Legitymacja (dokument)

Legitymacja (z łac. legitimus – prawny, legalny, prawowity) – dokument potwierdzający tożsamość osoby oraz w zależności od podmiotu wydającego: miejsce pracy, zawód, przynależność do organizacji, ewentualnie również określone uprawnienia (np. zniżki). Legitymacja może potwierdzać również otrzymany order, odznaczenie lub wyróżnienie. Termin wprowadzony do języka polskiego z niemieckiego słowa legitimation^[1]. Dokument tego typu może funkcjonować również pod innymi nazwami (np. książeczka, karta)^[2].

Legitymacje w Polsce

W Polsce legitymacje wydawane są na podstawie przepisów państwowych (ustaw i rozporządzeń), przez partie polityczne i stowarzyszenia (na podstawie ich statutów i przepisów wewnętrznych) oraz niektórych pracodawców (np. redakcje prasowe).

Przykładowymi legitymacjami są:

• legitymacja szkolna – dokument poświadczający fakt uczęszczania ucznia do szkoły oraz jego uprawnienia do korzystania ze zniżek ustawowych przy przejazdach środkami publicznego transportu kolejowego i autobusowego^[3],
• legitymacja studencka (w tym elektroniczna legitymacja studencka) lub legitymacja doktorancka – dokument poświadczający status studenta oraz jego uprawnienia do korzystania ze zniżek ustawowych przy przejazdach środkami publicznego transportu kolejowego i autobusowego^[4],
• legitymacja służbowa nauczyciela lub nauczyciela akademickiego – dokument potwierdzający zatrudnienie na stanowisku nauczyciela^[5],
• legitymacja poselska – dokument wydawany posłom przez Marszałka Sejmu RP,
• legitymacja służbowa funkcjonariusza Agencji Wywiadu^[6],
• legitymacja służbowa funkcjonariusza Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego^[7],
• legitymacja prasowa,
• legitymacja ubezpieczeniowa – dokument potwierdzający uprawnienie ubezpieczeń społecznych, przede wszystkim ubezpieczenia zdrowotnego,
• legitymacja emeryta-rencisty – dokument wydawany przez właściwy organ Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Wojskowego Biura Emerytalnego, Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji lub Biura Emerytalnego Służby Więziennej. Jej odpowiednikem dla sędziów Trybunału Konstytucyjnego, sędziów wymiaru sprawiedliwości oraz prokuratorów jest legitymacja sędziego Trybunału Konstytucyjnego/sędziego/prokuratora w stanie spoczynku, wydawana odpowiednio przez TK albo odpowiedni organ wymiaru sprawiedliwości lub prokuratury,
• legitymacja osoby niepełnosprawnej – dokument wydawany przez powiatowy (miejski) zespół ds. orzekania o niepełnosprawności.

Wzór legitymacji związanej z nadaniem orderu lub odznaczenia określa rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o nadanie orderów i odznaczeń oraz wzorów odpowiednich dokumentów^[8].

Przykładowymi legitymacjami wydawanymi przez stowarzyszenia są:

• legitymacja Stowarzyszenia Wikimedia Polska^[9],
• legitymacja Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego – będąca jednocześnie kartą rabatową^[10],
• legitymacja Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych – będąca jednocześnie podstawą do udzielania zniżek za noclegi w schroniskach młodzieżowych^[11].

Forma legitymacji

Legitymacja może mieć formę papierowej książeczki, czasami w twardej oprawie pokrytej płótnem, skajem lub skórą, albo plastikowej karty z wbudowanym chipem lub bez. Często zawiera wydrukowane lub wklejone zdjęcie posiadacza tzw. zdjęcie legitymacyjne (portretowe), na którym umieszcza się okrągłą pieczęć. Legitymacja może być wydawana bezterminowo lub z określonym terminem ważności, czasami przedłużanym stosowną adnotacją, wklejeniem znaczka lub hologramu.

Galeria

• 
  Legitymacja szkolna (od 2007)
• 
  Elektroniczna legitymacja studencka (od 2007)
• 
  Legitymacja instruktora nauki jazdy (2010)
• 
  Legitymacja urzędowa Prezesa Rady Ministrów (1936)
• 
  Legitymacja poselska posła na Sejm Ustawodawczy 1947–1952
• 
  Legitymacja Orderu Virtuti Militari (1946)
• 
  Legitymacja Krzyża Oficerskiego Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (1999)
• 
  Legitymacja prasowa (USA, 2011)

Zobacz multimedia związane z tematem: Legitymacja (dokument)