Loading AI tools
wojskowy przywódca Panamy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Manuel Antonio Noriega Moreno (ur. 11 lutego 1934[1] w Panamie, zm. 29 maja 2017 tamże[2]) – panamski generał i prawicowy polityk, w latach 1983–1989 sprawował w Panamie władzę autorytarną jako wojskowy przywódca Panamy oraz samozwańczy „Najwyższy Przywódca Wyzwolenia Narodowego”.
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Najwyższy Przywódca Wyzwolenia Narodowego | |
| Okres |
od 15 grudnia 1983 |
| Poprzednik |
urząd utworzony |
| Następca |
urząd zniesiony |
| Wojskowy przywódca Panamy | |
| Okres |
od 12 sierpnia 1983 |
| Poprzednik | |
| Następca |
urząd zniesiony |
| Odznaczenia | |
    | |
Absolwent tzw. Szkoły Ameryk specjalizującej się w wojnie ideologicznej i zwalczaniu lewicowych partyzantek w Ameryce Środkowej. Początkowo był sojusznikiem Stanów Zjednoczonych. Od 1959 do 1986 pracował dla CIA, za co otrzymywał nawet 200 tysięcy dolarów rocznie[3]. Od lat 70. stał na czele armii panamskiej. W 1981 po śmierci w wypadku lotniczym prezydenta Panamy gen. Omara Torrijosa przejął władzę siłą i utrzymywał się przy niej jako dyktator kraju, fałszując kolejne wybory. Pomagał CIA w tajnych operacjach przeciwko lewicy w Ameryce Łacińskiej, jego zadaniem było wspomaganie amerykańskich interesów w Ameryce Środkowej, w szczególności sabotowanie działań socjalistycznego rządu sandinistów w Nikaragui oraz rewolucjonistów FMLN w Salwadorze. Według późniejszych oskarżeń, pomimo współpracy z amerykańską Administracją Legalnego Obrotu Lekarstw, wspomagał jednocześnie handlarzy narkotyków[4][5].
W późnych latach 80. zaczął przeciwstawiać się polityce realizowanej przez amerykańskie agencje, które wyniosły go do władzy. Rozpoczął współpracę z kubańskim rządem Fidela Castro, z którym wcześniej prowadził już interesy gospodarcze, będąc nieoficjalnym pośrednikiem Stanów Zjednoczonych w handlu z wyspą[6]. Dziesięć lat po schwytaniu Noriegi przez Amerykanów wyszła na jaw sprzedaż Kubie tajnych dokumentów amerykańskiej Agencji Bezpieczeństwa Narodowego; okazało się, że współpracował również z Układem Warszawskim, przekazując zachodnie technologie wojskowe. Na tym procederze zarobił blisko 3 mln USD. Rozpoczęcie współpracy z Kubą spowodowało oskarżenie go przez Amerykanów o chęć budowy osi Kuba, Panama, Nikaragua[7][8].
Stany Zjednoczone oskarżały go o fałszowanie wyborów, handel narkotykami i łamanie praw człowieka. W marcu 1989 miał miejsce pierwszy nieudany zamachu stanu (zaplanowany przez CIA). Ostatecznie został obalony przez wojska amerykańskie (Operation Just Cause) w 1989. Podczas inwazji schronił się w nuncjaturze papieskiej, licząc na azyl polityczny. Jednakże wkrótce został zmuszony opuścić nuncjaturę z powodu głośnej muzyki (heavy metal) nadawanej przez wojsko amerykańskie pod jej budynkiem[9]. Następnie został uprowadzony i przewieziony do Stanów Zjednoczonych. Oskarżony o handel narkotykami został skazany w 1992 na 40 lat więzienia. Frank Rubino, adwokat Noriegi, powiedział, że ten wyjdzie z więzienia 9 września 2007[10]. W marcu 2007 potwierdzono, że jeżeli Noriega wróci do Panamy, może stać się wolnym człowiekiem po wyjściu z więzienia Stanów Zjednoczonych. Rząd Panamy próbował bez rozgłosu wprowadzić pozwalające na to nowe prawo[11].
26 kwietnia 2010 nastąpiła ekstradycja Noriegi do Francji, gdzie został osadzony w więzieniu La Santé. Władze Panamy zażądały jego ekstradycji, gdyż był sądzony zaocznie przez panamski wymiar sprawiedliwości za zniknięcia i zabójstwa opozycjonistów w latach 1968–1989. 11 grudnia 2011 został przewieziony do Panamy i tym samym po niemal 22 latach powrócił do kraju[12].
Główny bohater filmu pt. Noriega – Wybraniec Boży (reż. Roger Spottiswoode, 2000)[13].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
