Osmolskina

Osmolskina – rodzaj bazalnego przedstawiciela Archosauriformes żyjącego we wczesnym triasie na terenie dzisiejszej Europy. Holotyp (ZPAL R-I/77) Osmolskina czatkowicensis, jedynego gatunku rodzaju, został odkryty w datowanych analizą biostratygraficzną na najprawdopodobniej wczesny olenek osadach w Czatkowicach (osiedle Krzeszowic) niedaleko Krakowa. Obejmuje przednią część kości szczękowej z zachowanym wyrostkiem nosowym. Odkryto także dwieście kości czaszki, w tym kości puszki mózgowej oraz żuchwy, trzydzieści kręgów ze wszystkich odcinków kręgosłupa, pięć kompletnych kości biodrowych, trzydzieści kości kończyn oraz kilkaset kości szkieletu pozaczaszkowego i zębów. Długość czaszki osmolskiny wynosiła około 60 mm, jednak niektóre z odkrytych skamieniałości sugerują, że u większych osobników dochodziła ona do około 120 mm^[1].

Osmolskina

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Infragromada	archozauromorfy
(bez rangi)	Archosauriformes
Rodzina	?Euparkeriidae
Rodzaj	Osmolskina Borsuk-Białynicka & Evans, 2003
Gatunki
O. czatkowicensis Borsuk-Białynicka & Evans, 2003

Zrekonstruowana czaszka oraz materiał pozaczaszkowy osmolskiny wykazują duże podobieństwa do innego wczesnotriasowego archozauromorfa – euparkerii. U przedstawicieli obu rodzajów występowała mozaika cech plezjomorficznych i apomorficznych, nie łączy ich jednak żadna autapomorfia. Borsuk-Białynicka i Evans wstępnie zaklasyfikowały Osmolskina do rodziny Euparkeriidae – podobnie jak rodzaje Dorosuchus i Halazhaisuchus – konkludują jednak, że Euparkeriidae pozostaje monotypowa, gdyż żadnego rodzaju nie można do niej zaklasyfikować z całą pewnością. Autorki stwierdzają, że do momentu rozwiązania tego problemu termin „euparkeridy” odnosi się do nienależących do archozaurów przedstawicieli Archosauriformes bardziej zaawansowanych od proterozuchidów, jednak mniej wyspecjalizowanych od erytrozuchów (Erythrosuchidae) i Proterochampsidae^[1]. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Sookiasa (2016) wykazała istnienie monofiletycznej rodziny Euparkeriidae, do której poza euparkerią należały także rodzaje Osmolskina i Halazhaisuchus oraz gatunek „Turfanosuchus” shageduensis^[2].

Osmolskina czatkowicensis została opisana w 2003 roku przez Magdalenę Borsuk-Białynicką oraz Susan Evans. Nazwa rodzajowa honoruje Halszkę Osmólską – polską paleontolog, zaś epitet gatunkowy odnosi się do Czatkowic (obecnie osiedla Krzeszowic), gdzie odnaleziono skamieniałości osmolskiny. Oprócz szczątków Osmolskina czatkowicensis odkryto tam również pozostałości kilku niewielkich lepidozauromorfów i archozauromorfów, przedstawicieli grupy Procolophonia, wczesnych płazów bezogonowych Czatkobatrachus, temnospondyli oraz ryb dwudysznych z rodzaju Gnathorhiza^[1].

Przypisy

1. M. Borsuk-Białynicka, S. E. Evans. A basal archosauriform from the Early Triassic of Poland. „Acta Palaeontologica Polonica”. 48 (4), s. 649–652, 2003. (ang.).
2. Roland B. Sookias. The relationships of the Euparkeriidae and the rise of Archosauria. „Royal Society Open Science”. 3 150674, 2016. DOI: 10.1098/rsos.150674. (ang.).