Powiat karkonoski

powiat karkonoski
	powiat
	; Panorama wsi Janowice Wielkie
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Data powstania	1 stycznia 1999
TERC	0206
Siedziba	Jelenia Góra
Starosta	Krzysztof Wiśniewski
Powierzchnia (2024)	627,16 km²
Populacja (2023); • liczba ludności	; 60 438
• gęstość	96 os./km²
Urbanizacja	42,1%
Nr kierunkowy	75
Kod pocztowy (2024)	58-5XX
Tablice rejestracyjne	DJE
	Adres urzędu:ul. Jana Kochanowskiego 10; 58-500 Jelenia Góra
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich	4
Liczba gmin wiejskich	5
Liczba sołectw	44
Liczba miejscowości	51
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Powiat karkonoski (w latach 1999–2020 pod nazwą powiat jeleniogórski^[1]) – powiat w Polsce, położony w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą, niewchodzącą zarazem w jego skład jest miasto Jelenia Góra.

Szybkie fakty Państwo, Województwo ...

Zamknij

Powiat karkonoski (wówczas pod nazwą jeleniogórski) powstał 1 stycznia 1999 roku wskutek reformy administracyjnej, której jednym z aspektów było wprowadzenie powiatów jako drugiego szczebla administracji, pomiędzy województwami i gminami^[2]. Został stworzony z części znoszonego województwa jeleniogórskiego^[3]^[4].

Terytorium powiatu zostało określone w kształcie podobnym do tego, jaki posiadał on przed swoją likwidacją w 1975 roku^[5]^[6]^[7] – jedyną różnicą są tereny, które w 1976 i 1998 roku włączono do Jeleniej Góry (miasta Cieplice Śląskie-Zdrój i Sobieszów oraz miejscowość Maciejowa z gminy Janowice Wielkie)^[8]^[9].

Z powiatem karkonoskim graniczą jednostki^[10]:

powiat złotoryjski od północy,
powiaty jaworski i kamiennogórski od wschodu,
powiat lwówecki od północnego zachodu.

Dodatkowo, powiat otacza od zachodu, północy i wschodu Jelenią Górę, a od południa graniczy z krajami hradeckim i libereckim w Czechach.

W skład powiatu wchodzi 9 gmin: 4 miejskie oraz 5 wiejskich. Na jego terenie położone są cztery miasta: Karpacz, Kowary, Piechowice oraz Szklarska Poręba^[11].

Więcej informacji Gmina, Pow. (2024) ...


Gmina^[11]				Pow. (2024)^[12]	Ludność (2023)^[12]	Siedziba^[13]
TERYT	Typ	Nazwa		Pow. (2024)^[12]	Ludność (2023)^[12]	Siedziba^[13]
0206011	miejska		Karpacz	37,99	4208	—
0206021	miejska		Kowary	37,39	9745	—
0206031	miejska		Piechowice	43,17	5743	—
0206041	miejska		Szklarska Poręba	75,44	5776	—
0206052	wiejska		Janowice Wielkie	57,88	4045	Janowice Wielkie
0206062	wiejska		Jeżów Sudecki	94,27	7898	Jeżów Sudecki
0206072	wiejska		Mysłakowice	87,98	9640	Mysłakowice
0206082	wiejska		Podgórzyn	82,49	8115	Podgórzyn
0206092	wiejska		Stara Kamienica	110,55	5268	Stara Kamienica

Zamknij

Od powstania powiatu, dokonano dwóch nieudanych prób zmian jego granic:

w 2000 roku, z powiatu złotoryjskiego do powiatu jeleniogórskiego próbowały przenieść się gmina Świerzawa i miasto Wojcieszów^[14],
w 2019 roku, drugą próbę podjął samodzielnie samorząd miasta Wojcieszowa^[15].

Zmiana nazwy powiatu

W 2012 roku samorządowcy z Karpacza i Szklarskiej Poręby wysunęli projekt zmiany nazwy powiatu na powiat karkonoski^[16].

W 2020 r. do ministra właściwego do spraw administracji publicznej wpłynął wniosek Rady Powiatu Jeleniogórskiego w tej sprawie. Intencja zmiany została uzasadniona względami identyfikacyjnymi i promocyjnymi. Według radnych, po zmianie nazwy powiat byłby utożsamiany z Karkonoszami, jego główną atrakcją turystyczną, nie zaś z Jelenią Górą, która jedynie pełni funkcję jego siedziby, nie wchodząc jednocześnie w jego skład. Podniesiono również argument stworzenia przez gminy powiatu wspólnej „Marki Karkonosze”, w ramach której promowany jest cały region^[17].

Rada Ministrów przychyliła się do argumentacji wnioskodawców i 29 lipca 2020 roku wydała rozporządzenie, na mocy którego z dniem 1 stycznia 2021 roku powiat jeleniogórski zmienił nazwę na powiat karkonoski^[1].

