Lubie (jezioro w powiecie świebodzińskim)

Lubie – jezioro w Polsce, położone na Pojezierzu Łagowskim, w województwie lubuskim, w powiecie świebodzińskim, w gminie Lubrza. Drugie pod względem średniej głębokości jezioro Pojezierza Lubuskiego^[a]. Jezioro uformowało się w wyniku ostatniego zlodowacenia, posiada regularną linię brzegową.

Ten artykuł dotyczy jeziora w gminie Lubrza. Zobacz też: inne zbiorniki wodne o tej nazwie.

Lubie

Nowa Wioska^[1]

Jezioro Lubie
Położenie
Państwo	Polska
Miejscowości nadbrzeżne	Lubrza, Nowa Wioska
Region	Pojezierze Łagowskie[2]
Wysokość lustra	71,7[3] m n.p.m.
Morfometria
Powierzchnia	28,4–32,5 ha[3]
Wymiary • max długość • max szerokość	0,85 km[4] 0,5 km[4]
Głębokość • średnia • maksymalna	13[3] m 35[3] m
Długość linii brzegowej	2200[4] m
Objętość	3697 tys. m³[3]
Hydrologia
Klasa czystości wody	II (2003)[3]
Położenie na mapie gminy Lubrza Lubie
Położenie na mapie Polski Lubie
Położenie na mapie województwa lubuskiego Lubie
Położenie na mapie powiatu świebodzińskiego Lubie
52°17′25″N 15°26′49″E

Położenie

Jezioro znajduje się w środkowej części Pojezierza Łagowskiego, na terenie powiatu świebodzińskiego we wschodnim odgałęzieniu niesulicko-jordanowskiej rynny polodowcowej. Nad jego północnym brzegiem znajdują się zabudowania składające się z domków rekreacyjnych należących do wsi Lubrza oraz niewielki ośrodek wczasowy. Nad brzegiem południowym i południowo-zachodnim znajduje się zabudowa jednorodzinna należąca do wsi Nowa Wioska^[4].

Hydronimia

Z niemieckich publikacji wynika, że do 1770 roku jezioro było nazywane Lüben See^[5]. Dopiero po tej dacie jego nazwa została ustalona jako Lieben See, co odpowiadało nazwie pobliskiego miasta Liebenau^[6]. Obecna nazwa została wprowadzona urzędowo 17 września 1949 roku^[7]. Państwowy rejestr nazw geograficznych jako nazwę oboczną podaje nazwę Nowa Wioska^[1].

Informacje hydrologiczne

Jezioro Lubie jest naturalnym zbiornikiem wodnym powstałym w okresie zlodowacenia bałtyckiego na skutek wytopienia się bryły martwego lodu. Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 28,4 ha do 32,5 ha^[3]. W zależności od sezonu poziom wód ulega wahaniom do około 0,8 m. Średnia głębokość jeziora wynosi 13 m, natomiast głębokość maksymalna 35 m. Objętość wody w zbiorniku wynosi 3697,1 tys. m³^[4][3]. Długość maksymalna to 850 m, a szerokość maksymalna – 500 m^[8].

Zlewnia bezpośrednia jeziora jest niewielka i wynosi 3,8 km². Do jeziora dochodzi niewielki ciek z południa, który okresowo zasila stawy rybne zlokalizowane przy południowym brzegu jeziora. Wody jeziora zasilane są zarówno wodami podziemnymi, jak i spływem powierzchniowym ze zlewni. Odpływ wód z jeziora odbywa się w kierunku północnym, poprzez kanał łączący się Kanałem Niesulickim, a następnie z jeziorem Goszcza^[4].

Według Mapy Podziału Hydrograficznego Polski leży na terenie zlewni siódmego poziomu Kanał Niesulicki do jez. Goszcza^[9]. Identyfikator MPHP to 1878811^[9].

Przyroda

Wschodni brzeg jeziora przylega bezpośrednio do krawędzi rynny polodowcowej. Wyniesienie terenu na tym obszarze jest określane jako „Lubskie Wzgórza”^[10]. Różnica w wysokości lustra wody, a szczytu wysoczyzny sięga 56 m, dodatkowo brzeg jeziora w tym miejscu poprzecinany jest wieloma dolinkami erozyjnymi. Wschodni stromy brzeg jeziora porośnięty jest drzewostanem dębowym, bukowym, brzozowym i grabowym. Północny łagodniejszy brzeg porastają lasy składające się z olchy, jesionu oraz czeremchy^[11]. Zgodnie z regionalizacją przyrodniczo-leśną jezioro leży w mezoregionie Pojezierza Łagowskiego^[12].

Jezioro ze względu na znaczną głębokość posiada słabo rozwiniętą strefę roślinności wodnej. Łagodne brzegi znajdują się po stronie północnej jeziora i tam pas roślin wodnych ma szerokość do 20 metrów. Po stronie wschodniej oraz południowej pas roślinności osiąga maksymalnie dwa metry. Ze względu na znaczną przeźroczystość wód, rośliny występują do głębokości 7 metrów. Nad jeziorem i w jeziorze występują: trzcina pospolita, oczeret jeziorny, grzybienie białe, osoka aloesowata, grążel żółty, rdestnica połyskująca, rogatek, krynicznik giętki oraz moczarka kanadyjska^[4].

Dominującymi gatunkami ryb w wodach jeziora Lubie są: sielawa, leszcz, węgorz, płoć, szczupak, krąp, lin^[4]. Poza tym spotkać można również: okonia, troć jeziorową, karpia, sandacza oraz miętusa^[13][14].

Czystość wód i ochrona środowiska

Według badań z 1983 roku przewodność wód wynosiła 130 μS/cm, odczyn (pH) – 7,9, utlenialność – 3,5 mgO₂/l, zawartość wapnia – 41,7 mg/l, siarczanów – 34,0 mg/l, a chlorków – 10,8 mg/l^[8].

W wyniku badań przeprowadzonych w 1998 roku wody jeziora Lubie zostały zakwalifikowane do III klasy czystości^[15]. Zdecydowały o tym wysokie stężenia azotu, fosforu, chlorofilu oraz całkowicie odtleniony hypolimnion. Wody jeziora charakteryzują się również bardzo wysoką zawartością soli mineralnych, co negatywnie wpływa na ocenę czystości jeziora.

Badania wykonane w 2003 roku potwierdziły wcześniejsze wyniki, nastąpiła jednak niewielka poprawa badanych wskaźników i jezioro zostało zakwalifikowane do II klasy czystości^[4][16]. Przeźroczystość wody w okresie letnim wynosiła 4,1 m, co odpowiadało wodom I klasy czystości. Podczas badań oceniono, że jezioro Lubie jest odporne na degradację, wpływ na to ma wysoka średnia głębokości, niewielka wymiana wód w ciągu roku oraz przewaga lasów w zlewni bezpośredniej^[4].

Ścieki z miejscowości położonych nad brzegami jeziora są odprowadzane do oczyszczalni ścieków w Lubrzy. W badaniach bakteriologicznych stan sanitarny jeziora nie budził zastrzeżeń i został określony na I klasę czystości^[4][17].

Jezioro znajduje się na obszarze planowanej strefy chronionego krajobrazu o nazwie Rynna „Ołoboku i Paklicy”. Głównym założeniem projektowanej strefy jest ochrona naturalnego korytarza ekologicznego wzdłuż wspomnianej rynny polodowcowej^[18].

Zagospodarowanie

Pieszo-rowerowy Szlak Nenufarów przy jeziorze Lubie

Jezioro spełnia funkcje turystyczno-rekreacyjne oraz jest wykorzystywane do celów wędkarskich i rybackich. Administratorem wód jeziora jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Utworzył on obwód rybacki, który obejmuje wody rzeki Paklica oraz m.in. jeziora Paklicko Wielkie, Goszcza, Lubrza i Lubie (obwód rybacki jeziora Paklicko Wielkie na rzece Paklica – Nr 2^[19]). Ekstensywną gospodarkę rybacką prowadzi na jeziorze Polski Związek Wędkarski Okręg w Zielonej Górze^[20]. Jezioro jest regularnie zarybiane, a na początku XXI w. odłów z hektara wód wynosił średnio 29 kg^[4].

Na północnym krańcu jeziora jest zlokalizowany ośrodek wczasowy oraz liczne domki rekreacyjne^[4]. Ze względu na dużą przeźroczystość wód, jezioro Lubie jest wykorzystywane przez nurków do prowadzenia obozów szkoleniowych^[21][22]. Nad jeziorem brak kąpielisk ujętych w ewidencji gminnej^[23].

Jezioro Lubie otoczone jest pieszo-rowerowym „Szlakiem Nenufarów”^[24]. Wzdłuż jego linii brzegowej zbudowane zostały altanki oraz drobniejsze miejsca postoju, pozwalające odpocząć podczas spaceru lub jazdy rowerem. Na północnym zachodzie z jeziora odchodzi kanał prowadzący do jeziora Goszcza, łącząc oba jeziora z Lubrzańskim Szlakiem Kajakowym^[25].

Legendy

Jezioro występuje w legendzie, która jest opowiadana corocznie podczas Nocy Nenufarów. Legenda opisuje historię powstania Nowej Wioski i Lubrzy oraz historię słowiańskiej córki rybaka o imieniu Lubrzana^[26].

Uwagi

1. Po jeziorze Ciecz – 19,3 m