Kłecko
miasto w województwie wielkopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kłecko (niem. Kletzko) – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kłecko.
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Rynek | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Prawa miejskie |
1265 | ||||
| Burmistrz |
Rafał Kowalczyk | ||||
| Powierzchnia |
9,61 km² | ||||
| Wysokość |
106 m n.p.m. | ||||
| Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
61 | ||||
| Kod pocztowy |
62-270 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
PGN | ||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu gnieźnieńskiego  | |||||
Położenie na mapie gminy Kłecko  | |||||
 52°37′54″N 17°25′50″E | |||||
| TERC (TERYT) |
3003054 | ||||
| SIMC |
0970840 | ||||
Urząd miejski ul. Dworcowa 1462-270 Kłecko | |||||
| Strona internetowa | |||||
Kłecko uzyskało lokację miejską w 1265 roku[2]. Miasto królewskie należące do starostwa kłeckiego, pod koniec XVI wieku leżało w powiecie gnieźnieńskim województwa kaliskiego[3]. W latach 1954–1972 miasto było siedzibą władz gromady Kłecko, ale nie należało do niej. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. poznańskiego.
Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 2648 mieszkańców[4].
Kłecko leży na Pojezierzu Gnieźnieńskim, między Jeziorem Kłeckim a Gorzuchowskim, połączonymi Małą Wełną. Ośrodek obsługi regionu rolniczego. Główny zabytek to gotycki kościół z 1. połowy XIV wieku, przebudowany w 1930. Przy ulicy Gnieźnieńskiej znajduje się pomnik przyrody dąb „Zawisza”[5]. W Kłecku znajduje się również wysokiej klasy późnorenesansowy ołtarz główny wykonany przez Mateusza Kossiora, którego do miasta sprowadził Marcin z Kłecka, humanista wykształcony w Padwie.
W czasach średniowiecznych położone było na bardzo ważnym szlaku handlowym, prowadzącym do Kołobrzegu. W Kłecku odnaleziono ślady osadnictwa ze schyłku paleolitu, tj. 9600–800 lat p.n.e. W IX wieku na podmokłych terenach pomiędzy jeziorem Gorzuchowskim i Kłeckim powstał gród obronny z podgrodziem.
Dogodna lokalizacja skłoniła w XIII w. władców wielkopolskich do lokacji w tym miejscu ośrodka miejskiego. Dokładna data tego wydarzenia budzi jednak wątpliwości – zachowany dokument lokacyjny Kłecka wystawiony przez Bolesława Pobożnego wskazuje rok 1255, jednak zawarta w nim lista świadków sugeruje datę o 10 lat późniejszą. Autentyczność dokumentu jest kwestionowana przez historyków i wielu z nich jako najbardziej prawdopodobną datę lokacji miasta przyjmuje jednak rok 1265[6]. Przywilej potwierdzili królowie Kazimierz Jagiellończyk w 1450, Zygmunt I Stary w 1527, Jan Kazimierz 1668 r. i Michał Korybut Wiśniowiecki w 1672. Pierwszym wójtem miasta został Henryk Strophisus. W Polsce przedrozbiorowej Kłecko było starostwem niegrodowym[7].
W 1331 r. miasto królewskie zostało zniszczone przez najazd Krzyżaków. Splądrowano i spalono stojący na terenie starego grodziska murowany zamek i wymordowano większość mieszkańców grodu. Rycerze, którzy polegli w Kłecku w walce z Krzyżakami, wg mieszczanina kłeckiego Mikołaja ze Skopka, pochowani zostali w katedrze gnieźnieńskiej i w kościele franciszkańskim. W XIV wieku zniszczeń Kłecka dokonała wojna Grzymalitów z Nałęczami. W połowie XV wieku powstała tu pierwsza szkoła. W czasie wojny trzynastoletniej Kłecko wystawiło w 1458 roku 10 pieszych na odsiecz oblężonej polskiej załogi Zamku w Malborku[8]. Przed 1503 wybudowano szpital dla ubogich mieszczan, a później w 1517 kościół pw. św. Ducha (narożnik obecnej ul. Gnieźnieńskiej i ul. Karniszewskiej, rozebrany w 1943). Zabytki z tego kościoła, dzięki staraniom ks. proboszcza Joachima Behnke, w latach 70. XX w. zostały umieszczone w bocznej kaplicy kościoła pw. św. Jadwigi. Przed 1512 wybudowano jeszcze dwa kościoły, w tym św. Jadwigi (niegdyś św. Jerzego i Jadwigi). W 1616 r. na terenie byłego grodziska powstał trzeci, drewniany kościół św. Barbary (dziś boisko LKS „Lechita”), zniesiony w 1788. Później mieścił się tutaj cmentarz użytkowany do 1852. Po pożarze miasta w 1501 roku wybudowano w 1510 murowany ratusz. W połowie XVII wieku odbywały się w mieście cztery jarmarki. W 1656, w czasie powstania mieszczan pod przywództwem piwowara Tataka przeciw Szwedom, miasto zostało zniszczone.
W 1811 nastąpiła regulacja zabudowy i ulic, w XIX wieku miasto było ośrodkiem walki Polaków z germanizacją. Po roku 1866 powstała biblioteka im. św. Wincentego z Paulo i polski teatr amatorski. W 1868 założone zostało towarzystwo pożyczkowe dla Polaków (dziś Bank Spółdzielczy). W 1914 r. wybudowano kolej, łączącą miasto z Gnieznem (linia kolejowa nr 377 – obecnie nieczynna). Polscy mieszkańcy Kłecka brali udział w powstaniu wielkopolskim 1918–1919 pod powództwem Edmunda Rogalskiego.
Po agresji III Rzeszy na Polskę w 1939, w czasie kampanii wrześniowej, mieszkańcy brali udział w dwudniowej obronie miasta (po wycofaniu się oddziałów WP). W odwecie Niemcy (Wehrmacht i SS) rozstrzelali w dniach 8–9 września 1939 ok. 300[9]–320 osób. Egzekucje przeprowadzano w kilku miejscach, największą grupę (ok. 112 osób) rozstrzelano z broni maszynowej nad rzeką Małą Wełną[9]. Na miejscu straceń wzniesiono pomnik z polnych głazów, a na miejscowym cmentarzu pomnik. Za wielkie poświęcenie (również w 1939) miasto otrzymało w 1960 Order Krzyża Grunwaldu II klasy. W 1986 Kłecko przyjęto w poczet członków Polskiego Komitetu Miast Męczeńskich – Miast Pokoju.
W czasie okupacji niemieckiej miasto przemianowane zostało na Klötzen.
W roku 2005 Kłecko obchodziło 750-lecie nadania praw miejskich. Jedną z atrakcji turystycznych miasta jest Szlak Kłeckich Świątyń.
Przy kłeckiej farze znajdowała się od co najmniej XIII wieku szkoła, do której uczęszczali mieszczanie kłeccy, wśród nich zapewne uczący się podstaw łaciny:
- Strzeszek syn Wawrzyńca
- Wojciech Jan z Kłecka
- Stanisław Jakub z Kłecka
- Stanisław syn Wita z Kłecka (Stanislaus olim Viti de Cleczsko) w 1430 r. był studentem Uniwersytetu Krakowskiego, pracował jako notariusz publiczny diecezji gnieźnieńskiej, następnie w Poznaniu 1438 r., prowadził księgi konsystorza poznańskiego w latach 1443–1444, 1455, 1462–1464, pisarz kapituły poznańskiej od 1460 r., podpisywał się Stanisaus Viti.
- Jan Marcin z Kłecka (Johannes Martini de Cleczsko) w 1431 r. był notariuszem publicznym diecezji gnieźnieńskiej (imperiali), podpisywał się Johannes.
- Marcin Bogusław z Kłecka (Martinus Boguslai de Cleczsko) w 1446 r. był notariuszem publicznym, był również altarzystą w katedrze gnieźnieńskiej 1446, 1447, podpisywał się M.B.C.
- Antoni Jan Mathie z Kłecka (Antho[nus] Johannes Mathie de Kleczko) w 1452 r. był notariuszem publicznym diecezji gnieźnieńskiej, podpisywał się ic. xc|maria|anthosch.
- Jan z Kłecka (Johannes de Cleczsko) w 1487 r. był notariuszem publicznym diecezji gnieźnieńskiej (apostolica i imperiali), podpisywał się ih(es)us maria.
- Maciej Marcin z Kłecka (Mathias Martini de Cleczsko) w 1495 r. był notariuszem publicznym diecezji gnieźnieńskiej, w dokumentach widnieje Math|Martini des Cleczko[10].
Wizytacja Jana Łaskiego w 1521 r. wspomina już tylko o placu szkolnym (zapewne budynek spłonął w wielkim pożarze miasta na początku XVI wieku) i o dawnym rektorze, Piotrze Jano. W późniejszym czasie szkolnictwo kłeckie rozwijał gruntownie wykształcony w Padwie humanista, Marcin z Kłecka. W 1622 r. szkoła nadal w pełni funkcjonowała, posiała osobny budynek i jej opiekunowie prowadzili summariusz dokumentów. Szkoła kłecka funkcjonowała aż do 1728 i znajdowała się na południe od kościoła[11].
- Kościół Świętego Jerzego i Świętej Jadwigi w Kłecku z około 1510 r., przebudowany w 1781 r.
- renesansowy ołtarz w formie tryptyku z 1596 r.
- Rynek z domami kalenicowymi z XIX wieku
- Grodzisko piastowskie z X wieku (Grodzisko Barbara), na północ od miasta, po prawej stronie drogi
- Dom, ul. Domańskiego 14, z ok. 1840
- Dom, ul. Ogrodowa 2, z ok. 1840
- Piramida wieku mieszkańców Kłecka w 2014 roku[1].
Jedną z atrakcji turystycznych miasta jest Szlak Kłeckich Świątyń.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