Powiat karkonoski według danych z 2024 roku zajmował powierzchnię 627,16 km², co stanowiło 3,14% powierzchni województwa dolnośląskiego. Pod względem powierzchni zajął 243. lokatę wśród 314 powiatów Polski^[18]. Największą część powierzchni powiatu zajmowały grunty leśne (50,8%) oraz rolne (40,9%). Zabudowanych i zurbanizowanych było 7,1% terenów, zaś pod wodami znajdowało się ich 1,0%^[19].

**Pokrycie terenu w powiecie karkonoskim**
stan na 1 stycznia 2024 r.^[19]

Liczba mieszkańców w powiecie karkonoskim w latach 1998–2022
Źródło: Bank Danych Lokalnych^[20]. Stan w dniu 31 grudnia.

Według stanu z dnia 31 grudnia 2023 roku w powiecie karkonoskim zamieszkiwało 60 438 mieszkańców: 31 309 kobiet (51,8% ludności) i 29 129 mężczyzn (48,2%), czyli 2,10% ludności województwa dolnośląskiego. Gęstość zaludnienia w powiecie wyniosła 96 osób na km². Pod względem ludności powiat karkonoski zajął w 2024 roku 188. lokatę wśród 314 powiatów Polski^[18].

Wskaźnik urbanizacji wyniósł 42,1%; w miastach w tym dniu mieszkało 25 472 osób, zaś na wsi 34 966 osób^[20].

**Sytuacja demograficzna w powiecie karkonoskim**
stan na 31 grudnia 2023 r.^[20]

**Piramida wieku mieszkańców powiatu karkonoskiego**
stan na 31 grudnia 2023 r.^[20]

W końcu listopada 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie obejmowała ok. 1,6 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 8,1% do aktywnych zawodowo^[21].

Do końca 2020 roku na czele zarządu powiatu stał starosta jeleniogórski. Jego tytuł uległ zmianie 1 stycznia 2021 roku, wraz z wejściem w życie nowego statutu powiatu^[22].

Na podstawie źródła^[23]:

Starostowie jeleniogórscy

Ryszard Brol (13 listopada 1998 – 28 listopada 2002)
Jacek Włodyga (29 listopada 2002 – 15 grudnia 2014)
Anna Ewa Konieczyńska (15 grudnia 2014 – 22 listopada 2018)
Krzysztof Wiśniewski (22 listopada 2018 – 31 grudnia 2020)

Starostowie karkonoscy

Krzysztof Wiśniewski (od 1 stycznia 2021)

W lipcu 2007 powiat zawarł umowę partnerską z powiatem Bamberg^[24]^[25].

[a]
Poza numerami 58-506 oraz 58-570, wykorzystywanymi tylko w Jeleniej Górze.

[1]
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2020 r. w sprawie zmiany nazwy powiatu jeleniogórskiego na powiat karkonoski (Dz.U. z 2020 r. poz. 1331).
[2]
Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
[3]
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 1996 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612).
[4]
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów (Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652).
[5]
Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych : stan w dniu 1 I 1974 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, 1974, s. 211.
[6]
Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1974 r. do 1 I 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, marzec 1975, s. 2-3 [dostęp 2024-09-22] (pol.).
[7]
Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1975 r. do 31 V 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, sierpień 1975, s. 1-3 [dostęp 2024-09-22] (pol.).
[8]
Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 24 czerwca 1976 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwach: bielskim, jeleniogórskim, kaliskim, płockim i toruńskim (Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 144).
[9]
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 września 1997 r. w sprawie utworzenia gminy, ustalenia granic, nazw i siedzib władz niektórych gmin oraz zmiany granic niektórych miast w województwach: białostockim, bydgoskim, ciechanowskim, elbląskim, gdańskim, jeleniogórskim, katowickim, kieleckim, konińskim, krośnieńskim, lubelskim, nowosądeckim, opolskim, pilskim, poznańskim, przemyskim, rzeszowskim, siedleckim, suwalskim, tarnobrzeskim i zamojskim (Dz.U. z 1997 r. nr 116, poz. 742).
[10]
Państwowy Rejestr Granic (PRG) [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-09-21] (pol.).
[11]
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1998 r. nr 157, poz. 1031).
[12]
Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 21: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin [dostęp 2024-09-21] (pol.).
[13]
Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie wykazu gmin i powiatów wchodzących w skład województw (M.P. z 2017 r. poz. 853).
[14]
Rządowy dokument „Ocena nowego zasadniczego podziału terytorialnego państwa” (druk nr 2479 z dn. 2000-12-15) [online], Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, 15 grudnia 2000, aneks 4, s. 16 [dostęp 2024-09-22] (pol.).
[15]
Uzasadnienie do projektu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2019 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta [online], Rządowe Centrum Legislacji, 26 lipca 2019, s. 26 [dostęp 2024-09-22] (pol.).
[16]
„Sudety” nr 6/2012.
[17]
Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zmiany nazwy powiatu jeleniogórskiego na powiat karkonoski [online], legislacja.rcl.gov.pl [dostęp 2020-12-01].
[18]
Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 2: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według powiatów i miast na prawach powiatu [dostęp 2024-09-21] (pol.).
[19]
Powiatowe zbiorcze zestawienie danych dotyczących gruntów wg stanu na dzień 1 stycznia 2024 (woj. dolnośląskie, pow. karkonoski). [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-09-21] (pol.).
[20]
Bank Danych Lokalnych [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2024-09-21] (pol.).
[21]
GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu listopada 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-01-10] (pol.).
[22]
Uchwała nr XXIII/160/2020 Rady Powiatu Jeleniogórskiego z dnia 2 grudnia 2020 r. w sprawie uchwalenia Statutu Powiatu Karkonoskiego (Dz. Urz. Woj. Doln. z 2020 r. poz. 6923).
[23]
Rafał Rudka, Joanna Gryboś-Chechelska, Tomasz Smaś: Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. I: Starostowie województwa dolnośląskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 22. ISBN 978-83-62251-80-3. [dostęp 2024-03-02].
[24]
Z partnerską wizytą w Bambergu, „Jelonka”, nr 6 (348), 20 czerwca 2016, s. 2, ISSN 1896-5164.
[25]
Partnerlandkreis Karkonoski, Polen [online], landkreis-bamberg.de [dostęp 2023-11-10] (niem.).

