Remove ads
Muzeum Drukarstwa w Cieszynie − muzeum utworzone w 1996 dla upamiętnienia tradycji drukarskich na Śląsku Cieszyńskim. W swoich zbiorach posiada maszynę typograficzną z zestawem czcionek, matryc chemigraficznych i drzeworytniczych, prasy dociskowe i urządzenia introligatorskie.
 siedziba muzeum | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Głęboka 50 |
| Data założenia |
1996 |
Położenie na mapie Cieszyna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego  | |
 49°45′00,00″N 18°37′43,39″E | |
| Strona internetowa | |
W roku 1996, firma Prodruk oddała Miastu Cieszyn zabytkowy sprzęt drukarski na uzupełnienie wyposażenia Muzeum Drukarstwa[1]. W 1998 roku w Filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie zlikwidowano pracownię typografii, z której Muzeum przejęło na stan narzędzia drukarskie, szufle i inne wyposażenie pracowni[1]. W późniejszych latach do Muzeum Drukarstwa trafiły kolejne elementy wyposażenia; kocioł do przetopu stopu linotypowego, maszyna do odlewania tekstów ręcznie składanych - tzw. tytularka z kompletem matryc, urządzenie zwane liniarką (urządzenie służące do rysowania określonego układu linii prostych na arkuszach papieru) oraz kilka szuflad drukarskich z czcionkami[1]. 17 października 2003 roku odbyło się spotkanie założycielskie stowarzyszenia o nazwie Muzeum Drukarstwa w Cieszynie, w trakcie którego uchwalono statut, powołano pięcioosobowy Zarząd, a osiem miesięcy później - 2 lipca 2004 roku Muzeum Drukarstwa w Cieszynie uzyskało rejestrację w Sądzie Rejonowym w Bielsku-Białej[1]. Również w 2004 w Muzeum została otwarta pracownia graficzna[2]. W 2014 roku Muzeum zostało uhonorowane Śląską Nagrodą im. Juliusza Ligonia[3]. 1 kwietnia 2019 muzeum zostało zamknięte i rozpoczęła się jego rozbudowa i modernizacja[4]. W związku z wymaganiami, jakie stawiał projekt unijny, Stowarzyszenie Muzeum Drukarstwa w Cieszynie, nie było już w stanie samodzielnie poprowadzić placówki w kształcie przewidzianym w projekcie, w wyniku czego w 2022 roku, po remoncie nastąpiły więc zmiany organizacyjne i zarządzanie placówką muzeum zostało włączone w strukturę Zamku Cieszyn, który w kooperacji ze stowarzyszeniem obsługuje obiekt[5].
Remove ads
Warsztaty typograficzne
Warsztaty typograficzne dla młodzieży i dorosłych, połączone ze zwiedzaniem ekspozycji odbywają się w zabytkowej zecerni i polegają na ręcznym składaniu tekstu, połączeniu go z grafiką i odbijaniu całości na prasie[6]. Uczestnicy warsztatów otrzymują własnoręcznie przygotowany i wydrukowany na papierze czerpanym certyfikat uczestnictwa[6].
Warsztaty graficzne
Warsztaty graficzne są dostosowane dla dzieci (w tym i dla tych w wieku przedszkolnym) i odbywają się w pracowni graficznej[6]. W trakcie warsztatów można wziąć udział w przygotowywaniu własnych projektów graficznych, które w dalszej kolejności są przenoszone na materiał pozwalający stworzyć matrycę do odbitek. Końcowym efektem warsztatów są odbitki, które powstają przy użyciu starej prasy graficznej[6].
Warsztaty introligatorskie
Warsztaty introligatorski odbywają się w przystosowanej do tego pracowni graficznej i polegają na poznawaniu podstaw introligatorstwa - różnych sposobów szycia nićmi, używania narzędzi introligatorskich, samodzielnego naprawiania książek[6]. Ich efektem jest własnoręcznie wykonany notatnik[6].
Remove ads
Od 2010 roku Muzeum Drukarstwa w Cieszynie znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego[7].
Muzeum posiada własną naklejkę z kolekcji "Wander card" (naklejki ze zdjęciami i opisami ciekawostek turystycznych, kulturalnych, sportowych i gastronomicznych)[8]. Naklejka jest w kategorii "wystawy i muzea", ma nr 2085, o nazwie "Muzeum Drukarstwa w Cieszynie" i z opisem "Dawna drukarnia w klimacie XIX wieku z zachowanym, w pełni sprawnym sprzętem"[8].
Muzeum Drukarstwa znajduje się w Księdze Małych Muzeów (katalogu dofinansowanym ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki), w której istnieje ponad 100 propozycji polskich małych placówek muzealnych i kulturotwórczych, prowadzonej przez Stowarzyszenie Promocji i Rozwoju MOTYWATOR[9] (link do katalogu oraz do filmu o Muzeum znajduje się w przypisie).
