Olgierd Łukaszewicz

Olgierd Marian Łukaszewicz (ur. 7 września 1946 w Chorzowie) – polski aktor teatralny, telewizyjny i filmowy oraz działacz kulturalny i społeczny. W latach 2002–2005 i 2011–2018 prezes Związku Artystów Scen Polskich (ZASP).

Olgierd Łukaszewicz

Olgierd Łukaszewicz (2011)
Imię i nazwisko	Olgierd Marian Łukaszewicz
Data i miejsce urodzenia	7 września 1946 Chorzów
Zawód	aktor
Współmałżonek	Grażyna Marzec
Lata aktywności	od 1967
Zespół artystyczny
Teatr Polski w Warszawie
Odznaczenia

Życiorys

Absolwent VII Liceum Ogólnokształcącego w Katowicach^[1]. W 1968 ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Krakowie.

Występował w Teatrze Rozmaitości w Krakowie (1968–1970), a następnie przeniósł się do Warszawy. Związany z warszawskimi teatrami: Dramatycznym (1970–1973), Współczesnym (1973–1974), Powszechnym (1974–1986) i Studio (1986–1997).

W 1988 wyjechał do Wiednia. Na niemieckojęzycznych scenach występował nieprzerwanie osiem lat, m.in. dwa sezony był etatowym aktorem Teatru Miejskiego w Bonn. Po powrocie do kraju został aktorem Teatru Narodowego (1997–2001), a w 2000 wrócił na deski Teatru Współczesnego. Od 2003 jest w zespole Teatru Polskiego.

W 1997 podczas Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach odcisnął dłoń na Promenadzie Gwiazd.

Był pomysłodawcą i inicjatorem kilku niecodziennych akcji aktorów warszawskich scen. W Dzień Wszystkich Świętych 1999 przed Teatrem Narodowym odbył się „Namiot Przymierza” będący happeningiem-posłaniem aktorów polskich poświęconym pamięci Żydów oraz w 2000 „Sybir – ostatnie pożegnanie” – hołd złożony zesłańcom. Był inspiratorem „Nocy pielgrzyma” – misterium teatralnego ku czci Juliusza Słowackiego, które odbyło się 29 września 2001 z okazji odsłonięcia pomnika poety na Placu Bankowym w Warszawie.

Artystą być to rodzaj powołania. Jak istnieje etos inteligenta niosącego kaganek oświaty, tak istnieje etos artysty, który dzieli się z widownią tym, co przeżywa, dzieli się zagadką bytu, miłości, ciekawością innego człowieka. Artystą się bywa. Kiedy uda się dotknąć najistotniejszych problemów, filozoficznego skrótu, jakiegoś wyrazu, przenikającego do kości^[2].

Olgierd Łukaszewicz w trakcie mowy na Tour de KonstytucjaPL w Parku Skaryszewskim (2022).

W latach 2002–2005 był prezesem Związku Artystów Scen Polskich. W 2005 był członkiem Honorowego Komitetu Poparcia Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich. 17 stycznia 2011, podczas 40. Nadzwyczajnego Walnego Zjazdu Delegatów ZASP w Skolimowie, został wybrany ponownie na prezesa ZASP^[3]. Tę funkcję pełnił do 15 kwietnia 2018, kiedy to na jego miejsce wybrano Pawła Królikowskiego^[4].

8 grudnia 2017 Olgierd Łukaszewicz ustanowił fundację pod nazwą My Obywatele Unii Europejskiej – Fundacja im. Wojciecha B. Jastrzębowskiego^[5]. Ścisłą współpracę z nią zadeklarowała Unia Europejskich Demokratów, na której posiedzeniu rady krajowej wkrótce gościł^[6]. W 2018 poparł kandydatury Piotra Ikonowicza^[7] oraz Jacka Wojciechowicza na prezydenta Warszawy^[8]. W 2019 bez powodzenia kandydował do Parlamentu Europejskiego z listy Wiosny^[9] (wcześniej Nowoczesna bezskutecznie rekomendowała go na listę Koalicji Europejskiej^[10]).

Ma brata bliźniaka – Jerzego, który jest operatorem filmowym i reżyserem. Mąż aktorki Grażyny Marzec.

Filmografia

Spotkanie w Bibliotece Publicznej w Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy. Gośćmi Barbary Rybałtowskiej byli Olgierd Łukaszewicz z żoną Grażyną Marzec, 26 stycznia 2006

• 1968: Dancing w kwaterze Hitlera – Waldek
• 1969: Sól ziemi czarnej – Gabriel Basista
• 1969: Znicz olimpijski – polski narciarz
• 1969: Dzieci z naszej szkoły – marynarz (odc. 10)
• 1970: Romantyczni – Władysław Zaborowski
• 1970: Pogoń za Adamem – aktor grający w filmie Zawady rolę „Żbika”
• 1970: Brzezina – Stanisław, brat Bolesława
• 1971: Perła w koronie – Jaś
• 1971: Wezwanie – Stefek Zawada, syn Jadwigi i Wojciecha
• 1971: Bicie serca – zabójca starca
• 1972: Przeprowadzka – kierowca Staszek
• 1972: Wesele – widmo
• 1973: Przyjęcie na dziesięć osób plus trzy – Kazimierz, przewodniczący rady zakładowej
• 1973: Stracona noc – dziedzic Jan
• 1973: Zasieki – Andrzej
• 1974: Zwycięstwo – oficer niemiecki
• 1975: Dzieje grzechu – Zygmunt Szczerbic, właściciel majątku Zgliszcze, chlebodawca Niepołomskiego, kochanek Ewy
• 1975: Noce i dnie – Janusz Ostrzeński, syn Michaliny i Daniela
• 1975: Znikąd donikąd – „Kordian”
• 1976: Zaklęty dwór – Juliusz Żwirski
• 1976: Dagny – Władysław Emeryk
• 1977: Noce i dnie – Janusz Ostrzeński, syn Michaliny i Daniela
• 1977: Lalka – Leon, przewodniczący tajnego zebrania studentów (odc. 2)
• 1977: Jörg Ratgeb, malarz – biskup
• 1978: Układ krążenia – mąż Ewy Brzeskiej (odc. 7)
• 1978: Sowizdrzał świętokrzyski – Jan Kolasa
• 1979: Lekcja martwego języka – porucznik Alfred Kiekeritz
• 1979: Operacja Himmler – Schollenberg, przyjaciel Melhorna
• 1980: Królowa Bona – Ferdynand I, cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, król Czech i Węgier (odc. 1 i 10)
• 1980: Gorączka – Marek „Leon”
• 1980: Głosy – Broniarek
• 1981: Ślepy bokser – Skwara, dyrektor gabinetu Leśniaka
• 1981: Szarża, czyli przypomnienie kanonu – lektor przy apelu poległych
• 1981: Klejnot wolnego sumienia – Henryk III Walezy
• 1982: Wilczyca – Otto von Furstenberg, kochanek hrabiny Julii
• 1982: Dolina Issy – Wiktor, brat Romualda
• 1982: Przesłuchanie – Konstanty, mąż Antoniny Dziwisz
• 1982: Raport Sonii
• 1983: Seksmisja – Albert Starski (Albercik)
• 1983: Widziadło – Władysław Jelonek
• 1983: Wierna rzeka – Józef Odrowąż
• 1983: Wir – Marek
• 1984: Zamiana – znajomy Tolka z pracy
• 1985: Dziewczęta z Nowolipek – aktor gwałcący Frankę
• 1985: C.K. Dezerterzy – dezerter z lasu
• 1986: Magnat – Franzel, syn Hansa Heinricha
• 1986: Rykowisko – ksiądz
• 1986: Borys Godunow – Mikołaj Czernikowski
• 1986: Biała wizytówka – Franzel, syn Hansa Heinricha
• 1987: Kingsajz – Paragraf
• 1987: Krótki film o zabijaniu – Andrzej Geller, mąż Doroty
• 1987: Zabij mnie glino – Marian Puciałło, kochanek Teresy Popczykowej
• 1988: Dotknięci – doktor Kramer
• 1988: Alchemik – alchemik Sendivius
• 1988: Alchemik Sendivius – alchemik Sendivius
• 1988: Dekalog II – Andrzej Geller, mąż Doroty
• 1988: Dekalog V – Andrzej Geller, mąż Doroty
• 1989: Modrzejewska – Wincenty Rapacki
• 1989: Sztuka kochania – adwokat Pasikonika
• 1991: Kobieta na wojnie – pułkownik Schwenke
• 1992: Nocne ptaki – pisarz Julian Kisielecki
• 1993: Jańcio Wodnik – dziad
• 1993: König der letzten Tage – Jan Matthys
• 1995: Awantura o Basię – Adam Bzowski, ojciec Basi
• 1995: Deborah – Marek Wawrowski
• 1995: Pokuszenie – ksiądz
• 1996: Awantura o Basię – Adam Bzowski, ojciec Basi (odc. 10-12)
• 1997: Sława i chwała – Edgar Szyller
• 1998: Amok – Leopold Kast, ojciec Maćka
• 1998: Siedlisko – Piotr Zarzycki, przyjaciel Kalinowskich
• 2000: Bajland – malarz Szagal, przyjaciel Horoszków
• 2000: Twarze i maski – Ryszard Gałecki
• 2000: Daleko od okna – wysłannik Reginy
• 2001: Miasteczko – mecenas Tadeusz Dudziewicz, przyjaciel Pietrasa (odc. 60 i 61)
• 2001: Przeprowadzki – książę Piotr Dowgiłło (odc. 8)
• 2001: Marszałek Piłsudski – książę Eustachy Sapieha
• 2001: Wiedźmin – czarodziej Stregobor
• 2002: Wiedźmin (serial) – czarodziej Stregobor (odc. 10)
• 2002: Kariera Nikosia Dyzmy – premier
• 2002–2011: Plebania – Aleksander Lubiniecki, syn księcia Ksawerego
• 2003: Ubu Król – rotmistrz Bardior
• 2004: Karol. Człowiek, który został papieżem – Karol Wojtyła, ojciec późniejszego papieża
• 2005: Pensjonat pod Różą – Adam Wierzewski, ojciec Bartka (odc. 42 i 43)
• 2007: Katyń – kapelan
• 2007: Regina – Aleksander Popiel
• 2007: Jutro idziemy do kina – ojciec Krysi
• 2008–2010: Czas honoru – dowódca „Czesława”, później „Doktora” i „Krawca”
• 2008: Doręczyciel – poeta (odc. 8)
• 2009: Generał Nil – gen. August Emil Fieldorf ps. „Nil”
• 2009: Miasto z morza – inż. Tadeusz Wenda, kierownik budowy portu w Gdyni
• 2009: Miasto z morza (serial) – inż. Tadeusz Wenda, kierownik budowy portu w Gdyni
• 2010: Mistyfikacja – Maciej Witkiewicz
• 2010: Mała matura 1947 – Wiliński, dyrektor szkoły
• 2010: Mała matura 1947 – Wiliński, dyrektor szkoły (odc. 1, 3 i 4)
• 2010: 1920. Wojna i miłość – Maurycy Olszyński, ojciec Zofii
• 2011: Daas – Jakub Frank
• 2011: Uwikłanie – Rudzki
• 2012–2014: M jak miłość – profesor Kazan
• 2013: Ojciec Mateusz – Stanisław Wilk (odc. 112)
• 2013: W imię... – biskup
• 2013: Biegnij, chłopcze, biegnij – doktor Żurawski
• 2014: Kamienie na szaniec – dr Trojanowski
• 2014: Bunny – ojciec Blanki
• 2015: Wyklęty – mężczyzna w celi
• 2015: Na dobre i na złe – Andrzej Pietrzak, ojciec Oli
• 2018: Solid Gold – generał Wilkosz
• 2018: Jak pies z kotem – Andrzej
• 2022: Gang Zielonej Rękawiczki – Henryk

Polski dubbing

• 1981: Miłość ci wszystko wybaczy – Hrabia Michał „Miś” Zborowski
• 1995: Rob Roy – Rob Roy
• 1998: Rudolf czerwononosy renifer – Śmiałek
• 1999: Inspektor Gadżet – Sanford Scolex/Szpon
• 2000: Rocky i Łoś Superktoś – prezydent Signoff
• 2001: W pustyni i w puszczy – Mahdi
• 2005: Jan Paweł II: Nie lękajcie się – Karol Wojtyła (dorosły)
• 2005: Jan Paweł II – kard. Adam Sapieha
• 2009: Gwiazda Kopernika
• 2012: Frankenweenie – pan Rzykruski
• 2014: Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz – Alexander Pierce
• 2015: Ant-Man – Hank Pym
• 2017: Logan: Wolverine – Charles Xavier
• 2018: Ant-Man i Osa – Hank Pym

Ordery, odznaczenia i nagrody

• Złota Odznaka Honorowa za Zasługi dla Województwa Śląskiego – Katowice 2017, leg nr. 5269
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2014), leg nr. 632
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2013) „Za wybitne zasługi dla kultury narodowej, za osiągnięcia w twórczości artystycznej i działalności społecznej”^[11][12]
• Splendor Splendorów „Za pasję, która inspiruje i za inspiracje, które poszerzają horyzonty sztuki” (2011)^[13]
• Statuetka „Polski Walczącej” przyznawanej w dowód uznania przez Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej (2009)
• Krzyż Zasługi I Klasy Orderu Zasługi RFN (2008, Niemcy)
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005)^[14]
• Złoty Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju” (2002)
• "Zasłużony dla Warszawy" - Za zasługi dla Miasta Stołecznego Warszawy (21.04.2002)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2000)
• Srebrny Krzyż Zasługi (1979)
• Odznaka Zasłużony Działacz Kultury (!5.05.1978) leg nr. 1324-78-5

Odznaczenia i nagrody branżowe

• Nagroda na 43 Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w kategorii DRUGOPLANOWA ROLA MĘSKA - za film "Jak pies z kotem" w reżyserii J. Kondratiuka
• "Wielka Nagroda" XVII Festiwalu Teatru Polskiego i Teatru Telewizji Polskiej "Dwa Teatry – Sopot 2016" przyznana przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Polskiego Radia i Teatrze Telewizji Polskiej.
• Nagroda na 9 Festiwalu Teatrów Jednego Aktora we Wrocławiu za Psalmy Dawida w przekładzie Romana Brandstaettera (1986)
• Nagroda na 24 Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu za rolę Franza w Pułapce Tadeusza Różewicza w Teatrze Studio w Warszawie (1984)
• Nagroda im. Zbyszka Cybulskiego za wybitne osiągnięcia aktorskie (1970)