Pałac w Sobieszowie

Pałac w Sobieszowie – zabytkowy^[2] pałac^[3] w Jeleniej Górze, w województwie dolnośląskim.

Pałac w Sobieszowie

nr rej. 900/J z 14.08.1987[1]
Pałac w Sobieszowie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Jelenia Góra (Sobieszów)
Typ budynku	pałac
Inwestor	Johann Anton von Schaffgotsch (1675-1742)
Rozpoczęcie budowy	1705
Ukończenie budowy	1712
Pierwszy właściciel	Johann Anton von Schaffgotsch (1675-1742)
Położenie na mapie Jeleniej Góry Pałac w Sobieszowie
Położenie na mapie Polski Pałac w Sobieszowie
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Pałac w Sobieszowie
50°50′47″N 15°38′21″E

Zespół zabudowy położony jest w środkowej części Sobieszowa (aktualnie dzielnicy Jeleniej Góry), pomiędzy ulicami Karkonoską a Cieplicką. Pałac stoi na krawędzi skarpy, przy drodze do Piechowic.

Historia

Po pożarze w roku 1675 zamku Chojnik, rodowego gniazda Schaffgotschów, jego właściciele zmuszeni byli do wzniesienia nowej siedziby. Budowę rozpoczęto w 1705 r. na zlecenie Johanna Antona von Schaffgotsch(inne języki) (1675-1742), żonatego z Marią Franciszką Serényi von Kis-Serény (1679–1707)^[4]. Kierował nią mistrz budowlany Eliasz Scholze z Bolesławca. Zakończenie prac budowlanych nastąpiło w 1712 r. Pałac początkowo był główną siedzibą rodu. Po przeprowadzce Schaffgotschów do pałacu w Cieplicach stał się ich rezydencją letnią. Pod koniec XVIII w. Schaffgotschowie przekazali budynek zarządcy dóbr i sądowi ziemskiemu. Wnętrza przebudowane po 1945 r. Do roku 2012 mieściła się tu siedziba Zespołu Szkół Rolniczych i Agroturystycznych^[5]. 14 sierpnia 2013 budynek został przekazany Karkonoskiemu Parkowi Narodowemu w celu utworzenia centrum edukacyjnego^[6]. W 2023 roku gmach otwarto po pracach konserwatorskich^[7].

Opis obiektu

Pałac o planie prostokątnym położono na obudowanych kamieniami skarpach z szerokimi schodami od frontu. Obiekt trzykondygnacyjny, o elewacji frontowej 11-osiowej z trzyosiowymi ryzalitami wejściowymi na osi, wieńczonymi prostymi tympanonami. Pod okapem przebiega fryz ornamentowy o motywie akantu. Pośrodku, na osi elewacji, fryz przerywa maszkaron. W elewacji ogrodowej zachował się kamienny, prostokątny portal zwieńczony frontonem typu entrecoupé (z przerwą)^[8], w której znajduje się kartusz z bujnymi labrami wychodzącymi z przerwy, zawierający pierwotnie hrabiowski (graf) herb Schaffgotschów^[9]. Bryłę nakrywa dach czterospadowy. W przyziemiu zachował się dwutraktowy układ wnętrz z holem i klatką schodową pośrodku, w części północno-wschodniej – wnętrza w układzie trzytraktowym. Poniżej pałacu został zaplanowany szeroki dziedziniec gospodarczy, otoczony zabudowaniami dawnego folwarku z XVIII i XIX w. Na majdan składają się oficyny i budynki gospodarcze, wydzielające pośrodku czworoboczny dziedziniec. W części obiektów przetrwały kamienne portale, sklepienia kolebkowe i sklepienia baldachimowe wsparte na filarach.

• 
  Ryzalit z kartuszem
• 
  Herby Schaffgotsch, Serényi v. Kis-Serény
• 
  Herb hr. Schaffgotsch
• 
  Herb Serényi von Kis-Serény
• 
  Mapa Doliny Pałaców