[1] [a]
Poza numerami 58-506 oraz 58-570, wykorzystywanymi tylko w Jeleniej Górze.

[rozporządzenie-2] [1]
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2020 r. w sprawie zmiany nazwy powiatu jeleniogórskiego na powiat karkonoski (Dz.U. z 2020 r. poz. 1331).

[3] [2]
Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).

[4] [3]
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 1996 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612).

[5] [4]
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów (Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652).

[6] [5]
Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych : stan w dniu 1 I 1974 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, 1974, s. 211.

[7] [6]
Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1974 r. do 1 I 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, marzec 1975, s. 2-3 [dostęp 2024-09-22] (pol.).

[8] [7]
Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1975 r. do 31 V 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, sierpień 1975, s. 1-3 [dostęp 2024-09-22] (pol.).

[9] [8]
Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 24 czerwca 1976 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwach: bielskim, jeleniogórskim, kaliskim, płockim i toruńskim (Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 144).

[10] [9]
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 września 1997 r. w sprawie utworzenia gminy, ustalenia granic, nazw i siedzib władz niektórych gmin oraz zmiany granic niektórych miast w województwach: białostockim, bydgoskim, ciechanowskim, elbląskim, gdańskim, jeleniogórskim, katowickim, kieleckim, konińskim, krośnieńskim, lubelskim, nowosądeckim, opolskim, pilskim, poznańskim, przemyskim, rzeszowskim, siedleckim, suwalskim, tarnobrzeskim i zamojskim (Dz.U. z 1997 r. nr 116, poz. 742).

[11] [10]
Państwowy Rejestr Granic (PRG) [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-09-21] (pol.).

[TERYT-12] [11]
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1998 r. nr 157, poz. 1031).

[gminy_2024-13] [12]
Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 21: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin [dostęp 2024-09-21] (pol.).

[14] [13]
Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie wykazu gmin i powiatów wchodzących w skład województw (M.P. z 2017 r. poz. 853).

[15] [14]
Rządowy dokument „Ocena nowego zasadniczego podziału terytorialnego państwa” (druk nr 2479 z dn. 2000-12-15) [online], Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, 15 grudnia 2000, aneks 4, s. 16 [dostęp 2024-09-22] (pol.).

[16] [15]
Uzasadnienie do projektu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2019 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta [online], Rządowe Centrum Legislacji, 26 lipca 2019, s. 26 [dostęp 2024-09-22] (pol.).

[17] [16]
„Sudety” nr 6/2012.

[projekt-18] [17]
Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zmiany nazwy powiatu jeleniogórskiego na powiat karkonoski [online], legislacja.rcl.gov.pl [dostęp 2020-12-01].

[pow_2024-19] [18]
Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 2: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według powiatów i miast na prawach powiatu [dostęp 2024-09-21] (pol.).

[pokrycie_terenu-20] [19]
Powiatowe zbiorcze zestawienie danych dotyczących gruntów wg stanu na dzień 1 stycznia 2024 (woj. dolnośląskie, pow. karkonoski). [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-09-21] (pol.).

[BDL-21] [20]
Bank Danych Lokalnych [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2024-09-21] (pol.).

[22] [21]
GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu listopada 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-01-10] (pol.).

[23] [22]
Uchwała nr XXIII/160/2020 Rady Powiatu Jeleniogórskiego z dnia 2 grudnia 2020 r. w sprawie uchwalenia Statutu Powiatu Karkonoskiego (Dz. Urz. Woj. Doln. z 2020 r. poz. 6923).

[24] [23]
Rafał Rudka, Joanna Gryboś-Chechelska, Tomasz Smaś: Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. I: Starostowie województwa dolnośląskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 22. ISBN 978-83-62251-80-3. [dostęp 2024-03-02].

[25] [24]
Z partnerską wizytą w Bambergu, „Jelonka”, nr 6 (348), 20 czerwca 2016, s. 2, ISSN 1896-5164.

[26] [25]
Partnerlandkreis Karkonoski, Polen [online], landkreis-bamberg.de [dostęp 2023-11-10] (niem.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]