatunku rodziców. Mają skłonność do karłowatości.
C.A. Marelli.Elenco sistemático de la fauna de la Provincia de Buenos Aires (Procordados y Vertebrados).„Memorias del Ministerio de Obras Públicas”.1922–1923,s.668,1924.(hiszp.).
R.I. Pocock.Description of a new race of puma (Puma concolor), with a note on an abnormal tooth in the genus.„The Annals and Magazine of Natural History”.Eleventh series.6(33),s.308,1940. DOI: 10.1080/03745481.1940.9723683.(ang.).
E.A. Goldman:Classification of the races of the puma. W:S.P. Young & E.A. Goldman (redaktorzy):The puma. Mysterious American cat.Washington:The American Wildlife Institute,1946,s.246.(ang.).
Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz:Polskie nazewnictwo ssaków świata.Warszawa:Muzeum i Instytut Zoologii PAN,2015,s.137. ISBN978-83-88147-15-9.(pol.•ang.).
K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych:Ssaki.Wyd.IV.Warszawa:Wiedza Powszechna,1991,s.292,seria:Mały słownik zoologiczny. ISBN83-214-0637-8.
D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy):Species Puma concolor.[w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line].Johns Hopkins University Press,2005.[dostęp 2022-04-06].
M.E. Sunquist & F.C. Sunquist:Family Felidae (Cats). W:D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy):Handbook of the Mammals of the World.Cz.1:Carnivores.Barcelona:Lynx Edicions,2009,s.156–157. ISBN978-84-96553-49-1.(ang.).
Warren E.W.E.JohnsonWarren E.W.E. i inni, The Late Miocene radiation of modern Felidae: A genetic assessment, „Science”, 311 (5757), 2006, s. 73–77, DOI:10.1126/science.1122277 [dostęp 2007-06-04].
concolor, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A.Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-06](ang.).
.jpg)
