Remove ads
Pomnik Poległych w Bitwie pod Grochowem[1][2] – pomnik, a zarazem wspólna mogiła uczestników bitwy o Olszynkę Grochowską z 25 lutego 1831 roku. Znajduje się w Warszawie w dzielnicy Praga-Południe – u zbiegu ulic Szerokiej i Traczy (na skraju rezerwatu przyrody Olszynka Grochowska). Wytyczona wzdłuż ul. Traczy aleja Chwały znajduje się w dzielnicy Rembertów.
 Widok ogólny upamiętnienia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Data budowy |
1916 |
| Ważniejsze przebudowy |
1932 |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°15′07,0″N 21°07′16,5″E | |
Po upadku powstania listopadowego władze rosyjskie nie zezwalały na jakiekolwiek upamiętnianie miejsca bitwy. Las olchowy mocno ucierpiał w trakcie bitwy i został wycięty. Do lat międzywojennych dotrwała tylko jedna olcha, na której wisiała tabliczka z napisem o treści:
Jestem jedyną wnuczką bohaterów z 1831 r. Mam w sobie krew praojców, którzy tu padli. Ludzie nie rańcie mnie! Dajcie żyć jeszcze radością, że Polska wolna!
W czwartek 13 lipca 1916 ustawiono na jednej z wydm drewniany „krzyż z daszkiem, który łączy się z ramieniem jego, ma gwiazdę o 12 promieniach”[3] upamiętniający bohaterów bitwy. Zaprojektował go Stefan Szyller, do Komitetu Organizacyjnego należeli: inź. Aleksander Około-Kułak (były prezes Komitetu Obywatelskiego w Wawrze), Aleksander Karwowski (ziemianin i przemysłowiec), dyr. Antoni Wysocki i przemysłowiec Karol Geber[4]. W setną rocznicę zmagań krzyż wymieniono na metalowy oraz złożono akt erekcyjny budowy mauzoleum.
W roku 1936 w toku prac melioracyjnych znaleziono resztki broni, skrawki umundurowania oraz kości poległych w walce. Szczątki te złożono w krypcie zbudowanej przy krzyżu. Na krypcie znajduje się tablica ze słowami nawiązującymi do pomnika bohaterów bitwy pod Termopilami:
Przechodniu powiedz współbraciom,
Że walczyliśmy mężnie i umierali bez trwogi
Ale z troską w sercu o losy Polski,
Losy przyszłych pokoleń – o Wasze losy[5]
Znajduje się tu również tablica z napisem o treści: Krwawy posiew na polach Grochowa, przeradzający się w potężny prąd siły odrodzeńczej Narodu w naszym pokoleniu wyda plon niepodległości Ojczyzny. Ku czci poległych w 1831 r. Bohaterskich Obrońców Ojczyzny. Zrzeszenie Własności Nieruchomości Koła Grochów 1932 r.[6]
Remove ads
.jpg)
_-_Aleja_Chwaly_(Olszynka_Grochowska).JPG)
_-_Aleja_Chwaly_(Olszynka_Grochowska).JPG)
.JPG)
.JPG)
Wzdłuż ul. Traczy, znajdującej się w dzielnicy Rembertów i prowadzącej z Kawęczyna do powstańczej mogiły, w ostatnich latach powstaje aleja Chwały w postaci głazów z tablicami pamiątkowymi. Pierwsze kamienie położono w 1999. W roku 2008 w pobliżu pierwszej tablicy pamiątkowej została zbudowana kaplica filialna parafii św. Wacława. W tym samym miejscu znajduje się także Krzyż Obrońców Olszynki wraz z pomnikiem-figurą Matki Boskiej Fatimskiej, a także Dzwon Wolności[7]. Dotychczas odsłonięto 32 tablice poświęcone pamięci:
- gen. Ludwika Bogusławskiego i IV Pułku Piechoty Liniowej
- gen. Ludwika Kickiego i Ułanów Grochowskich
- Sejmu Narodowego 1831 roku
- gen. Kazimierza Małachowskiego
- gen. Józefa Grzegorza Chłopickiego
- gen. Józefa Bema
- gen. Karola Kaczkowskiego
- gen. Ignacego Prądzyńskiego
- gen. Macieja Rybińskiego
- gen. Franciszka Żymirskiego
- gen. Józefa Dwernickiego
- płk Piotra Wysockiego
- gen. Henryka Dembińskiego
- gen. Piotra Szembeka
- gen. Jana Umińskiego
- Emilii Plater, Józefy Rostkowskiej, Barbary Bronisławy Czarnowskiej, Klaudyny Potockiej oraz Emilii Sczanieckiej
- mjr Waleriana Łukasińskiego
- braci Mycielskich (Ludwika, Józefa oraz gen. Michała Mycielskiego).
- kpt. Artura Zawiszy
- gen. Kazimierza Skarżyńskiego oraz gen. Henryka Milberga
- spiskowców belwederczyków: Ludwika Nabielaka, Józefa Zaliwskiego, Karola Szlegla, Feliksa Nowosielskiego, Janusza Swiętopełka Czertwertyńskiego, Wincentego Kobylińskiego, Aleksandera Swiętosławskiego, Karola Paszkiewicza, Edwarda Rottermunda, Rocha Rupniewskiego, Ludwika Orpiszewskiego, Walentego Nasierowskiego
- gen. Ludwika Michała Paca
- gen. Franciszka Sznajdego
- gen. Klemensa Kołaczkowskiego
- gen. Jana Skrzyneckiego
- gen. Józefa Sowińskiego
- obrońców twierdz w Modlinie i Zamościu: gen. Ignacego Hilarego Ledóchowskiego i gen. Jana Krysińskiego
- papieża Jana Pawła II
- ks. Wacława Karłowicza oraz Stefana Melaka[7]
- poetów – piewców powstania listopadowego:
- Kazimierza Delavigne
- Stefana Garczyńskiego
- Juliusza Mosena
- Adama Mickiewicza
- Konstantego Gaszyńskiego
- Aleksandra Odojewskiego
- Wincentego Pola
- Juliusza Słowackiego
- Stefana Witwickiego
- jedna z tablic powstała w hołdzie rządowi narodowemu, marszałkowi sejmu, bohaterom wojny polsko-rosyjskiej 1830–1831 oraz zesłańcom i męczennikom spisku syberyjskiego:
- Adamowi Jerzemu Czartoryskiemu
- Wincentemu Niemojowskiemu
- Joachimowi Lelewelowi
- Władysławowi Tomaszowi Ostrowskiemu
- Romanowi Sołtykowi
- Stanisławowi Barzykowskiemu
- Bonawenturze Niemojowskiemu
- Janowi Ledóchowskiemu
- Julianowi Niemcewiczowi
- Teodorowi Morawskiemu
- Gustawowi Małachowskiemu
- Teofilowi Morawskiemu
- Walentemu Józefowi Zwierkowskiemu
- ks. Janowi Henrykowi Sierocińskiemu
- Franciszkowi Szokalskiemu
- Wincentemu Migurskiemu
- wszystkich bohaterów bitwy pod Olszynką Grochowską
Duży wkład w godne zagospodarowanie miejsca pamięci miał ks. Wacław Karłowicz. Pomagało mu Stowarzyszenie Krąg Pamięci Narodowej.
W 2012 roku wysunięto projekt usypania w tym miejscu 50-metrowego kopca, na szczycie którego proponowano ustawienie dawnych trzonów kolumny Zygmunta, leżących dziś przy Zamku Królewskim, na których miano by umieścić wyrzeźbione gniazdo z orłem zrywającym się do lotu. Od ulicy Chełmżyńskiej do kopca prowadzić miałaby Aleja Chwały z głazami upamiętniającymi historię Polski od potopu szwedzkiego do katastrofy smoleńskiej po bokach. Koszt realizacji projektu wynosiłby około 200 mln zł[8]. W kopcu miałyby się znaleźć m.in. muzeum Powstania Listopadowego i kaplica, a na jego szczycie mieściłby się taras widokowy[9][10][11].
Remove ads
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads