Loading AI tools
filozof włoski Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lucilio Vanini (wł. Giulio Cesare Vanini[1]), używał także nazwiska Pompeo Usciglio (prawdopodobnie tak powstało przypisane mu później imię: Lucilio)[2] (ur. 1584 lub 1585 w Taurisano, zm. 9 lutego 1619 w Tuluzie) – włoski filozof i teolog. Krytyk religii objawionych, w tym chrześcijaństwa. Propagator ateizmu. Prekursor ewolucjonizmu (a ściślej przedstawiciel protodarwinizmu).
Lucilio Vanini wysunął tezę o mutacjach w gatunkach pewnych roślin i przechodzeniu jednych zwierząt w inne oraz o pochodzeniu człowieka od małpy. Jako jeden z pierwszych myślicieli od czasów starożytności postrzegał wszechświat jako byt rządzony w ogólności stałymi, określonymi, prostymi prawami natury (determinizm fizyczny). Kontynuując tradycje awerroizmu oraz Pomponacjusza, którego był uczniem, Vanini przeczył istnieniu cudów, stworzeniu świata przez Boga, nieśmiertelności duszy, boskości Jezusa Chrystusa[3]. Uważał, że za wszystkimi „cudami” stoją naturalne wyjaśnienia, w szczególności, wszystkie aspekty religii tłumaczył – za Pomponazzim – racjonalnie[4] .
Vanini pomimo iż był przedstawicielem stanu duchownego, negował boskość Jezusa, stworzenie świata z niczego, nieśmiertelność duszy oraz przepowiadał upadek wszystkich religii. Z obawy przed inkwizycją ukrywał się wędrując po Europie[5]. Schwytany w 1618[6] i postawiony przed parlamentem tuluskim w Tuluzie został skazany i po straszliwych torturach[4] zginął na stosie[7]. Na pytanie związane z istnieniem Boga, odparł:
Nie ma ani Boga ani diabła. Ale gdyby bóg istniał, modliłbym się do boga, żeby uderzył swoim piorunem w wasz niesprawiedliwy i nikczemny trybunał...
Po tej odpowiedzi, kat wyrwał mu język, i podpalił stos. Vanini zginął żywcem w płomieniach bez poprzedniego duszenia, a jego prochy rozsypano[8].
Wpływ na Vininiego wywarli m.in.: Pietro Pomponazzi, którego nazywał drugim Averroesem; Girolamo Cardano, Julius Caesar Scaliger[4] .
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.