Nogat (województwo kujawsko-pomorskie)
wieś w województwie kujawsko-pomorskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nogat (dawniej niem. Nogath, Nogathen, Nogoten) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie grudziądzkim, w gminie Łasin nad jeziorem Nogat.
| wieś | |
 Zespół pałacowy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
145[1] |
| Strefa numeracyjna |
56 |
| Kod pocztowy |
86-320[2] |
| Tablice rejestracyjne |
CGR |
| SIMC |
0846524 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu grudziądzkiego  | |
Położenie na mapie gminy Łasin  | |
 53°35′13″N 19°03′50″E[3] | |
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie toruńskim.
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 145 mieszkańców[1]. Jest szesnastą co do wielkości miejscowością gminy Łasin.
Nogat to miejsce, do którego dotarł w 1015 roku wraz ze swoimi wojami Bolesław Chrobry. W dokumentach z 1306 r. występuje jako Nogath, Nogathen, Nogoten. W 1306 r. mistrz krajowy Konrad Sack nadal na prawie chełmińskim 12 łanów w Nogacie rycerzowi Franciszkowi wraz z rybołówstwem w jeziorze Szynwałd.
W dziejach wsi, dobrze udokumentowanych, właściciele ziemscy zmieniali się dość często. Warto wspomnieć rok 1526, kiedy to król Zygmunt I Stary wystawia przywilej na dobra nogackie dla kanoników tamtejszej kaplicy. Następnie Nogat był w posiadaniu Jerzego i Prokopa Pieczewskich. W XVIII wieku wieś należała do rodziny Kczewskich. W 1774 r. Franciszek Kczewski sprzedał włości nogackie Aleksandrowi Nostitz-Jackowskiemu za 42 500 florenów. Od Jackowskiego kilka lat później majątek przejął Ignacy Kalkstein. W skład dóbr weszły jeziora Nogat i Kuchnia, las iglasty i bukowy, karczma, kaplica, pustkowie Jędrzejowo i folwark Boże Pole.
Około 1800 r. Kalksteinowie wybudowali murowany, klasycystyczny dwór. W XIX wieku, około 1850 r., majątkiem włada hrabina Trembecka. Od 1875 r. P. Holman, a od 1890 r. liczące 840 ha dobra przechodzą w ręce Otto Wunderlicha. W 1902 r. ziemię kupuje Pruska Komisja Kolonizacyjna i dzieli ją wśród 40 osadników niemieckich. Dwór, park i resztówkę kupił A. Jesert. W latach 1919–1927 dwór i 152 ha ziemi należą do Józefa Kobieli. Własność tę posiadali jeszcze B. Górski oraz A. Pleglau. W czasie okupacji we dworze mieszkał Niemiec o nazwisku Redkowski. We dwór urodził się dr. Curt Schimmelbusch.
W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Celnej „Nogat”[4] a następnie placówka Straży Granicznej I linii „Nogat”[5].
Według rejestru zabytków NID[6] na listę zabytków wpisany jest zespół pałacowy z połowy XIX w., nr rej.: 592 z 14.12.1989:
- pałac, ok. 1800
- park, połowa XIX w., XX w.
- pozostałości folwarku:
- kuźnia
- obora
- ekonomówka, ok. 1900-1910.
Dwór jest obecnie modernizowany. Przy nim znajduje się około 620–letni (w roku 2016) dąb Chrobry o obwodzie niemal 900 cm, należący do największych drzew tego gatunku w Polsce.
Przy jeziorze Nogat powstają wciąż nowe domki letniskowe, podwyższające walory rekreacyjno-turystyczne miejscowości.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
