Krynki (gmina)

Krynki – gmina miejsko-wiejska w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim.

Krynki

gmina miejsko-wiejska
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	sokólski
TERC	2011043
Burmistrz	Jolanta Gudalewska
Powierzchnia	165,91 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	3 194[1]
• gęstość	19,2 os./km²
Nr kierunkowy	85
Kod pocztowy	16-120
Tablice rejestracyjne	BSK
Adres urzędu: ul. Garbarska 16 16-120 Krynki
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 21[2][3] Liczba miejscowości 27[3]
Położenie na mapie powiatu
53°15′55″N 23°46′19″E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to miasto Krynki.

Według danych z 30 czerwca 2004^[4] gminę zamieszkiwało 3 528 osób.

Historia

W okresie międzywojennym gmina Brzostowica Wielka należała do powiatu grodzieńskiego w województwie białostockim II RP^[5]. Według spisu powszechnego z 1921, gminę w ówczesnych granicach (obejmujących także tereny znajdujące się dziś na Białorusi) zamieszkiwało 4110 osób, w tym 3567 (87%) Polaków, 492 (12%) Białorusinów, 29 (1%) Żydów, 17 Rosjan, 3 Rusinów, 1 Łotysz i 1 Niemiec^[6].

16 października 1933 gminę Brzostowica Wielka podzielono na 25 gromad: Białogorce, Białokozy, Chłodne Włóki, Geniusze, Ignatowce, Jamasze, Kudrycze, Kundzicze, Kurczowce, Łapicze, Makarowce, Nietupa, Nowa Grzybowszczyzna, Odła, Ostapkowszczyzna, Ozierskie, Pietraszewicze, Plebanowo, Porzecze, Proniewicze, Rusaki, Rzepowicze, Sanniki, Siemionówka i Służki^[7].

W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 gmina znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada 1939 została włączona do Białoruskiej SRR. 4 grudnia 1939 włączono ją do nowo utworzonego obwodu białostockiego. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. 22 lipca 1941 włączona w skład okręgu białostockiego III Rzeszy^[8].

W 1944 roku ponownie zajęta przez wojska sowieckie i częściowo włączona do obwodu grodzieńskiego Białoruskiej SRR. Spośród jej 25 gromad, 15 włączono do ZSRR (Białokozy, Gieniusze, Ignatowce, Kudrycze, Kurczowce, Makarowce, Odła, Ostapkowszczyzna, Pietraszewicze, Porzecze, Proniewicze, Rusaki, Rzepowicze, Siemionówka i Służki), natomiast 10 gromad (Białogorce, Chłodne Włóki, Jamasze, Kundzicze, Łapicze, Nietupa, Nowa Grzybowszczyzna, Ozierskie, Plebanowo i Sanniki), wraz z pozbawionymi przez Niemców praw miejskich Krynkami (i przekształconymi w gromadę), pozostało przy Polsce^[9].

Do okrojonej gminy Krynki włączono osiem gromad ze zniesionej gminy Hołynka (Chomontowce, Ciumicze, Kruszyniany, Łosiniany, Łużany, Ozierany Małe, Ozierany Wielkie i Rudaki) oraz jedną gromadę ze zniesionej gminy Brzostowica Wielka (Jaryłówka) Zniesiono też gromadę Jamasze, włączając ją do gromady Ozierany Małe. Gminę Krynki włączono do powiatu sokólskiego^[9]. 1 stycznia 1951 zniesiono formalnie miasto Krynki (mimo że nie funkcjonowało jako miasto od 1944 roku), włączając je do gminy Krynki^[10].

Według stanu z 1 lipca 1952 gmina Krynki była podzielona na 19 gromad: Białogorce, Chłodne Włóki, Chomontowce, Ciumicze, Jaryłówka, Kruszyniany, Krynki, Kundzicze, Łapicze, Łosiniany, Łużany, Nietupa, Nowa Grzybowszczyzna, Ozierany Małe, Ozierany Wielkie, Ozierskie, Plebanowo, Rudaki i Sanniki^[11].

Gminę Krynki zniesiono jesienią 1954 w związku z reformą administracyjną kraju, a jej obszar wszedł w skład nowo utworzonych gromad Bobrowniki, Górany, Kruszyniany, Krynki, Ostrów Południowy i Plebanowo^[12].

Gminę reaktywowano ponownie 1 stycznia 1973 w związku z przywróceniem gmin w Polsce^[13]. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Do 2008, czyli do momentu restytuowania miasta Krynki z dniem 1 stycznia 2009^[14], była gminą wiejską.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[15] gmina Krynki ma obszar 165,91 km², w tym:

• użytki rolne: 55%
• użytki leśne: 37%

Gmina stanowi 8,08% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[4]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	3528	100	1818	51,5	1710	48,5
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	21,3		11		10,3

• Piramida wieku mieszkańców gminy Krynki w 2014 roku^[1].
  

Miejscowości

Miasto

Krynki

Sołectwa

Białogorce, Ciumicze, Górany, Górka, Jurowlany, Kruszyniany, Kundzicze, Leszczany, Łapicze, Łosiniany, Nietupa, Nietupa-Kolonia, Nowa Grzybowszczyzna, Nowa Świdziałówka, Ostrów Południowy, Ozierany Małe, Ozierany Wielkie, Plebanowo, Rudaki, Sanniki, Szaciły^[2].

Pozostałe miejscowości podstawowe

Aleksandrówka, Chłodne Włóki, Ozierskie, Rachowik, Stara Grzybowszczyzna.

Sąsiednie gminy

Gródek, Szudziałowo. Gmina sąsiaduje z Białorusią.