Remove ads
W 2006 roku został opublikowany komplet tekstów regionalnych tłoczonych archaiczną techniką z zabytkowych czcionek z okazji 200-lecia cieszyńskiego drukarstwa i 10-lecia Muzeum Drukarstwa. Zostały one na wydrukowane ręcznie na czerpanym papierze gliwickiej firmy Kalander w nakładzie 200 sztuk[10].
Z 2006 roku pochodzi dwujęzyczna (polsko-czeska) książka „200 lat cieszyńskiego drukarstwa”. Jest to opis historii drukarstwa i introligatorstwa cieszyńskiego opracowany przez Bartłomieja Franka i Pavlinę Novakovą. Książka o kwadratowym formacie została wydana w liczbie 400 egzemplarzy. Twarda, skóropodobna oprawa ze złotymi tłoczeniami zawiera bogato ilustrowane karty, opracowane w stylu tłoczni Karola Prochaski[10].
Książeczka dla najmłodszych, która w przystępny sposób opisuje różne metody drukowania na przestrzeni wieków[10].
Komplet (5 szt.) widokówek – widoków starego wnętrza drukarni. Wykonane archaiczną metodą w Muzeum Drukarstwa w Cieszynie przydatne przedmioty oraz pamiątki z pobytu[10].
Muzeum Drukarstwa opublikowało dwa filmy za pośrednictwem swojego kanału w serwisie YouTube:
pierwszy dotyczy druku offsetowego na maszynie Romayor oraz Rotaprint[11], drugi jest zatytułowany "Chemigraf - Cieszyńskie drukarstwo typograficzne - Pamięć w zapisach mówionych"[12].
W serwisie YouTube jest też film opowiadający o Muzeum Drukarstwa, który jest jednym z siedmiu krótkich filmów Stowarzyszenia "Archipelagi Kultury" o niewielkich muzeach z różnych częściach Polski. Filmy powstały w ramach projektu prowadzonego przez Stowarzyszenie w 2012 roku, dofinansowanego ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego[13].
Linki do filmów znajdują się w przypisach.
Remove ads
2024-10-24 do 2024-11-17 - "Polski ekslibris 1918-2024 z kolekcji Mieczysława Bielenia"[14].
2024-07-04 do 2024-08-31 - "Secesja ze zbiorów Władysława Owczarzego"[15].
2024-05-16 do 2024-06-20 - "Na słodkim szlaku Cieszyna". Jubileuszowa Wystawa Opakowań z Fabryki “Olza”[16].
2024-04-18 do 2024-05-11 - "Niedaleko jabłko pada… wystawa twórczości dwóch pokoleń", dr Anna Wajda, Aleksandra Magnuszewska-Oczko, Aleksander Oczko[17]
2024-01-18 do 2024-02-08 - "O dwóch takich co naprawiali kosmos" (LemPress i CopernicusPress)[18]
2023-12-07 do 2024-01-12 - "Z najlepszymi życzeniami (wystawa pocztówek)"[19]
2023-10-19 do 2023-12-04 - "Jubileusz 85-lecia Zbigniewa Kubeczki z Orłowej"[20]
2023-09-14 do 2023-10-16 - "Rodzinne spojrzenie na grafikę"[21]
2023-06-29 do 2023-09-03 - "Współczesna grafika Ukraińska"[22]
2023-05-29 - "Wystawa ilustracji do bajek Aleksandra Fredry" (Wystawa poprzeglądowa prac dzieci i młodzieży)[23]
2023-04-13 do 2023-05-22 - "Kolor w twórczości Zbigniewa Osenkowskiego"[24].
