Loading AI tools
Region historyczny w Prusach Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pogezania (niem. Pogesanien, prus. *Pagude) – dawne terytorium plemienne w historycznych Prusach. Większość terytorium Pogezanii, która stała się częścią Prus Górnych w Prusach Książęcych, znana jest jako Hockerlandia (od imienia legendarnego księcia pruskiego Hoggo). W Prusach Królewskich znalazły się natomiast: północny fragment Pogezanii z miastami: Elbląg i Tolkmicko, stanowiący część historycznej ziemi malborskiej (obejmującej terytorium województwa malborskiego I Rzeczypospolitej), zaś etnokulturowo należący do Powiśla, a także ziemia Gudikus z miastami Orneta i Dobre Miasto, która przynależy zarówno historycznie jak i etnokulturowo do Warmii.
Nazwę Pogezania wywodzi się od zrekonstruowanego pruskiego słowa *Pagude, oznaczającego "kraj krzewów"[1].
Pogezania sąsiadowała z Pomezanią, Sasinią, Galindią, Barcją, Warmią i Pomorzem Gdańskim. Region ten rozciągał się od rzeki Nogat aż do Łyny i był oddzielony na wschodzie od Pomezanii m.in. jeziorami Piniewo i Sambród oraz położonym na wschód od nich i na południe od wsi Sambród zwartym kompleksem leśnym[2]. Obecnie region ten znajduje się w całości na terenie województwa warmińsko-mazurskiego.
W V–IX wieku tereny te zasiedlili Prusowie[3]. W VIII w. duńscy wikingowie stworzyli tu emporium handlowe – Truso[4]. W XII i XIII wieku w Pogezanii istniały ziemie: Pogyzan, Glottowia, Zambroch, Passaluc, Drusen, Wurmedyten i Gudikus. Ta ostatnia obejmowała obszar na wschód od rzeki Pasłęki do środkowej Łyny, więc tereny na północny zachód od dzisiejszego Olsztyna[1][5].
W trakcie podbojów Prus przez Zakon Krzyżacki, Pogezanie stawiali zacięty opór. W 1239 r. zostali podbici w trakcie wyprawy z udziałem księcia Ottona z Brunszwiku. Pogezanie brali udział w obu wielkich powstaniach pruskich oraz w powstaniu w 1278 roku, po którym przestali istnieć w wyniku represji krzyżackich, kiedy to plemię z wyjątkiem nielicznych, którzy schronili się na Litwie w okolicach zamku Grodno, zostało wybite lub wzięte do niewoli. Po zdławieniu wielkiego powstania Prusów (1260-1276) obszar Pogezanii stał się miejscem ożywionej działalności kolonizacyjnej zakonu, w wyniku której jego większość znalazła się w obrębie komturii elbląskiej, z wyjątkiem ziemi Gudikus, która weszła w skład biskupiej Warmii. [6]
Na terenie dawnej Pogezanii leży współcześnie 8 miast, z których:
| Lp. | Miasto | Populacja | Powierzchnia |
|---|---|---|---|
| 1. |  Dobre Miasto |
10 239 | 4,86 km² |
| 2. |  Orneta |
8924 | 9,63 km² |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