2023-03-02 do 2023-04-05 - "Grafiki z Pracowni badań nad ekslibrisem współczesnym Uniwersytetu Śląskiego"[25]
2023-01-19 do 2023-02-20 - "Świat gór Joanny Makuch-Folwarskiej"[26]
2022-11-25 do 2023-01-03 - Typograficzne druki użytkowe wystaw druków z różnych okresów od XIX do XXI wieku"[27]
2022-10-07 do 2022-11-23 - "Plakaty i nie tylko - Wiesław Łysakowski"[28]
2022-08-26 do 2022-10-05 - "Świat ekslibrisów Ryszarda Bandosza"[29]
czerwiec - lipiec 2022 - "Polscy mistrzowie rylca"[30]
maj - czerwiec 2022 - "Motyw Śląska Cieszyńskiego w twórczości Zbigniewa Kubeczki"[31]
2019-03-14 do 2019-04-09 - "Marcin Cziomer - Grafika nie jedno ma imię"[32]
2019-02-07 do 2019-03-05 - "Adrian Czyż Metamorfozy natury"[33]
2019-01-10 do 2019-02-05 - "Justyna Jędrysek - Plakat i grafika"[34]
2018-11-15 do 2018-12-21 - "Michał Kliś zaprasza na Opłatek - drzeworyty świąteczne"[35]
2018-10-11 do 2018-11-13 - "100 lat z ekslibrisem (1918-2018)"[36]
2018-09-13 do 2018-10-09 - "Jaśnie Pan na pocztówkach"
2018-07-26 do 2018-09-11 - "Tadeusza Ramika powroty w rodzinne strony"
2018-06-21 do 2018-07-24 - "Karol Śliwka Artysta wszechstronny"[37]
2018-05-24 do 2018-06-19 - "Litografia z emocjami Vladimir Bosković"[38]
2018-04-19 do 2018-05-22 - "Pavel Noga My Daily Blues"[39]
2018-03-15 do 2018-04-17 - "Rylcem Andrzeja Buchańca"[40]
2018-02-08 do 2018-03-13- "Dorota Kędzior. Wycinanki z istnienia z exlibrisem w tle"[41]
2018-01-11 do 2018-02-06 - "Jazzgrafy Jerzego Pustelnika"[42]
2017-11-09 do 2017-12-22 - "Techniki graficzne - ekslibrisy twórców Śląska Cieszyńskiego"[43]
2017-09-28 do 2017-11-07 - "Kobiety Mojego Życia - Aleksandra Hachuła - Exlibrisy"
2017-09-07 - 2017.09.26 - "Helena Jacyno - Wrażenia z podróży"[44]
2017-07-20 do 2017-08-20 - "Litera/Znak. Wernisaż wystawy prac Tomasza Kipki"[45]
2017-06-20 do 2017-07-18 - "Wystawa plakatu 5×3"[46]
2017-05-11 do 2017-06-13 - "Wikingowie nad Olzą - Ekslibrisy Torill Elisabeth Larsen"[47]
2017-04-06 do 2017-05-09 - "MIchał Kliś. Drukowane w Cieszynie"[48]
2017-03-09 do 2017-04-04 - "Jaroslavy Galkun Bezkresny Labirynt"[49]
2017-02-09 do - 2017-03-07 - "Zofia Szupina. Pokój-niepokój"[50]
2017-01-12 do 2017-02-07 - "Stróże książek Leszka Frey Witkowskiego"[51]
2016-11-10 do 2016-12-22 - "Zbigniew Jóźwik - graficzne spotkania z artystą i naukowcem"[52]
2016-08-04 do 2016-09-06 - "Dwa spojrzenia na Exlibris - Agnieszka Lipska, Ewelina Rivillo"[53]
2016-06-30 do 2016-08-02 - "Grafika Katarzyna Gilecka-Grzemska"[54]
2016-05-31 do 2016-06-27 - Juliusz Szczęsny Batura - ZNAKI"[55]
2016-02-11 do 2016-03-15 - "Eugeniusz Delekta - grafika"[56]
2016-01-07 do 2016-02-09 - "Marian Dembiniok Dziesięć razy staw"[57]
2015-11-19 do 2015-12-18 - "Jasne kształty świateł"[58]
2015-1001 do 2015-10-20 - "Lekcja grafiki"[59]
2015-08-06 do 2015-09-22 - "Linoryty Henryka Królikoskiego"[60]
2015-07-02 do: 2015-08-04 - "Prace Ireny Kos-Fiedorowicz"[61]
2015-06-01 do 2015-06-19 - "Aleksandra Bury, Iwona Cichy. Czerń nieoczywista"[62]
2015-04-16 do 2015-05-18 - "Dyplomy 2014: projektowanie graficzne"[63]
2015-03-19 do 2015-04-14 - "Józef Golec. Ekslibrisy"[64]
2015-02-12 do 2015-03-17 - "Nasza Pasja - Litografia Franciszek Kubaczka i Gustaw Porembski"[65]
2015-01-08 do 2015-02-10 - "Henryk Jasiński Dawne grafiki, linoryty"[66]
Remove ads
Hasło jakim reklamuje się Muzeum, to: "Nie znajdziesz tu nieboszczyków pod ścianą” i nawiązuje do tego, że wszystkie eksponaty są działające i można ich dotykać, choć może to czasem skutkować pobrudzeniem się od farby drukarskiej.[67] Hasło to zostało wyjaśnione przez Karola Franka w wywiadzie, którego udzielił Dziennikowi Zachodniemu w 2017 roku: "To chyba jedyne muzeum drukarstwa w Polsce, gdzie można zobaczyć działające eksponaty. Zleżało nam, by przekaz nie był suchy, ale by udowodnić ludziom i pokazać, jak te urządzania działały"[68].
Od 2012 roku wejście do Muzeum znajduje się od ulicy Głębokiej 50 (wcześniej znajdowało się od ulicy Stromej).[69]
Jaromir Nohavica (oraz Artur Andrus na albumie "Świat wg Nohavicy") w piosence "Těšínská / Cieszyńska", nawiązuje do historycznych powiązań Cieszyna z drukarstwem:[70]
"Gdybym sto lat temu się narodził
Byłby ze mnie introligator
U Prohazki robiłbym po dwanaście godzin
i siedem złotych brał za to".[71]
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads